Vụ việc bắt nguồn từ dự án Nhà máy điện mặt trời Lộc Ninh 3 (tỉnh Bình Phước), một dự án xây dựng chưa tuân thủ đầy đủ các quy định pháp lý nhưng vẫn được cấp phép hoạt động bởi nhóm cán bộ tại Cục điều tiết điện lực (Bộ Công Thương). Trong đó, nhóm cán bộ thuộc Công ty Mua bán điện đã trực tiếp liên quan đến việc công nhận COD (ngày vận hành thương mại) cho dự án này.
Quyết định sai lầm bắt đầu khi Phòng Kinh doanh mua điện, dưới sự chủ trì của Công ty Mua bán điện, tiếp nhận và thẩm định hồ sơ đề nghị công nhận COD cho Nhà máy điện mặt trời Lộc Ninh 3. Ông Nguyễn Hữu Khải, Trưởng phòng Kinh doanh điện, đã phân công Đỗ Ngọc Tuyền kiểm tra và đề xuất. Sau đó, ông Nguyễn Danh Sơn - cựu Giám đốc Công ty Mua bán điện cùng Nguyễn Hữu Khải duyệt và ký ban hành Văn bản số 7124 công nhận COD cho nhà máy này vào ngày 30/12/2020. Điều này vi phạm nghiêm trọng các quy định hiện hành.
Do có văn bản công nhận COD, từ tháng 12/2020 đến hết tháng 11/2022, Công ty Mua bán điện đã thanh toán cho Công ty Cổ phần năng lượng Lộc Ninh 3 tổng số tiền hơn 749 tỷ đồng. Theo quy định, các nhà máy điện mặt trời có ngày vận hành thương mại sau ngày 31/12/2020 sẽ được áp dụng giá mua bán điện không vượt quá 1.184,9 đồng/kWh. Tuy nhiên, Công ty Mua bán điện đã thanh toán cho Lộc Ninh 3 với mức giá cao hơn, cụ thể là 7,09 UScent/kWh (tương đương 1.644 đồng/kWh). Việc thanh toán sai quy định này đã gây thiệt hại cho EVN số tiền hơn 209 tỷ đồng.
Trong số các bị can, ông Nguyễn Danh Sơn giữ vai trò quan trọng nhất với cương vị Giám đốc Công ty Mua bán điện. Ông Sơn có quyền hạn và trách nhiệm ký kết, tổ chức thực hiện đúng nội dung và điều khoản của hợp đồng mua bán điện. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện hợp đồng với Lộc Ninh 3, ông Sơn đã biết rõ nhà máy này chưa được phê duyệt các thủ tục về đầu tư, xây dựng, môi trường và giấy phép hoạt động điện lực. Dù vậy, ông vẫn ký ban hành Văn bản 7124 công nhận ODC cho Lộc Ninh 3, giúp công ty này đủ điều kiện cung cấp điện năng và nhận thanh toán theo giá ưu đãi, gây thiệt hại hơn 209 tỷ đồng cho EVN.
Cơ quan điều tra đã xác định hành vi của bị can Nguyễn Danh Sơn phạm vào tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" theo khoản 3 Điều 356 Bộ luật Hình sự. Ông Sơn phải chịu trách nhiệm cao nhất về thiệt hại mà EVN phải gánh chịu.
Vụ việc này cho thấy sự thiếu minh bạch và sự lợi dụng quyền hạn trong công tác quản lý tại một số đơn vị trực thuộc EVN, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tài sản Nhà nước. Đây cũng là lời cảnh báo về việc cần nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm trong quá trình thực hiện các dự án năng lượng, đảm bảo lợi ích của Nhà nước và xã hội.