Một máy bay ném bom B-1B của Không quân Hoa Kỳ đến căn cứ không quân Andersen, đảo Guam, vào năm 2017. Ảnh: Không quân Hoa Kỳ/AP.
Sự xói mòn của lực lượng máy bay ném bom Hoa Kỳ không còn là bí mật. Vào cuối Chiến tranh Lạnh, Không quân Hoa Kỳ sở hữu 400 máy bay ném bom dàn trận để chiến đấu với Liên Xô. Hiện nay, Không quân chỉ còn 157 chiếc, với kế hoạch cắt giảm thêm 17 chiếc trong đề xuất ngân sách năm 2021.
Lực lượng Không quân gần đây thông báo rằng họ sẽ chấm dứt sự hiện diện liên tục máy bay ném bom trên đảo Guam, cho thấy tình trạng thiếu hụt máy bay ném bom hiện thời.
Hiện diện máy bay chiến đấu tại Guam bắt đầu từ năm 2004 để răn đe những đối thủ như Trung Quốc và Triều Tiên và để trấn an các đồng minh khu vực, nhiệm vụ này đã thành công rực rỡ.
Sự hiện diện này truyền đạt thông điệp rõ ràng Hoa Kỳ sẵn sàng hành động dứt khoát khi lợi ích của nước Mỹ và đồng minh bị thách thức.
Kết thúc sự hiện diện liên tục của máy bay ném bom ở Thái Bình Dương giờ đây gửi thông điệp ngược lại, khi mà khu vực này ngày càng trở nên nguy hiểm. Đây là một quyết định mang lại rủi ro đáng kể, nhưng nó là một kết quả bắt buộc do các lựa chọn trong quá khứ dẫn đến một lực lượng máy bay ném bom bị gạt ra ngoài lề.
Được giao nhiệm vụ răn đe và, khi cần thiết tấn công các mục tiêu trên toàn cầu, các phi đội của Lực lượng Không quân vận hành theo tôn chỉ: mọi lúc, mọi nơi.
Không tương xứng với tầm quan trọng của mình, Không quân Hoa Kỳ hiện đang vận hành phi đội máy bay ném bom nhỏ nhất, lâu đời nhất kể từ khi thành lập năm 1947.
Máy bay ném bom là công cụ độc đáo của sức mạnh. Chúng có thể tấn công các mục tiêu với khối lượng hỏa lực lớn mà không cần tiếp cận căn cứ nước ngoài cũng như không cần dựa vào kế hoạch tác chiến dễ lộ điểm yếu gắn với các lực lượng trên bộ hoặc trên biển trong khu vực.
Sức mạnh nổi bật của một máy bay ném bom cũng vô cùng lớn. Trên thực tế, máy bay B-1B thực hiện sứ mệnh chống lại IS trong những ngày đầu của Chiến dịch Inherent Resolve có thể mang số lượng đạn hơn hẳn toàn bộ máy bay của tàu sân bay có thể mang.
Máy bay ném bom tàng hình có thể xuyên thủng hệ thống phòng không của đối phương, tiêu diệt các mục tiêu di động tại căn cứ. Máy bay ném bom cũng có thể mang theo đạn nổ hầm ngầm cần thiết để loại bỏ những cơ sở ngầm kiên cố.
Chi phí cho mỗi nhiệm vụ thực hiện bằng máy bay ném bom cũng rẻ hơn khi so sánh với các lựa chọn thay thế, như sử dụng tàu, tập hợp lực lượng máy bay tấn công nhỏ hơn mang tên lửa chiến đấu.
Những nỗ lực của Không quân nhằm hiện đại hóa lực lượng máy bay ném bom một thập kỷ trước đã bị cản trở bởi Bộ Quốc phòng lúc đó tập trung quá mức trong thời gian ngắn vào các hoạt động chống khủng bố.
Máy bay ném bom vẫn được các chỉ huy chiến đấu yêu cầu sử dụng trên cơ sở mối đe dọa liên tục bắt nguồn từ các đối thủ ngang hàng, các nước hạng trung như Iran và Triều Tiên, và các chủ thể phi nhà nước thù địch.
Không quân biết lực lượng này bị kéo căng quá mỏng, và đó là lý do tại sao năm 2018 các nhà lãnh đạo đã kêu gọi thêm năm phi đội máy bay ném bom trong bản đánh giá cấu trúc lực lượng “The Air Force We Need”.
Ai cũng rõ những rủi ro đi kèm việc vận hành với nhu cầu quá cao, dự trữ thấp trong một thời gian dài. Đây là câu chuyện về lực lượng máy bay B-1B, chiếm hơn một phần ba tổng số máy bay ném bom của Mỹ. Ngay sau ngày 9/11, lực lượng đã giảm 26 chiếc máy bay loại này để giải phóng các quỹ hiện đại hóa sử dụng cho mục đích khác.
Trong hai thập kỷ tiếp theo, Không quân đã bay B-1B trong một chuỗi triển khai chiến đấu gần như liên tục. Kinh phí không được cấp đủ càng làm suy yếu lực lượng B-1B. Mùa hè năm ngoái, tỷ lệ sẵn sàng của B-1B đã giảm mạnh dưới 10% - lý do thực sự khiến máy bay này bị loại khỏi việc thực hiện các sứ mệnh.
Tướng Timothy Ray, người đứng đầu Bộ Tư lệnh các lực lượng tấn công chiến lược toàn cầu của Hoa Kỳ, giải thích: “Chúng tôi đã đặt gánh nặng quá mức lên B-1B” khi có quá nhiều nhu cầu nhiệm vụ nhưng lại quá ít máy bay. Các nhà lãnh đạo Không quân liên tục phát tín hiệu lo ngại, nhưng lời kêu gọi giúp đỡ của họ không được trả lời.
Giải pháp bình thường cho loại thách thức này sẽ rất đơn giản: Đi mua thêm máy bay. Tuy nhiên, những chiếc B-21 sẽ không được sản xuất cho đến sau những năm 2020. Không quân đang yêu cầu cho nghỉ hưu 17 chiếc B-1 để giải phóng tài nguyên nhằm bảo trì cho các máy bay còn lại.
Chi tiêu khẩn cấp cho Covid-19 và áp lực giảm tương ứng đối với chi tiêu quốc phòng trong tương lai sẽ chỉ làm tăng thêm sự phức tạp thêm tình hình này.
Hoa Kỳ thật sự thiếu hụt máy bay ném bom. Và việc cho nghỉ hưu nhiều máy bay làm trầm trọng thêm khó khăn.
Đây cũng không phải là vấn đề của riêng Không quân. Máy bay ném bom là tài sản quốc gia cần thiết cho chiến lược an ninh quốc gia và phải giành được mức ưu tiên phù hợp.
Trong khi các lực lượng khác có tiền dư để đầu tư vào ý tưởng như pháo tầm xa 1.000 dặm, hàng ngàn máy bay tấn công, nhiều loại đạn và máy bay điều khiển từ xa cũng có thể thực hiện các yêu cầu nhiệm vụ tương tự.
"Với tầm quan trọng đối với Hoa Kỳ, việc xây dựng lại lực lượng máy bay ném bom không phải là một lựa chọn - đó là một điều bắt buộc", trang Defense News kết luận.
