Lo lắng về Luật Cơ bản
Đây là kết quả khảo sát do một tổ chức của sinh viên Hồng Kông, Hok Yau Club tiến hành trên 1.400 học sinh ở 16 trường trung học. Theo đó, 40% tự nhận mình vừa là “người Hồng Kông” và cũng là “người Trung Quốc”. Hơn 37% coi mình là “người Hồng Kông” và chỉ 3,8% nhận là “người Trung Quốc”.
Theo tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP), khảo sát cũng cho thấy cứ 10 học sinh thì 4 tỏ ra lo lắng trước sự đẩy mạnh quan hệ giữa Hồng Kông với chính quyền đại lục. Lý do chính bởi dấu hiệu gia tăng can thiệp của Bắc Kinh vào các vấn đề nội bộ của Hồng Kông. Đây thực tế cũng là một trong những nguyên nhân dẫn tới các cuộc biểu tình đòi dân chủ của giới trẻ Hồng Kông từ năm 2014 tới nay.
Năm 1997, Hồng Kông được Anh trao trả cho Trung Quốc theo điều khoản Bắc Kinh cam kết trao quyền tự trị tối đa cho hòn đảo này. Đặc khu chính Hồng Kông nắm gần như tất cả các quyền kiểm soát về kinh tế, thương mại, thuế quan, toà án, ngân sách…Trung Quốc chỉ kiểm soát chính sách đối ngoại và quốc phòng của Hồng Kông. Luật Cơ bản (Basic Law) của Hồng Kông quy định đặc khu sẽ được hưởng quyền tự trị trên trong 50 năm, tới năm 2047. Hôm 1/7 vừa qua, chính quyền đặc khu đã tổ chức lễ kỷ niệm 20 năm ngày trở về với Trung Quốc, với sự tham dự của cả Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Tuy nhiên, các động thái siết chặt quản lý và can thiệp từ Bắc Kinh khiến cho nhiều người Hồng Kông bắt đầu cảm thấy lo lắng về những quyền lợi mình được hưởng trong 30 năm tiếp theo. Theo khảo sát trên, hơn một nửa số học sinh được hỏi thể hiện sự thiếu tự tin về việc quyền tự trị của Hồng Kông, dựa theo nguyên tắc “một quốc gia, hai chế độ” có được tôn trọng hay không. “Đã tới lúc cần thiết phải có sự tăng cường giáo dục về Luật Cơ bản, bất chấp kết quả của nó tiêu cực hay tích cực đối với học sinh”-Fong Fu-ching, điều phối tổ chức cuộc khảo sát kết luận.
Sau ngày ông Tập đến Hồng Kông, Bộ Ngoại giao Anh đã ghi nhận có sự gia tăng đột biến số cư dân Hồng Kông xin đăng ký quốc tịch Anh. Nhiều người xin gia hạn hộ chiếu Anh cho người hải ngoại (BNO). Đây là loại hộ chiếu thường trú đặc biệt cho người Hồng Kông trước năm 1997. Xu hướng này thực tế đã xuất hiện từ nhiều năm trở lại đây. Năm 2016, dữ liệu của chính phủ Anh cho thấy 37.500 hộ chiếu BNO đã được cấp, tăng 44% so với năm 2015.
“Tôi là người Trung Quốc”
Một cuộc khảo sát do Đại học Hồng Kông tiến hành trên 1.000 người Hồng Kông, công bố hồi tháng 6/2017 cũng cho kết quả, tỉ lệ cho rằng người Hồng Kông chỉ là người Hồng Kông (không phải Trung Quốc) lên tới 63,4%. Kết quả đặc biệt báo động trong giới trẻ, khi chỉ 3,1% trong độ tuổi từ 18-29 nhận là người Trung Quốc. Tỉ lệ này năm 1997 là 31%.
Theo SCMP, chính quyền đặc khu Hồng Kông đang phải đề xuất tăng cường giáo dục pháp luật cho giới trẻ Hồng Kông. Song song với đó, chính quyền cũng sẽ đẩy mạnh giáo dục khái niệm “tôi là người Trung Quốc” từ cấp mẫu giáo. Đây cũng là một trong những nội dung được bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga, tân đặc khu trưởng Hồng Kông tuyên bố hồi tháng 6 vừa qua, sau khi chính thức lên nắm quyền. Bà Lâm là người nhận được sự ủng hộ từ phía chính quyền Bắc Kinh.
Một số nhà hoạt động Hồng Kông cho rằng, tâm lý mất niềm tin vào chính quyền đại lục là một trong những lý do khiến cư dân Hồng Kông ngày càng không muốn nhìn nhận mình là người Trung Quốc. Tâm lý bài người Trung Quốc cũng đã xuất hiện và ngày càng tăng trong công chúng Hồng Kông.
