Huyện Phú Thiện được xem là “thủ phủ” khoai lang với hơn 1.200ha, chiếm hơn 1/2 diện tích khoai lang của toàn tỉnh Gia Lai. Những ngày này, trên các cánh đồng của huyện Phú Thiện, nông dân đang tất bật thu hoạch khoai lang. Năm nay, khoai lang được giá, nhưng năng suất chỉ bằng 2/3 vụ trước nên nhiều nông dân kém vui.
Trên cánh đồng khoai lang bạt ngàn tại xã Chư A Thai, huyện Phú Thiện, nhiều hộ nông dân đang khẩn trương thu hoạch với nhiều suy tư khi năng suất giảm khá sâu, trung bình chỉ khoảng 15 - 17 tấn/ha, thấp hơn nhiều so với mùa vụ trước (khoảng 25 tấn/ha). Tuy nhiên, giá khoai lang năm nay tăng cao ở mức 9.000 - 10.000 đồng/kg, nên người dân vẫn có lời.
Là người tiên phong đưa giống khoai lang Nhật về trồng trên cánh đồng xã Chư A Thai, ông Đỗ Văn Năm (thôn Drok) hiện có 6ha khoai lang, khoảng nửa tháng nữa sẽ cho thu hoạch. Ông Năm cho biết, năm nay năng suất dự kiến thấp hơn so với năm ngoái nhưng ruộng khoai lang của gia đình cũng đạt khoảng 20 tấn/ha. Nguyên nhân do người dân trồng khoai đúng vào thời điểm mưa kéo dài nên chất lượng củ kém hơn.
Cũng theo ông Năm, giá khoai lang ở thời điểm sau Tết Nguyên đán có lúc đạt khoảng 11.000 - 12.000 đồng/kg, hiện giảm xuống còn 9.500 - 10.000 đồng/kg. Với giá này, trung bình 1ha gia đình sẽ thu về khoảng 180 - 200 triệu đồng, trừ chi phí cũng lời khoảng 80 - 90 triệu đồng.
“Tùy từng thời điểm giá khoai lang khác nhau, chẳng hạn khi bước vào thời điểm thu hoạch nhiều, giá có thể sẽ giảm mạnh. Theo tính toán của tôi, nửa tháng nữa khi ruộng khoai lang của gia đình thu hoạch, giá có thể giảm xuống còn 8.000 đồng/kg. Như vậy 1ha cũng thu về 160 triệu đồng, trừ chi phí, gia đình bỏ túi 50 - 60 triệu đồng”, ông năm chia sẻ.
Trong khi đó, ông Trần Văn Nam (thôn Ia Chă Wâu, xã Chư A Thai) cho biết, gia đình có 6 sào (sào 1.000m2) vừa thu hoạch, sản lượng khoảng trên 10 tấn, trong khi vụ trước cũng với diện tích này đạt khoảng 22 tấn. Năm nay chi phí đầu tư tăng cao, cũng may giá khoai lang được thương lái thu mua với giá cao (9.500 đồng/kg) nên gia đình vẫn có lời 40 - 50 triệu đồng.
Tại cánh đồng xã Ia Sol, rất nhiều hộ dân cũng đang bước vào vụ thu hoạch khoai lang. So với xã Chư A Thai, năng suất khoai lang ở xã Ia Sol có phần kém hơn. Ông Phùng Văn Cửu (thôn Thắng Lợi) cho biết, gia đình có 6 sào khoai lang, năm nay thời tiết không thuận lợi nên năng suất rất thấp, hiện chỉ đạt khoảng 7 tạ/sào, trong khi mọi năm từ 2 - 2,5 tấn/sào.
“Một sào đầu tư ít nhất từ 8 - 9 triệu đồng, dù giá có tăng (đạt khoảng 9.000 đồng/kg) thì vụ khoai lang năm nay gia đình vẫn không có lời. Mọi năm, thương lái đến mua theo diện tích, nhưng hiện tại chỉ mua khoai lang tính theo kg”, ông Cửu chia sẻ.
Theo các thương lái, hiện trung bình 1kg khoai lang được thu mua ở mức 9.000 - 9.500 đồng. Nếu ruộng khoai nào chất lượng, mẫu mã đẹp, các thương lái sẵn sàng thu mua với giá 10.000 đồng.
Sau khi thu mua cho người dân, khoai lang sẽ được các thương lái tiêu thụ trong nước, tập trung chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc như Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh và các tỉnh miền Trung. Cũng theo các thương lái, năm nay chất lượng khoai lang không tốt nên việc xuất khẩu sang Trung Quốc rất hạn chế.
Ông Phùng Trung Toàn, Chủ tịch UBND xã Chư A Thai (huyện Phú Thiện) cho biết, năm nay thời tiết không thuận lợi, những đợt lạnh kéo dài khiến năng suất khoai không đạt như kỳ vọng. Ngay đầu vụ thu hoạch, các ruộng khoai lang của người dân chỉ cho năng suất khoảng trên 15 tấn/ha, thấp hơn từ 5 - 7 tấn/ha so với năm trước.
Cũng theo ông Toàn, giá khoai lang năm nay tăng cao, hiện dao động khoảng 9.000 - 9.500 đồng/kg, trong khi vụ trước chỉ khoảng 7.000 - 8.000 đồng/kg. Thậm chí, cách đây ít ngày, khi mới vào đầu mùa vụ, thương lái đến thu mua cho người dân với giá 12.000 - 13.000 đồng/kg. Các hộ bán được khoai ngay đầu vụ với giá 12.000 đồng thì 1ha được hơn 200 triệu đồng, trừ hết chi phí cũng thu về hơn 100 triệu đồng. Khoản lợi nhuận này cao hơn nhiều so với trồng lúa”, ông Toàn thông tin.
Ông Mai Ngọc Quý, Phó Trưởng phòng NN-PTNT huyện Phú Thiện cho biết, do thời tiết không thuận lợi nên sản lượng khoai lang năm nay thấp hơn so với mùa vụ trước, chỉ đạt khoảng 15 - 17 tấn/ha. Mặc dù vậy, giá khoai lang năm nay lại tốt hơn mọi năm nên bà con phần nào cũng được an ủi.
“Trung bình chi phí đầu tư 1ha khoai lang hết khoảng 60 triệu đồng, nếu gia đình nào thuê đất thì mất thêm khoảng 25 - 30 triệu đồng. Mặc dù năng suất năm nay có thấp người dân cũng thu về khoảng 150 triệu đồng/ha, trừ chi phì, lợi nhuận cũng được khoảng 60 triệu đồng/ha”, ông Quý cho biết.
Cũng theo ông Quý, thời gian qua, Phòng NN-PTNT huyện Phú Thiện luôn cập nhật lịch thời vụ để giúp người dân áp dụng tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất, nâng cao chất lượng cho cây khoai lang. Tuy nhiên, làm nông nghiệp nhiều lúc thất thường, phụ thuộc vào thời tiết, như năm nay lạnh quá, khoai không đạt năng suất, người dân ít nhiều bị thiệt hại.