Sau hơn 3 tháng thực hiện quy định bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy đã phát sinh những vướng mắc trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai. Những vướng mắc này đang được Bộ TN&MT, các cơ quan liên quan nỗ lực rà soát, tháo gỡ.
4 thủ tục hành chính về đất đai yêu cầu liên quan đến Sổ Hộ khẩu giấy:
- (1) xác định việc sử dụng đất ổn định của người sử dụng đất (Nghị định số 43/2014/NĐ-CP);
- (2) xác nhận nguồn thu nhập ổn định từ sản xuất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp theo quy định (Nghị định số 01/2017/NĐ-CP, Thông tư số 33/2017/TT-BTNMT).
- (3) Đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất trong trường hợp thỏa thuận hợp nhất hoặc phân chia quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất của hộ gia đình, của vợ và chồng (Thông tư số 24/2014/TT-BTNMT).
- (4) Đăng ký biến động về sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất do thay đổi thông tin về người được cấp Giấy chứng nhận (Thông tư số 33/2017/TT-BTNMT).
Theo các quy định này, Sổ Hộ khẩu là thành phần của hồ sơ để xác định thời điểm sử dụng đất của người sử dụng đất; số thành viên có chung quyền sử dụng đất của hộ gia đình tại thời điểm Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất; thời điểm sử dụng đất của vợ, chồng.
Do đó, khi cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thực hiện giải quyết TTHC về đất đai liên quan đến các trường hợp này, cần thiết phải sử dụng các thông tin trong Sổ Hộ khẩu đã cấp trước đây (cấp trước ngày 1/7/2021).
Từ ngày 1/1/2023, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú hết giá trị sử dụng. Ảnh: Cổng thông tin BCA.
Bộ TN&MT đã rà soát các thủ tục về đất đai quy định việc nộp Sổ Hộ khẩu, Sổ Tạm trú hoặc có yêu cầu về giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú thuộc thẩm quyền ban hành của Bộ trưởng Bộ TN&MT để có phương án xử lý.
Tổng cục Quản lý đất đai (Bộ TN&MT) đã làm việc với Cục Cảnh sát quản lý hành chính và trật tự xã hội (C06), Cục Kiểm soát TTHC thuộc Văn phòng Chính phủ.
Cơ quan này cho biết, Cơ sở dữ liệu về dân cư hiện mới chỉ thể hiện, chia sẻ và cung cấp được dữ liệu về nhân thân của cá nhân, của hộ gia đình (tại thời điểm từ ngày 1/7/2021 đến nay) mà chưa cung cấp được dữ liệu biến động về Sổ Hộ khẩu cũng như thông tin về Sổ Hộ khẩu đã được cấp trước ngày 1/7/2021.
Điều này dẫn tới việc, những nơi chưa được kết nối, chia sẻ dữ liệu quốc gia về dân cư hoặc trường hợp phải sử dụng thông tin về Sổ Hộ khẩu đã được cấp trước ngày 1/7/2021 mà người dân đã bị thu hồi Sổ Hộ khẩu, sẽ không đủ thành phần hồ sơ để thực hiện thủ tục về đất đai.
Rà soát, tháo gỡ vướng mắc khi bỏ sổ hộ khẩu giấy
Để giải quyết vấn đề này, Bộ TN&MT đã phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu, rà soát các văn bản thuộc phạm vi quản lý Nhà nước của Bộ để kịp thời sửa đổi. Đồng thời, khi cơ quan TN&MT giải quyết thủ tục về đất đai cho người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất thì thực hiện việc kết nối, chia sẻ thông tin từ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Người dân "rảnh tay" khi thực hiện các thủ tục mà không cần xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy. Ảnh: Kiên Trung.
Bộ TN&MT đã xử lý theo thẩm quyền một số nội dung liên quan tại Thông tư số 09/2021; xây dựng dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều liên quan đến hoạt động kinh doanh thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ trưởng (ban hành trong năm 2022) để tiếp tục xử lý các nội dung liên quan đến Sổ Hộ khẩu, Sổ Tạm trú hoặc có yêu cầu về giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú.
Về nội dung xác định việc sử dụng đất ổn định của người sử dụng đất; xác nhận nguồn thu nhập ổn định từ sản xuất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, Bộ TN&MT đã đề xuất sửa đổi, bổ sung tại Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai.
Trường hợp không khai thác được thông tin hoặc thông tin đó không có trong cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành và hệ thống thông tin do Nhà nước tạo lập, cơ quan thực hiện giải quyết thủ tục hành chính gửi văn bản đến cơ quan cư trú, quản lý về thông tin của công dân để xác nhận, cung cấp thông tin của hộ gia đình, cá nhân có trong Sổ Hộ khẩu, Sổ Tạm trú đã được thiết lập trước 1/7/2021.
Kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về Đất đai - Dân cư
Chiều ngày 29/12/2022, Bộ TN&MT – Bộ Công an đã tổ chức Lễ Kết nối cơ sở dữ liệu (CSDL) Quốc gia về đất đai và Cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư; ký kết Chương trình phối hợp thực hiện nhiệm vụ trong lĩnh vực tài nguyên môi trường giai đoạn 2022-2026 giữa hai Bộ.
Việc kết nối cơ sở dữ liệu dân cư - đất đai sẽ giúp người dân tra cứu được các thông tin về đất đai; cơ quan nhà nước quản lý được các biến động về dân cư và đất đai trên môi trường điện tử. Đó là những dữ liệu đầy đủ, sống, sạch phục vụ quản lý, người dân và an ninh quốc gia, góp phần tháo gỡ những vướng mắc khi thực hiện thủ tục hành chính về đất đai.
Bộ TN&MT – Bộ Công an tổ chức Lễ Kết nối cơ sở dữ liệu (CSDL) Quốc gia về đất đai và Cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư vào chiều 29/12/2022. Ảnh: K.Trung.
Hiện Bộ TN&MT đã xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai tại 63/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, trong đó hết năm 2022 hoàn thành ở 309/705 huyện với trên 43 triệu thửa đất và đưa vào sử dụng thường xuyên tại văn phòng đăng ký đất đai.
Ngoài ra, đã kết nối chia sẻ 18 trường thông tin cho 56/63 tỉnh thành; 309 đơn vị cấp huyện; 4.267 đơn vị cấp xã với hơn 24 triệu thửa đất và số lượng kết nối đang tiếp tục tăng.
Bộ cũng vận hành hệ thống hồ sơ điện tử phục vụ chỉ đạo điều hành, xử lý hồ sơ, ký số hoàn toàn trên môi trường mạng đảm bảo văn bản xử lý theo thời gian thực (không còn tồn tại tình trạng lấy số trước). Hệ thống quản lý văn bản và hồ sơ điện tử của Bộ đã xử lý, giải quyết 301.500 văn bản đến, 69.400 hồ sơ, văn bản đi; tỷ lệ văn bản điện tử gắn ký số đạt xấp xỉ 100%.
Trong khi đó, ngày 1/7/2021, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư do Bộ Công an xây dựng được vận hành với 17 trường thông tin của 98,7 triệu công dân được số hóa. Đây được xem là dữ liệu gốc, một trong các tài nguyên số của quốc gia.
Những thay đổi, đièu chỉnh trong quản lý đất đai được đông đảo người dân quan tâm. Ảnh: Kiên Trung.
Từ cơ sở dữ liệu quan trọng này, Bộ Công an đã cấp mã số định danh cá nhân cho 100% công dân, đồng thời đã triển khai thu nhận hơn 60 triệu hồ sơ cấp căn cước công dân (CCCD) có gắn chip điện tử với nhiều ưu điểm nổi bật cho công dân.
Đến năm 2023 sẽ xây dựng hệ thống hệ thống thông tin đất đai đa mục tiêu, tập trung, thống nhất, bảo đảm hỗ trợ nghiệp vụ quản lý đất đai và giải quyết thủ tục hành chính phục vụ người dân và doanh nghiệp. Tới tháng 6/2023 sẽ hoàn thành cơ sở dữ liệu đất đai của 454/705 huyện tại các địa bàn đông dân, đến hết năm 2023 đạt 550 huyện.
Bỏ sổ hộ khẩu: nhận thức phải trở thành hành động quyết liệt, hiệu quả
Ngày 1/3, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp với một số bộ, ngành về vấn đề này. Phó Thủ tướng yêu cầu, đây không chỉ là quyết tâm chính trị mà đòi hỏi phải đầu tư nhân lực, công nghệ, cơ sở hạ tầng, kinh phí. Các bộ, ngành phải làm rõ nguyên nhân chủ quan, khách quan (nhận thức, trình độ, công nghệ…) cũng như trách nhiệm khi chưa hoàn thành những nhiệm vụ đã được giao.
Các bộ, ngành phối hợp và làm rõ các lớp dữ liệu, cấu trúc thông tin, quy chuẩn dữ liệu thông tin và quy định thủ tục hành chính; xây dựng những ứng dụng đơn giản, triển khai đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận, thực hiện các dịch vụ công, nhất là ở vùng sâu, vùng xa.
Xử lý nghiêm các cán bộ thực hiện thủ tục hành chính vẫn yêu cầu người dân xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy; người đứng đầu các địa phương chưa hoàn thành nhiệm vụ kết nối Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư phải nghiêm túc rút kinh nghiệm.
