Sinh ra và lớn lên ở xã Phú Nhuận (huyện Bảo Thắng, Lào Cai), Lê Khắc Tùng, Chủ nhiệm Hợp tác xã Nông nghiệp và du lịch Quang Vinh luôn đau đáu khi quê hương có rất nhiều đặc sản đậm nét của vùng Tây Bắc, nhưng chỉ có thể dụng tại chỗ, không thể mang xa.
Trong khi, có hơn 25 năm gắn bó với nghề nấu ăn nên Tùng hiểu biết hơn về ẩm thực, gia vị có sẵn ở địa phương. Chính vì vậy, mong muốn của Tùng là mang những hương vị của Tây Bắc đến mọi miền đất nước, để nhiều người biết đến quê hương mình, biết đến những cảnh đẹp, cuộc sống, món ăn của bà con vùng cao.
Nhờ sự động viên giúp đỡ của chính quyền địa phương, hiện hợp hợp tác xã đã có 5 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao. Các sản phẩm được chế biến từ thịt ngựa, gà đen H’ Mông… có thể sử dụng ngay hoặc chỉ cần sơ chế là có thể "ăn liền”. Khó khăn, khi sản xuất các sản phẩm này là khâu chế biến làm sao giữ được độ tươi ngon, giữ được hương vị, bảo quản được lâu mà không sử dụng chất phụ gia.
“Trước hết, các sản phẩm được sử dụng nguyên liệu đầu vào là 100% thịt tươi. Quy trình sản xuất được khép kín từ đầu vào đến lúc đóng gói sản phẩm. Với sản phẩm cấp đông, hợp tác xã đầu tư hệ thống cấp đông cấp tốc để giữ độ tươi lâu. Ngoài ra, hợp tác xã không sử dụng chất bao quản mà chủ yếu áp dụng kinh nghiệm của người vùng cao để bảo quản thực phẩm”, Lê Khắc Tùng cho hay.
Theo người đàn ông này, thịt ngựa, gà đen… là đặc sản của bà con vùng Tây Bắc trong đó có Lào Cai. Hạn chế là hầu như chỉ được tiêu dùng tại chỗ. Trong khi, thịt ngựa rất lành tính, thơm ngon, không hôi. Vì vậy, Tùng đã tìm tòi, nghiên cứu để chế biến thành thịt ngựa xé tay để món ăn này có thể để được lâu, mang được đi xa hơn, có nhiều người thưởng thức hơn.
Thịt ngựa tươi sau khi được sơ chế, lọc phần thịt ngon thì mang ướp với các gia vị ớt, sả, hạt dổi, muối, mắc khén, lá chanh… Sau đó, thịt được hong khô rồi mới đem sấy với nhiệt độ thấp.
So với những loại thịt sấy khác, thịt ngựa dễ ăn, lành tính, có độ mềm, ngọt… và thường được sử dụng trong dịp lễ, Tết của bà con địa phương.
Cũng theo Lê Khắc Tùng, OCOP không chỉ giúp khẳng định về chất lượng mà gián tiếp khẳng định đây là đặc sản của địa phương nên giúp bà con bán được sản phẩm, mở rộng được thị trường.
Một sản phẩm OCOP khác người tiêu dùng ưa chuộng dịp Tết này đó là gà sạch ủ muối hương quế tại xã Trì Quang của huyện Bảo Thắng.
Phạm Thị Xuân từ hai bàn tay trắng cùng Tổ hợp tác chế biến thực phẩm sạch xã đã khởi nghiệp thành công với mô hình này. Trước đây, sản phẩm chỉ được làm với quy mô nhỏ lẻ. Tuy nhiên, sau tham gia chương trình phụ nữ khởi nghiệp, Xuân mạnh dạn ra mắt sản phẩm gà muối hương quế để cung cấp ra thị trường trong và ngoài tỉnh.
“Tôi nghĩ rằng phải làm được việc nào đó cho bà con nông dân mình. Trong khi, xung quanh, bà con chăn nuôi gà đồi rất nhiều, có cả những trang trại lớn… Tôi nhận thấy, đây chính là nguồn nguyên liệu dồi dào vì vậy gà ủ muối hương quế đã ra đời”, Phạm Thị Xuân chia sẻ.
Gà chế biến thành từng khâu tách biệt đảm bảo vệ sinh và giữ được độ tươi ngon. Gà sau khi ướp gia vị khoảng 12h mới đem hấp và ủ muối ở nhiệt độ vừa phải trong vòng 4h đồng hồ. Sau đó, gà được đóng gói, hút chân không để có thể vận chuyển được đi xa. Hiện sản phẩm đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao.
Theo Phòng NN-PTNT huyện Bảo Thắng, toàn huyện hiện có 49 sản phẩm OCOP 3 sao trở lên, trong đó tập trung chủ yếu vào sản phẩm nông sản. Trên cơ sở đó, huyện định hướng nâng cao giá trị, chất lượng sản phẩm; Xây dựng theo chuỗi từ nơi sản xuất, chế biến, quảng bá… đến tiêu thụ sản phẩm. Qua đó, mang lại nguồn lợi cho bà con nông dân sản xuất trực tiếp.
Ông Nguyễn Trung Thành, Phó Chủ tịch UBND huyện Bảo Thắng cho hay, các sản phẩm thực phẩm của địa phương được chứng nhận OCOP đều đảm bảo an toàn thực phẩm. Từ khâu chăn nuôi đến khâu giết mổ, chế biến… được các ngành chức năng, cơ quan chuyên môn giám sát toàn bộ hệ thống này. Đặc biệt, trong dịp Tết, huyện cử đoàn kiểm tra an toàn thực phẩm để kiểm soát, đảm bảo cung cấp ra thị trường các sản phẩm an toàn.
“Chúng tôi nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm, đồng thời gắn trách nhiệm của người sản xuất đến khi đưa sản phẩm lên bàn ăn. Với các sản phẩm OCOP đã được công nhận và sản phẩm tiềm năng, nếu sản phẩm không đảm bảo chất lượng sẽ bị rút chứng nhận”, ông Nguyễn Trung Thành nhấn mạnh.