1 
Công ty TNHH MTV xây dựng Mạnh Kiên làm đập chặn sông Hồng để chở khoáng sản khai thác được. Ảnh: H.Đ
Tự ý đắp đập chắn ngang sông Hồng
Công ty TNHH MTV xây dựng Mạnh Kiên (phường Kim Tân, TP. Lào Cai) được UBND tỉnh Lào Cai cấp giấy phép khai thác khoáng sản số 5895/HP-UBND ngày 28/12/2017. Theo đó, công ty được phép khai thác cát làm vật liệu xây dựng thông thường bằng phương pháp lộ thiên tại mỏ cát thuộc địa phận thôn Soi Lần (phường Bình Minh, TP. Lào Cai).
Khối lượng cát công ty này được khai thác lên tới 160.000 m3 cát. Ngoài giấy phép trên, tháng 12/2019, công ty tiếp tục được khai thác thu hồi khoáng sản đi kèm là sỏi trong quá trình khai thác cát trên sông Hồng với khối lượng 45.000 m3 sỏi.
Công ty TNHH MTV xây dựng Mạnh Kiên được phép khai thác cát trong phạm vi 9 ha trong thời gian 5 năm, 5 tháng với công suất 30.000m3 cát/năm. Người điều hành khu mỏ này là ông Bùi Văn Hưng, sinh năm 1989.
Ghi nhận tại mỏ cát mà Công ty TNHH MTV xây dựng Mạnh Kiên được cấp phép khai thác thực chất là bãi bồi nằm ở giữa sông Hồng, không có đường ra vào. Tuy nhiên, sau khi có giấy phép khai thác trong tay, Công ty TNHH MTV xây dựng Mạnh Kiên đã tự ý đắp đập dài hàng chục mét, kéo dài từ bờ sông tới khu vực khai thác (bãi bồi), làm đường đi.
Con đập này cắt ngang, chặn dòng chảy sông Hồng. Hằng ngày những chiếc xe chuyên chở cát sỏi của đơn vị khai thác ra vào vận chuyển vật liệu tới những địa chỉ... đã định trong thành phố.
Tuy nhiên, chứng kiến cảnh những chiếc xe qua lại con đập này nhiều người không khỏi kinh hãi khi đó chỉ là con đường đất, tạm bợ, không có rào lan can. Mỗi chiếc xe chở cát sỏi đi qua đều phải đối mặt với nguy cơ tai nạn giao thông nhất là khi mưa, lũ, cản tầm nhìn của phương tiện.
Việc đắp đập ngang sông làm ảnh hưởng dòng chảy, gây sạt lở khi dòng sông bị ép chảy siết về một bên, hết sức nguy hiểm. Trong khi đó, đang vào mùa mưa lũ, có thời điểm nước dồn về khiến việc các phương tiện vận tải qua lại con đập tiềm ẩn nhiều rủi ro cho người, lẫn phương tiện… và hơn nữa là trách nhiệm của chính doanh nghiệp khai thác.
Bãi khai thác, tuyển đá của Công ty TNHH MTV xây dựng Mạnh Kiên. Ảnh: H.Đ
Chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính với nhà nước
Tới thời điểm này, con đập do Công ty TNHH MTV xây dựng Mạnh Kiên tự đắp không theo một thiết kế nào vẫn tồn tại như là một sự thách thức, ảnh hưởng tới an nguy dòng chảy và an toàn lao động. Con đập cũng không nằm trong phạm vi, diện tích doanh nghiệp được cấp phép khai thác.
Liên quan vấn đề đắp đập chặn sông Hồng, ông Nguyễn Duy Tuấn – Giám đốc Công ty TNHH MTV xây dựng Mạnh Kiên – trả lời lòng vòng, không thừa nhận đập doanh nghiệp đắp, mà cho rằng của đơn vị thi công kè sông. Tuy nhiên, tại biên bản kiểm tra của Sở TNMT tỉnh Lào Cai và chính quyền địa phương, ông Tuấn ký biên bản trong đó có nội dung: Việc làm đường vận chuyển: Công ty đã làm đường (đập) nối khu vực bãi tập kết với khu vực khai thác, có đặt hệ thống cống bê tông tròn dưới đáy đập để nước lưu thông không bị tắc…
Bãi khai thác cát "khủng" của Công ty TNHH MTV xây dựng Mạnh Kiên. Ảnh: H.Đ
Ghi nhận thực tế, cống này rất bé so với dòng chảy. Trong khi đó, phía thượng nguồn (trước miệng cống) nước ùn lại, và hạ lưu (sau cống) không có nước thoát ra. Điều này cho thấy, cống không đảm bảo cho lưu thông dòng chảy thông thường mà còn có thể bị tắc do số đá thải được đổ bữa bãi gần đó.
Về trách nhiệm quản lý địa bàn, ông Ngô Ngọc Hà – Chủ tịch UBND phường Bình Minh (TP. Lào Cai) – cho rằng gặp nhiều vướng mắc. Ông Hà nói, "việc xử lý gặp khó do phạm vi khai thác của họ ra đến sông, trong khi dự án kè được đào và cấp ở bên trong này. Vì thế chúng tôi rất khó xác định ở nội dung khai thác và tập kết cát sỏi của Công ty TNHH MTV xây dựng Mạnh Kiên".
Đặc biệt là Công ty TNHH MTV xây dựng Mạnh Kiên đã khai thác ít nhất 20.000m3 cát, 5.000m3 và đã mang tiêu thụ gần 13.000m2 cát, 628m3 sỏi, còn lại được tập kết tại bãi. Tuy nhiên, công ty vẫn nợ ngân sách nhà nước số tiền trên 292 triệu đồng gồm tiền thuế tài nguyên môi trường và phí bảo vệ môi trường.
Giám đốc Công ty TNHH MTV xây dựng Mạnh Kiên xác nhận việc chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính theo quy định như đã nêu trên. Ngoài ra, công ty cũng chưa hoàn thành thủ tục thuê đất tại Sở TNMT tỉnh Lào Cai.
Theo Sở TNMT tỉnh Lào Cai, thời điểm kiểm tra hoạt động khai thác tháng 6/2020, Công ty TNHH MTV xây dựng Mạnh Kiên thực hiện thủ tục thuê đất chậm do khu vực xin thuê đất chưa phù hợp quy hoạch sử dụng đất đã được UBND tỉnh phê duyệt, phải làm thủ tục bổ sung theo quy định...
