Các đại điền tạo cuộc cách mạng mới trên đồng ruộng

Còn nhiều khó khăn

Ngày 27/10, tại Hải Phòng, đoàn công tác của Bộ NN-PTNT do Bộ trưởng Lê Minh Hoan dẫn đầu đã có buổi làm việc với các thành viên CLB Đại điền Hải Phòng, nhằm nắm bắt tình hình hoạt động, tâm tư, nguyện vọng, khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ, nhất là những vấn đề liên quan tới việc thực thi quy định mới về tập trung đất nông nghiệp từ ngày 1/1/2025.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch CLB Đại điền Hải Phòng thông tin, sau 3 năm đi vào hoạt động, CLB đã quy tụ được 108 thành viên, với tổng diện tích sản xuất hơn 3.000 ha. Trong suốt quá trình phát triển, bên cạnh những thuận lợi như CLB nhận được sự hỗ trợ đắc lực của Trung tâm Khuyến nông, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh trong việc giúp các thành viên được tham dự các buổi tập huấn về công nghệ sản xuất mới, kỹ thuật phòng trừ sâu bệnh, cải tạo đất hoang hóa, liên kết với các doanh nghiệp cung ứng vật tư đầu vào và bao tiêu sản phẩm đầu ra… thì các thành viên vẫn đối diện với nhiều khó khăn.

Có thể kể đến, thời tiết diễn biến ngày càng khó lường, cực đoan khiến hoạt động sản xuất tiêu tốn thêm nhiều chi phí; chưa có trụ sở tập trung để các thành viên tập hợp, trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm, kết nối với các đơn vị cung ứng vật tư và bao tiêu sản phẩm. Hầu hết các đại điền xuất phát điểm là những nông dân thuần túy nên thiếu kinh nghiệm trong việc quản lý; tiếp cận với các thông tin chính sách, thị trường còn nhiều hạn chế; thiếu nguồn lực tài chính, khó tiếp cận vốn vay ưu đãi.

Đặc biệt, ruộng đất thuê, mượn vốn manh mún, tích tụ mất rất nhiều công sức, nhưng bị giới hạn về thời gian thuê (ruộng đất thuê của xã, các hộ thông thường chỉ thời gian 3-5 năm). Thậm chí, tình trạng vô cớ tăng giá, phá vỡ hợp đồng cho thuê vẫn xảy ra ở một số hộ cá thể làm phá vỡ cánh đồng lớn, khó khăn trong đầu tư, vận hành máy móc…

Đại điền phải nghĩ lớn

Chia sẻ, giải đáp với những băn khoăn của các đại điền, ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp và phát triển nông thôn cho rằng, các đại điền tại Hải Phòng là những người có tư duy đi trước, đã mạnh dạn thay đổi phương thức canh tác trên đồng ruộng thì nên nghiên cứu tới việc hình thành HTX, thu hút đông đảo nông dân nhỏ lẻ trở thành thành viên, cùng nhau phát triển thì việc tích tụ ruộng đất sẽ thuận lợi và có sự ổn định, bền chặt hơn.

Đồng thời, tăng cường kết nối thông tin đa chiều trong nội bộ các thành viên và giữa CLB với các cơ quan, chủ thể, đơn vị bên ngoài. Chẳng hạn, cùng nhau mua chung vật tư với số lượng để nhận thêm ưu đãi từ nhà máy, doanh nghiệp cung cấp; thành lập tổ dịch vụ chung cùng nhau hoạt động giúp phát huy hết năng lực máy móc… Từ đó, tiết kiệm chi phí, nhân công, gia tăng nguồn thu.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh, 108 đại điền của CLB Hải Phòng đã khai mở một con đường mới, tạo nên một cuộc cách mạng mới trên đồng ruộng. Từ những người làm ăn cá thể, từ người bỏ ruộng để tạo ra năng suất, giá trị cao hơn.

