Dù còn nhiều khó khăn nhưng diện mạo vùng nông thôn Quảng Trị đã có nhiều khởi sắc. Ảnh: Công Điền.
Nhiều khó khăn trong thực hiện tiêu chí huyện NTM
Tỉnh Quảng Trị hiện có 4 huyện đăng ký đạt chuẩn NTM trước năm 2025 gồm: Triệu Phong, Gio Linh, Hải Lăng và Vĩnh Linh. Tuy nhiên hầu hết các huyện đang gặp nhiều khó khăn cần phải tập trung tháo gỡ nếu muốn hoàn thành bộ tiêu chí huyện NTM, giai đoạn 2021 - 2025.
Đi đầu trong phong trào xây dựng NTM giai đoạn đầu 2010-2020, Vĩnh Linh là huyện có nhiều xã nổi bật, nhiều điểm sáng trong xây dựng NTM. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất hiện nay của huyện là còn 3 xã miền núi chưa đạt chuẩn (Vĩnh Ô, Vĩnh Khê và Vĩnh Hà), trong đó khó nhất là xã Vĩnh Ô.
Theo báo cáo của chính quyền địa phương, hiện nay xã mới đạt 11/19 tiêu chí, trong đó các tiêu chí thu nhập và hộ nghèo đạt rất thấp. Năm 2020, hộ nghèo trên địa bàn xã là 44,1%; thu nhập bình quân đầu người mới 20 triệu đồng/người.
Như vậy, để Vĩnh Ô trở thành xã đạt chuẩn NTM trước năm 2025 bên cạnh hỗ trợ về nguồn lực, huyện Vĩnh Linh cần tập trung chỉ đạo để xã Vĩnh Ô có thể hoàn thiện các tiêu chí khó như thu nhập, hộ nghèo, nhà ở…
Ngoài ra, hiện Vĩnh Linh vẫn còn nhiều tiêu chí chưa đạt như còn trên 12 km đường huyện quản lý chưa đầu tư đạt chuẩn, mới có ¼ trường THPT đạt chuẩn quốc gia; việc đầu tư xây dựng bãi rác tập trung tại huyện mới đang trong giai đoạn triển khai nên công tác xử lý chất thải rắn trên địa bàn huyện chưa đạt chuẩn theo quy định.
Đối với tiêu chí huyện NTM, đến nay huyện Hải Lăng đã đạt 4/9 tiêu chí, có 11/15 xã đã đạt chuẩn NTM. Trong quá trình thực hiện các tiêu chí, huyện Hải Lăng gặp nhiều khó khăn như: toàn huyện còn 4 xã chưa đạt chuẩn NTM, trong đó có 2 xã Hải An và Hải Khê thuộc quy hoạch khu kinh tế Đông Nam, việc đầu tư hoàn thiện các tiêu chí NTM rất khó thực hiện do vướng quy hoạch.
Đối với tiêu chí giáo dục, toàn huyện còn 2/3 trường cần phải đầu tư xây dựng đạt chuẩn mới đảm bảo có trên 60% trường học đạt chuẩn; trung tâm văn hóa thể thao huyện chưa đạt chuẩn.
Hiện nay, huyện vẫn chưa có mô hình liên kết sản xuất gắn với chế biến, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp để đảm bảo ít nhất 10% sản lượng sản phẩm chủ lực của huyện.
Hệ thống xử lý nước thải một số cơ sở sản xuất, làng nghề, cụm công nghiệp chưa được xử lý; việc thu gom, xử lý chất thải một số xã chưa đảm bảo đạt chuẩn theo quy định.
Đầu tư xây dựng NTM cần nguồn lực lớn, trong khi nguồn lực các địa phương còn nhiều khó khăn. Ảnh: Tâm Phùng.
Trong khi đó, huyện Triệu Phong hiện nay mới đạt 5/9 tiêu chí huyện NTM. Đối với tiêu chí giao thông mới có 56,3% km đường huyện đạt chuẩn; có 2/4 trường THPT đạt chuẩn nhưng đạt năm 2016 phải tiến hành công nhận lại. Đối với các tiêu chí này cần nguồn lực đầu tư lớn vượt ngoài khả năng ngân sách của huyện.
Địa phương này cũng chưa có đề án, kế hoạch, phương án quản lý chất thải rắn trên địa bàn. Để đảm bảo tiêu chí huyện NTM, cần đầu tư hệ thống việc xử lý chất thải rắn trên địa bàn huyện theo quy định.
