Cải xoong còn gọi là xà lách xoong, thủy điều thái, tây dương thái…, có tên khoa học: Nasturtium officinale hoặc Nasturtium microphyllum, là một loại thực vật thủy sinh hay bán thủy sinh có mùi hăng, cay; sống lâu năm và lớn khá nhanh với cây thân thảo bò trên mặt đất và phân nhiều nhánh, đâm rễ trắng ở các đốt. Lá mọc so le, kép lông chim. Hoa nhỏ màu trắng, hợp thành chùm ở các đầu cành. Quả hình trụ chứa nhiều hạt màu đỏ.
Theo Đông y, cải xoong tính hàn, vị hơi đắng và hắc có tác dụng lợi tiểu, giúp tiêu hóa tốt, giải độc...dùng chữa bí tiểu, tàn nhang, hỗ trợ điều trị ho lao, đái tháo đường, giúp phòng bệnh bướu cổ, chống lão hóa…
Cải xoong là một loại rau ăn rất tốt dùng để nấu canh hay xào hoặc chế biến món gỏi rất ngon và tốt cho sức khỏe bởi trong rau cải xoong chứa hàm lượng vitamin C dồi dào, lại có vitamin A, B1, B2 và nhiều chất khoáng, chất xơ, giúp chống oxy hóa, chống độc, làm tăng sức đề kháng cho cơ thể, chống hiện tượng lão hoá bệnh lý, giữ gìn nét trẻ trung và nhất là dùng để chữa thận, mật có sỏi.
Ngoài làm thực phẩm ra, người ta dùng thân và lá cải xoong còn tươi hoặc phơi, sấy khô để chữa nhiều loại bệnh. Sau đây là một số tác dụng của cải xoong:
- Giúp thanh nhiệt: 100g cải xoong tươi, rửa sạch, vò hay giã nát, đem lọc nước, pha với đường uống. Ngày thực hiện 2 lần.
- Chữa thận, mật có sỏi: Lấy một lượng rau cải xoong phơi khô trong râm mát, thoáng. Mỗi ngày dùng 50g rau cải xoong khô này sắc lấy nước uống, chia 2 lần trong ngày, uống nóng.
- Chữa tàn nhang: 20g cải xoong tươi, 1 thìa cà phê mật ong. Cải xoong rửa sạch, để ráo, giã nhỏ trộn với mật ong, tất cả cho vào miếng vải mềm, sạch. Ngày bôi chỗ tàn nhang 2 lần vào buổi sáng và chiều rồi để khô và lau sạch.
- Chữa nhiệt lưỡi, chảy máu chân răng do viêm lợi: Cải xoong 200g, rửa sạch nấu với cà rốt, nấu với 400ml còn 100ml, uống hoặc ngậm hàng ngày. Thực hiện bài thuốc này cho đến khi không còn bị nhiệt lưỡi và chảy máu chân răng.
- Hỗ trợ điều trị ho lao: 150g rau cải xoong, 100g phổi lợn đem nấu canh ăn vào buổi sáng. Buổi chiều trộn một nắm rau cải xoong sống với 100g thịt bò xào tái với dấm. Ăn liên tục trong 15 ngày. Món ăn này giúp bồi bổ cơ thể, tăng sức đề kháng, mau lành bệnh.
- Chữa bí tiểu: Cải xoong tươi 45g, 20g củ hành tây, 15g củ cải trắng. Tất cả rửa sạch, cắt nhỏ, sấy khô sắc với 1 lít nước còn 300ml, chia uống 2 lần trong ngày. Dùng trong 7 ngày. Hoặc lấy rau cải xoong rửa sạch, để ráo, nhúng qua nước sôi trộn với dầu vừng (dầu mè) và dấm ăn trong ngày. Thực hiện liên tục trong 5 ngày.
- Hỗ trợ điều trị đái tháo đường: Cải xoong 150g, 30g củ cải, 10g cần tây, 20g cải bắp, 15g cà rốt, 10g tía tô. Tất cả rửa sạch, giã nát hoặc ép lấy nước uống, ngày 1 cốc.
- Giúp phòng bệnh bướu cổ: Cải xoong rửa sạch để ráo. Tôm tôm tươi rửa sạch lột vỏ và ướp với bột nêm, tiêu bột, hành tím giã dập cho thấm. Bắc soong lên bếp phi dầu ăn với tỏi cho thơm rồi nhắc xuống cho ngay cải xoong vào soong trộn đều với giấm (hoặc nước chanh tươi), rau thơm, đậu phụng rang giã dập, nêm gia vị vừa ăn. Mỗi tuần nên ăn 3-4 lần.
Cải xoong có nhiều tác dụng. Tuy nhiên, chế biến các món trộn, gỏi cần phải rửa sạch rau nhiều lần với nước sạch, muối, thuốc tím để diệt vi khuẩn, ký sinh trùng bám vào rau.