Các đại điền là những người đi trước mở đường, vượt qua những khó khăn về nguồn lực, thể chế, mô hình để tạo ra một không gian sản xuất mới, dẫn dắt nông dân thay đổi tư duy.

Do đó, bản thân các đại điền cũng phải không ngừng thay đổi tư duy về hạt gạo, ngoài sản xuất giỏi cần thay đổi hình thức tiếp cận thị trường bằng cách tận dụng các lợi thế từ yếu tố lịch sử, văn hóa… của mảnh đất nơi mình sản xuất, tích hợp vào sản phẩm, khẳng định vị thế trên thị trường, để bất kỳ ai cũng có thể dễ nhớ, dễ tìm.  

“Nếu chỉ đơn thuần trồng lúa và bán lúa thì nông dân sẽ khó làm giàu; phải tạo thêm các giá trị mới cho lúa gạo. Đã là đại điền phải nghĩ lớn, nghĩ tới việc bán sản phẩm có thương hiệu, sản phẩm chế biến từ gạo, sản phẩm tái chế từ phụ phẩm… Muốn làm được điều này phải nắm chắc các yếu tố hợp tác, liên kết, thị trường, giảm chi phí, nâng cao chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.

Tư lệnh ngành nông nghiệp cũng gợi ý, CLB phải phát huy cao độ tinh thần, sức mạnh của 108 thành viên. Cùng nhau xây dựng những kế hoạch hoạt động khoa học, hiệu quả, thay vì đặt ra những mục tiêu quá lớn để rồi quay cuồng thì nên cụ thể, chi tiết, làm từng việc nhỏ thay vì chờ đầy đủ mới làm việc lớn.

Bên cạnh đó, để tháo gỡ nút thắt về sự lỏng lẻo trong việc thuê, mượn đất của các chủ thể cá nhân, các đại điền cần dành thêm sự quan tâm, biết ơn tới cộng đồng nơi mình tích tụ. Những chủ thể cho thuê, mượn đất không phải là đối tác mà là người đồng hành, điểm tựa vững chắc để đại điền tạo ra những giá trị mới trên ruộng đồng.

Bên cạnh đó, CLB phải thường xuyên tương tác thông tin, kết nối chặt chẽ với các cơ quan quản lý các cấp để kịp thời đề xuất tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc.  Đồng thời, thay đổi tư duy làm việc lủi thủi, một mình bằng việc hội tụ trí tuệ của cộng đồng đại điền, hướng tới chuẩn hóa các quy trình hoạt động, sản xuất, tạo tiền đề chuẩn hóa chất lượng, sản phẩm qua từng mùa vụ.

“Trên những cánh đồng vốn gian lao vất vả, dưới bàn tay, khối óc, dám nghĩ, dám làm của các đại điền đang thay da đổi thịt từng ngày. Do đó, đã là đại điền thì đừng thấy khó mà nản, thấy trở ngại mà lui. Với trách nhiệm của mình, Bộ NN-PTNT và các đơn vị sẽ nghiên cứu, xây dựng các cơ chế, chính sách để cùng các đại điền thay đổi diện mạo sản xuất, tạo ra những giá trị mới”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan chia sẻ.

Theo Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng, mô hình CLB Đại điền, cánh đồng lớn là hướng đi tất yếu để xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, sản xuất hàng hóa lớn. Việc tích tụ ruộng đất không chỉ tạo thuận lợi cho việc áp dụng cơ giới hóa đồng bộ, các tiến bộ khoa học kỹ thuật, từng bước hình thành các vùng nguyên liệu tập trung, quy mô lớn, thu hút các doanh nghiệp liên kết đầu tư mà còn góp phần xóa bỏ tình trạng bỏ ruộng hoang, lãng phí tài nguyên đất đai. Minh chứng là vụ xuân vừa qua, toàn địa phương có tới 4.000 ha ruộng bị bỏ hoang, nhờ sự vào cuộc của các đại điền tình trạng này từng bước được xóa bỏ.