Hàng chục ngàn ha mặt nước bỏ trống gây lãng phí

Muốn thuê nhưng không được

Nhiều tháng trước, HTX Nông nghiệp Dịch vụ Thương mại Ea H’Đing (huyện Cư M’gar, Đắk Lắk) có tờ trình gửi UBND huyện, Công ty TNHH MTV Quản lý công trình thủy lợi Đắk Lắk xin nuôi cá trong lòng hồ chứa nước Ea M’Drang.

Theo đơn trình bày, trong năm vừa qua, HTX Ea H’Đing đã liên kết với các hộ dân trong cánh đồng thuộc buôn Đ’rang, xã Ea H’Đing để sản xuất, bên dưới hồ chứa nước Ea M’Drang. Tại khu vực có hồ chứa nước Ea M’Drang do Công ty TNHH MTV Quản lý công trình thủy lợi Đắk Lắk quản lý hiện chưa có đơn vị nào thuê để nuôi trồng thủy sản.

Do để trống nên người dân đánh bắt cá tự do trong lòng hồ bằng nhiều hình thức có cả kích điện, do đó nguồn lợi thủy sản trong hồ ngày càng cạn kiệt. Từ đó, HTX xin được thuê diện tích mặt nước để thả cá. Việc này nhằm giúp các thành viên trong HTX có thêm thu nhập và bảo vệ lòng hồ được tốt hơn.

Ông Y Hưng Niê, Giám đốc HTX Nông nghiệp Dịch vụ Thương mại Ea H’Đing cho biết, diện tích mặt nước tại hồ Ea M’Đrang là gần 10ha. Dự kiến khi được cấp phép, HTX sẽ tổ chức cho 5 thành viên nuôi trồng thủy sản.

"Khi được cấp phép HTX sẽ xây dựng kế hoạch nuôi trồng những loại thủy sản nhanh mang lại thu nhập cho các thành viên. Ước tính nuôi trồng thủy sản, hàng năm thu nhập sẽ tăng lên 100 triệu đồng cho các thành viên cũng như góp phần quản lý bảo vệ hồ tốt hơn. Việc gần 10ha mặt nước để trống như hiện nay rất lãng phí”, ông Y Hưng Niê nói.

Tương tự, ông Nguyễn Văn Tưởng (ngụ thị trấn Ea Knốp, huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk) cũng làm đơn gửi Công ty TNHH MTV Quản lý công trình thủy lợi Đắk Lắk xin nuôi trồng thủy sản tại hồ thôn 7, thị trấn Ea Knốp. Theo ông Tưởng, hồ thủy lợi thôn 7 có diện tích mặt nước gần 7ha thuận lợi cho việc nuôi trồng sản cá nước ngọt.

"Lâu nay hồ để trống gây lãng phí. Vừa qua tôi có tìm hiểu các quy định muốn nuôi trồng thủy sản phải được cơ quan chức năng cấp phép. Nếu được cấp phép tôi sẽ chấp hành nghiêm các quy định, không làm ảnh hưởng đến quản lý, vận hành an toàn công trình. Đặc biệt trong thời gian nuôi trồng tôi sẽ giúp công ty quản lý, bảo dưỡng hồ để đảm bảo an toàn”, ông Tưởng nói và cho biết, đơn gửi từ năm 2021 nhưng đến nay chỉ nhận được thông báo chưa thể cấp phép vì không có khung giá cho thuê mặt nước.

Còn theo ông Nguyễn Hữu Quý (ngụ huyện Cư Mgar, tỉnh Đắk Lắk), hồ chức nước Buôn Đinh, xã Cư Đliê M’nông, huyện Cư M’gar trước đến nay chưa cấp phép cho cá nhân nào nuôi trồng thủy sản gây lãng phí. Đặc biệt, người dân đánh bắt cá tự do trong lòng hồ bằng nhiều hình thức có cả kích điện, do đó nguồn lợi thủy sản trong hồ ngày càng cạn kiệt.

“Gia đình muốn xin được cấp phép để được đầu tư nuôi cá nhằm nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống. Đặc biệt, khi được cấp phép gia đình sẽ cùng công ty quản lý, bảo vệ hồ cũng như nguồn lợi thủy sản trong hồ”, ông Quý thông tin.

Lãng phí vì không thể cho thuê

Ông Nguyễn Công Hạnh, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Quản lý công trình thủy lợi Đắk Lắk cho biết, doanh nghiệp quản lý 262 hồ chứa với diện tích mặt nước trên 7.300 ha.

