Hoá đơn một đằng, kiểm dịch một nẻo

Mua ngựa giống theo cân hơi?

Sau khi có phản ánh từ những hộ dân về việc ngựa Cabardin 25% máu ngoại do Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Bát Xát (Lào Cai) mua về còn non chưa lai tạo giống được, trung tâm đã cử cán bộ chuyên môn phối hợp UBND với xã kiểm tra thực tế.

Qua biên bản kiểm tra vào giữa tháng 4/2019 cho thấy, ngựa giống Cabardin 25% máu ngoại mà những hộ dân được cấp hầu hết phát triển về tính dục chưa đủ thời gian theo quy định; ngựa đực chưa đủ răng nên quá trình phát dục của ngựa lai chậm hơn giống ngựa địa phương; khi ngựa thay đủ răng tính phát dục của ngựa lai sẽ đảm bảo đúng tính năng của ngựa đực lai 25% máu ngoại…

Cũng theo một biên bản kiểm tra khác, thì ngựa này chưa thành thục để phối giống, bao dịch tinh hoàn kém phát triển, không biểu hiện rõ ra ngoài.

Về vấn đề trên, ông Sí Xuân Kiên, Trưởng phòng NN- PTNT huyện Bát Xát cho rằng, khi thực hiện đề án thì người dân thêm tiền vào muốn mua ngựa cái to, có thể đẻ được ngay nên thiếu ngựa đực. Vì vậy, cơ quan chuyên môn mua ngựa đực 25% máu Cabardin ở trại ngựa Bá Vân tại thị xã Sông Công, tỉnh Thái Nguyên.

“Trại ngựa báo giá con ngựa đực giống theo cân hơi, trung bình mỗi con khoảng 2,5 tạ thì so với ngựa ở địa phương ngựa là khá to, đã đủ điều kiện để phối. Tuy nhiên, khi mua về giống ngựa này lại rất non, mất 1 năm đầu chỉ 2 con “nhảy” được...”, ông Kiên nói.

Ông Lưu Trọng Dương, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Bát Xát cũng xác nhận việc mua ngựa đực giống 25% máu Cabardin theo cân hơi. Cũng như biên bản bàn giao cho các hộ cũng ghi rõ chủng loại, màu sắc và trọng lượng những con ngựa đực giống này.

Ông Dương giải thích thêm, ngựa đực không phối được còn do một số hộ không nuôi riêng, không chăm sóc đúng… nên làm giảm tính đực. Ngoài ra, theo tìm hiểu của PV Báo NNVN, thì 9 con ngựa đực 25% máu Cabardin hiện chỉ còn 6 con, do 3 con đã chết.

Ông Lý Trường Sơn, Chủ tịch Hội Nông dân xã Sàng Ma Sáo cho biết, một con 25% máu Cabardin ở xã chết khi lấy được 2 tuần do thể trạng yếu, không biết leo đồi nên ngã lăn chết. Con thứ 2 chết do rơi vào máng ăn hồi cuối năm ngoái. Sau đó, xã đã yêu cầu người dân mua bù ngựa đực. Tuy nhiên, vì giống ngựa Cabardin quá đắt nên người dân chỉ mua được ngựa địa phương.

Ông Xính – Chủ tịch UBND xã A Lù cho biết, xã Ngải Thầu và A Lù sáp nhập thành xã A Lù. Hiện xã chỉ còn một con ngựa 25% máu Cabardin của trung tâm cấp ở thôn Ngải Thầu Thượng vì một con đã ngã chết.

Giấy kiểm dịch là ngựa thương phẩm

Theo biên bản bàn giao ngựa của Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Bát Xát giao cho các xã, ngựa đực giống là Cabardin F2, 25% máu Cabardin từ 3 - 5 tuổi, đủ tiêu chuẩn làm đực giống theo quy định. Ngựa có ngoại hình cân đối khoẻ mạnh và không dị tật, màu lông đồng nhất… đảm bảo đúng đặc tính ngựa Cabardin. Các con ngựa có trọng lượng từ 250kg – 300 kg.

Số ngựa này, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Bát Xát mua của Trung tâm Nghiên cứu và phát triển chăn nuôi miền Núi (xã Bình Sơn, thị xã Sông Công, tỉnh Thái Nguyên) với đơn giá trên hoá đơn mua hàng được tính theo con (42,5 triệu đồng/con), tổng tiền là 382,5 triệu đồng. Điều này hoàn toàn trái ngược với việc ông Lưu Trọng Dương khẳng định là mua theo cân hơi.

Cũng theo tài liệu PV thu thập được, giấy chứng nhận kiểm dịch động vật vận chuyển ra khỏi địa bàn cấp tỉnh số 0008539 ngày 1/10/2018 do Chi cục Chăn nuôi và Thú y của tỉnh Thái Nguyên cấp, 9 con ngựa Cabardin mục đích sử dụng làm thương phẩm.

Trong khi đó, hoá đơn bán hàng ngày 1/10/2018 của Trung tâm Nghiên cứu và phát triển chăn nuôi miền núi cấp cho đơn vị mua hàng là Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp Bát Xát lại ghi rõ nội dung ngựa đực giống (ngựa lai 25% máu Cabardin).

Một chuyên gia về kiểm dịch thú y cho biết, ngựa thương phẩm là ngựa dùng để dùng làm thực phẩm. Với những loại dùng làm giống thì ghi rõ mục đích sử dụng là ngựa giống.

Ngoài ra, ông Lưu Trọng Dương cũng ký biên bản mở niêm phong phương tiện vận chuyển, và biên bản ghi nhận tình trạng vệ sinh thú y của động vật, sản phẩm động vật số 8539 ngày 1/10/2018 của 9 con ngựa trên với danh nghĩa là chủ hàng nên không thể có việc nhầm lẫn giữa ngựa đực giống và ngựa thương phẩm.

Năm 2018, ông Lưu Trọng Dương, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Bát Xát từng dính lùm xùm vụ nhập nhèm trong mua 32 máy nông nghiệp, vốn từ chương trình 135 và ngân sách huyện Bát Xát.

Sự mập mờ trên cho thấy mâu thuẫn giữa giấy chứng nhận kiểm dịch động vật và hoá đơn bán hàng. Câu hỏi đặt ra là những con ngựa giống 25% Cabardin được Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp Bát Xát mua về có đảm bảo về làm ngựa giống hay không, là ngựa còn non hay mua nhầm ngựa thịt?

Trong khi đó, UBND huyện Bát Xát đã có văn bản đôn đốc tới ngày 21/4/2020 có 8 hộ gia đình ở xã Sàng Ma Sáo hết thời gian hỗ trợ lãi suất và các hộ tự trả gốc, lãi tiền mua ngựa. Và nếu các hộ trông chờ vào ngựa đực giống của Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Bát Xát thì có thể đối mặt với nguy cơ vỡ nợ vì vay vốn ngân hàng.