Tiến trình phát hiện các biến thể mới của SARS-CoV-2 do nhóm giám sát bệnh truyền nhiễm của Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM và OUCRU thực hiện tháng 12/2023.
Ngày 24/1, Sở Y tế TP.HCM cho biết, biến thể phụ JN.1 là nguyên nhân gây gia tăng số ca mắc Covid-19 và tử vong tại một số nước, trong đó có Thái Lan. Hiện, WHO đang theo dõi 5 biến thể cần quan tâm gồm: XBB.1.5, XBB.1.16, EG.5, BA.2.86 và JN.1. Với kết quả giám sát mới trong tháng 12 thì ngoại trừ biến thể EG.5, các biến thể phụ cần quan tâm (VOI) khác đều đã phát hiện tại TP.HCM.
Theo WHO, trong giai đoạn 28 ngày từ ngày 11/12/2023 đến ngày 7/1/2024, số ca mắc Covid-19 mới trên toàn cầu tăng 4% so với khoảng thời gian 28 ngày trước đó, với hơn 1,1 triệu ca mắc mới.
Trước đó, số ca tử vong mới giảm 26% với 8.700 trường hợp được báo cáo. Số ca nhập viện mới do Covid-19 và số ca nhập khoa hồi sức (ICU) trong giai đoạn này đều ghi nhận tăng, lần lượt là 40% và 13% với hơn 173.000 và 1900 ca nhập viện.
WHO cảnh báo, biến thể phụ JN.1 lưu hành nhiều nhất và hiện đã có 71 quốc gia báo cáo, chiếm khoảng 66% số trình tự được giải mã.
Khu vực Đông Nam Á có hơn 26.000 ca nhiễm mới, tăng 379% so với khoảng thời gian 28 ngày trước đó. Số ca mắc mới tăng từ 20% trở lên, trong đó cao nhất là Ấn Độ với 15.079 ca mới; Indonesia tăng 8.610 ca mới; Thái Lan có 2.327 ca mới.
Số ca tử vong mới trong 28 ngày trong khu vực đã tăng 564% so với khoảng thời gian 28 ngày trước đó, với 186 ca tử vong mới được báo cáo. Ấn Độ ghi nhận 86 ca tử vong mới; Indonesia có 72 ca tử vong mới; Thái Lan 21 trường hợp tử vong mới.
Bộ Y tế Thái Lan cho biết, nhiều trường hợp thở máy và tử vong do Covid-19 được ghi nhận là chưa tiêm phòng hoặc tiêm phòng chưa đủ vacxin theo hướng dẫn.
Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC), từ ngày 18/12/2023 đến hết ngày 22/1/2024 các bệnh viện của thành phố tiếp nhận 94 ca Covid-19 điều trị nội trú đến từ TP.HCM và một số tỉnh thành khác. Trong đó, có 17 ca bệnh nặng phải thở oxy, không có ca tử vong do Covid-19. Tất cả ca bệnh nặng đều là người thuộc nhóm nguy cơ (có bệnh nền nặng) và chưa tiêm chủng đủ các mũi vacxin phòng Covid-19 theo hướng dẫn của Bộ Y tế.
Kết quả giải mã trình tự gen được tiến hành bởi Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới và Đơn vị Nghiên cứu Lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU) từ mẫu bệnh phẩm của 16 bệnh nhân dương tính với SARS-CoV-2 điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trong tháng 12/2023 ghi nhận, có 12/16 bệnh nhân (75%) nhiễm biến thể phụ của Omicron JN.1.
Ngoài ra,1 ca nhiễm biến thể JN.1.1; 2 ca BA.2.86.1 và 1 ca XDD.
"Dấu hiệu đáng lo ngại là số ca nhập viện tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới do Covid-19 có xu hướng gia tăng dần trong sáu tuần gần đây", bác sĩ Tăng Chí Thượng, Giám đốc Sở Y tế TP.HCM cho hay.
CDC Hoa Kỳ cũng cho rằng, đây là biến thể đang phát triển nhanh nhất và chiếm ưu thế tại Mỹ trong tháng 12/2023.
Theo WHO, JN.1 có những đặc điểm kháng nguyên mới cho phép virus dễ dàng tấn công vào hệ miễn dịch, dễ lây truyền hơn, do đó đã nhanh chóng chiếm ưu thế trong các biến thể SARS-CoV-2 gây bệnh toàn cầu. Tuy nhiên, chưa có bằng chứng cho thấy biến thể này gây bệnh nặng hơn các biến thể phụ khác của Omicron.
Nhìn chung, tất cả các biến chủng hiện nay đều gây ra các triệu chứng bệnh Covid-19 tương tự nhau và mức độ nặng của bệnh phụ thuộc vào tình trạng của hệ miễn dịch và trạng thái sức khỏe của từng người (có các bệnh nền hay không).
Theo bác sĩ Tăng Chí Thượng, trong bối cảnh Tết Nguyên Đán cận kề, giao lưu, đi lại sẽ tăng cao, nguy cơ gia tăng số ca bệnh và số ca nhập viện do Covid-19 là hiện hữu.
Để phòng, chống Covid-19, ngành y tế thành phố khuyến cáo, người dân không chủ quan, lơ là và tiếp tục thực hiện các biện pháp sau để tự bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng; Đeo khẩu trang khi đến cơ sở y tế, nơi tập trung đông người…; hoặc khi có triệu chứng hô hấp.
Thường xuyên rửa tay bằng nước sạch, xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn tay; súc miệng, họng bằng nước súc miệng; tránh đưa tay lên mắt, mũi, miệng; che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi.
Vận động người dân tiêm nhắc vacxin phòng Covid-19 theo khuyến cáo của ngành y tế, đặc biệt là đối với những người thuộc nhóm nguy cơ như: người cao tuổi, người có bệnh nền; Thực hiện vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân, giữ ấm cơ thể, tập luyện thể dục, thể thao, nâng cao thể trạng.
Đặc biệt, tránh tiếp xúc với người có triệu chứng bệnh đường hô hấp như ho, sốt, khó thở,… Người cao tuổi, có bệnh lý nền, thai phụ… khi có dấu hiệu mắc bệnh, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, khám và điều trị kịp thời.
Sở Y tế TP.HCM cũng yêu cầu HCDC theo dõi sát số trường hợp mắc Covid-19 nhập viện, số trường hợp nặng phải nhập khoa hồi sức cũng như tiếp tục giám sát các biến thể Covid-19. Các bệnh viện luôn trong tình trạng sẵn sàng để tiếp nhận và điều trị các trường hợp Covid-19 cần nhập viện theo các tình huống giả định và kịch bản ứng phó.
Khảo sát của Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật Hoa Kỳ (US CDC) cũng cho thấy, vacxin phòng Covid-19 hiện có, kỹ thuật xét nghiệm chẩn đoán và thuốc điều trị Covid-19 vẫn còn hiệu quả đối với JN.1.