Trước đây theo Nghị quyết của HĐND tỉnh Đắk Lắk, công ty thực hiện được một số hợp đồng cho thuê mặt nước nuôi trồng thủy sản. Cụ thể, doanh nghiệp cho 59 trường hợp thuê mặt nước để nuôi trồng thủy sản hằng năm cũng thu về cho công ty hơn 1 tỷ đồng.

Số tiền này được công ty sử dụng để đầu tư, sửa chữa, nâng cấp các hồ đập xuống cấp, hư hỏng để đảm bảo an toàn trong mùa mưa bão. Tuy nhiên hiện nay, giá dịch vụ thủy lợi khác chưa được Bộ Tài chính phê duyệt nên không thể cho các hộ dân thuê mặt nước.

“Không có khung giá trần quy định giá dịch vụ thủy lợi khác. Do đó, HĐND tỉnh chưa thể ra nghị quyết để cho công ty thực hiện giá sản phẩm. Đây là vấn đề công ty trăn trở lâu nay. Các công trình không tận dụng hết việc khai thác tổng hợp gây lãng phí về mặt nước. Ngoài ra, một số người dân có nhu cầu nuôi cá để cải thiện đời sống vẫn chưa được thực hiện”, ông Hạnh nói.

Theo ông Hạnh, hiện nay công ty tiếp nhận 20 lá đơn của các cá nhân, tổ chức gửi xin thuê mặt nước để nuôi cá. Tuy nhiên do vướng quy định về giá nên công ty chưa thể giải quyết cho những trường hợp này.

Để giải quyết vấn đề này, công ty đã có những kiến nghị, xây dựng giá thủy lợi khác từ năm 2019 gửi các cấp các ngành nhưng vẫn chưa có thông báo cụ thể. Do đó, trong thời gian chờ Trung ương phê duyệt thì doanh nghiệp có xin thực hiện theo Nghị quyết của HĐND tỉnh ban hành trước đây. Tuy nhiên việc này không được chấp nhận vì chưa có quy định về giá trần dẫn đến hơn 7.300ha mặt nước phải bỏ trống.

“Hiện nay nhu cầu thuê mặt nước để nuôi trồng thủy sản là tương đối lớn. Dự kiến nếu giải quyết được việc cho thuê 30-50% số mặt nước của doanh nghiệp đang quản lý thì mỗi năm có một khoản thu nhất định. Đây là nguồn để công ty có thể đầu tư cải tạo, sửa chữa các công trình xuống cấp. Do đó, doanh nghiệp cũng kiến nghị cơ quan chức năng sớm ban hành giá trần quy định đối với dịch vụ khác”, ông Hạnh nói.

Theo đại diện Chi cục Thủy lợi (Sở NN-PTNT tỉnh Đắk Lắk) đối với dịch vụ thủy lợi khác thì Bộ Tài chính phải ban hành khung giá. Khi có khung giá thì HĐND tỉnh mới họp ban hành nghị quyết.

“Những năm gần đây địa phương đã gửi kiến nghị cho Bộ Tài chính xin ban hành khung giá dịch vụ khác đối với các công trình thủy lợi. Tuy nhiên, Bộ Tài chính thông báo thiếu hồ sơ, yêu cầu bổ sung. Sau khi bổ sung đến nay nhưng Bộ Tài chính chưa có quy định cụ thể về khung giá”, lãnh đạo Chi cục Thủy lợi Đắk Lắk nói.

Đại diện Chi cục Thủy lợi Đắk Lắk cho biết thêm, địa phương có hơn 40.000ha mặt nước. “Việc cho thuê mặt nước sẽ giúp các đơn vị quản lý hồ có thêm nguồn thu để duy tu, sữa chữa những công trình hư hỏng, xuống cấp. Việc cho thuê cũng giúp người dân có thêm thu nhập, nâng cải tạo cuộc sống và góp phần bảo vệ hồ thủy lợi tốt hơn”, lãnh đạo này nói thêm.

Ông Nguyễn Văn Thảo, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản (Sở NN-PTNT tỉnh Đắk Lắk) cho biết, trước đây địa phương có ban hành quy định về việc cho thuê mặt nước. Tuy nhiên từ năm 2019 đến nay đang sửa chữa nên chưa có đơn giá mới. Khi có đơn giá quy định của Bộ Tài chính ban hành thì mới có cơ sở áp dụng tại địa phương.

“Đối với các hợp đồng cho thuê trước đây thì cho áp dụng tạm thu theo đơn giá cũ. Khi có đơn giá mới sẽ tiến hành truy thu theo quy định. Còn đối với những trường hợp có nhu cầu thời gian gần đây thì chưa thể cho thuê vì không có quy định cụ thể”, ông Thảo nói.