Nghị quyết đại hội Đảng bộ huyện Gio Linh cũng đề ra mục tiêu “Phấn đấu đưa huyện Gio Linh đạt chuẩn huyện NTM năm 2025”. Tuy nhiên, địa phương này cũng đứng trước những khó khăn như toàn huyện chỉ có 1/3 trường đạt chuẩn quốc gia. Các bãi rác trên địa bàn huyện cơ bản đầy, cần đầu tư nhà máy xử lý rác để đảm bảo xử lý rác thải theo quy định.
Ngoài ra hiện nay, vấn đề ô nhiễm môi trường do hấp sấy cá của 67 hộ tại xã Gio Việt chưa được xử lý. Toàn huyện còn 7 xã chưa đạt chuẩn NTM, trong đó, có 1 xã miền núi (Linh Trường) mới đạt 9 tiêu chí, các tiêu chí khó như thu nhập, hộ nghèo cần phải tập trung chỉ đạo.
Cần nguồn lực đầu tư lớn
Để đạt chuẩn huyện NTM, hiện nay hầu hết các địa phương đăng ký đều thiếu các tiêu chí cần nguồn lực lớn như: giao thông, trường học, môi trường... Bên cạnh đó, có một số huyện đang còn lúng túng, chưa có giải pháp trong chỉ đạo thực hiện các tiêu chí huyện NTM.
Theo rà soát của Văn phòng điều phối NTM tỉnh Quảng Trị, hầu hết các địa phương đều chưa có quy hoạch vùng huyện. Do đó, đơn vị này đề nghị cần khẩn trương hoàn thiện lập quy hoạch vùng huyện làm cơ sở định hướng để thực hiện các nội dung xây dựng NTM.
Cùng với đó, cần tập trung chỉ đạo 100% xã đạt chuẩn NTM trước 2025, trong đó đặc biệt quan tâm đến các xã miền núi, có giải pháp tập trung phát triển các mô hình sản xuất, huy động nguồn lực hỗ trợ xây dựng nhà ở, tạo quỹ đất sản xuất cho bà con….
Một số huyện chưa xây dựng Đề án huyện NTM cần sớm xây dựng Đề án để cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp, phân công trách nhiệm để thuận lợi trong công tác chỉ đạo đạt mục tiêu kế hoạch đề ra.
Các tiêu chí như môi trường, liên kết trong sản xuất...là một trong nhiều trở ngại đối với các địa phương đăng ký đạt chuẩn huyện NTM. Ảnh: Công Điền.
Ông Trần Trọng Tuấn, Phó Chánh Văn phòng điều phối NTM tỉnh Quảng Trị cho biết: Văn phòng điều phối NTM đã đề nghị các huyện rà soát hiện trạng, nhu cầu nguồn lực đầu tư. Theo đó, thực trạng cho thấy có nhiều tiêu chí như môi trường, liên kết trong sản xuất; một số tiêu chí như thu nhập, hộ nghèo, nhà ở...thuộc xã miền núi rất khó đạt. Đây là những trở ngại trong việc thực hiện các tiêu chí huyện NTM đối với các địa phương.
Bên cạnh đó, để đảm bảo về đích NTM trước năm 2025, các huyện cũng đề xuất kinh phí đầu tư lớn trên 100 tỷ đồng/huyện, trong khi nguồn lực hiện nay rất khó khăn.
"Trong thời gian tới, Văn phòng tiếp tục tham mưu cho Ban chỉ đạo các chương trình MTQG tỉnh chỉ đạo các địa phương tập trung ưu tiên thực hiện hoàn thành 100% số xã đạt chuẩn NTM; tập trung chỉ đạo các xã đã đạt chuẩn duy trì kết quả đã đạt; tiếp tục chỉ đạo xây dựng xã NTM nâng cao, xã NTM kiểu mẫu. Đồng thời huy động, lồng ghép các nguồn lực hỗ trợ thêm cho các địa phương, lồng ghép một số hạng mục công trình cần đầu tư vào kế hoạch trung hạn 2021- 2025".
Nghị quyết 03-NQ/TU ngày 4/11/2021 của Tỉnh uỷ Quảng Trị đặt mục tiêu đến năm 2025 phấn đấu có thêm 4 huyện đạt chuẩn NTM và 1 huyện đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; 80% số xã đạt chuẩn NTM, trong đó có 9 xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi; 25% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao, kiểu mẫu; không còn xã đạt dưới 13 tiêu chí; có ít nhất 40% số thôn thuộc các xã đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đạt chuẩn NTM; thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng ít nhất 1,5 lần so với năm 2020.
Đến năm 2030 phấn đấu có thêm 1 huyện đạt chuẩn NTM, 1 huyện NTM nâng cao, duy trì bền vững huyện đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; 85% số xã đạt chuẩn NTM.
