4 mỏ đá được cấp phép hoạt động tại xã Tân Thanh, huyện Sơn Dương (Tuyên Quang) là của Công ty TNHH 27/7, Công ty TNHH Huy Linh, Công ty TNHH Nhật Tân, Công ty TNHH Đạo Tú Thanh Phát. Hoạt động sản xuất kinh doanh của các mỏ đá này đã kéo theo nhiều hệ lụy như môi trường bị ô nhiễm, hoạt động sản xuất của người dân bị ảnh hưởng. Việc nổ mìn khiến một số tường nhà dân bị rạn nứt, bên cạnh đó đất đá văng rất nguy hiểm đến sự an toàn của người dân nơi đây…
Chúng tôi có mặt tại mỏ đá tại thôn Lục Liêu của Công ty TNHH Đạo Tú Thanh Phát trong vòng chưa đầy 30 phút đã có tới 10 chiếc xe ô tô được cơi nới thành thùng trở quá khổ quá tải vận chuyển đá từ mỏ ra Quốc lộ 2C. Những chiếc xe này vừa khiến con đường từ Quốc lộ 2C vào thôn Lục Liêu bị xuống cấp đồng thời cũng khiến bụi bay mù mịt làm ảnh hưởng đến đời sống của người dân 2 bên đường.
Anh Phùng Văn Chiến, người dân thôn Lục Liêu cho biết, mỏ đá hoạt động không chỉ ô nhiễm do bụi, tiếng ồn mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất. Bởi từ khi mỏ cho xây dựng chiếc cống bắc qua suối lấy đường đi vào mỏ, mỗi mùa mưa rác chảy làm tắc cổng khiến mảnh ruộng 2 sào của gia đình anh trước đây cho năng suất cả tạ lúa nay bị ngập úng chỉ được vài chục kg. Trừ công chăm sóc, giống phân bón thì gần như hòa vốn nên anh đành bỏ hoang.
Cũng theo anh Chiến, bụi đá từ việc khai thác mỏ bay khắp mơi khiến ngô, mía của bà con xung quanh cánh đồng Lục Liêu bị bạc trắng. Vụ mía năm ngoái, anh chỉ thu hoạch được phần thân mía còn phần ngọn và lá mía đành phải vứt bỏ rất lãng phí vì bụi đá quá nhiều không thể tận dụng làm thức ăn cho trâu bò được. Đấy là về sản xuất, còn về lâu dài bụi ô nhiễm từ mỏ đá không biết tình hình sức khỏe của người dân ở thôn Lục Liêu sẽ ra sao?
Tại văn bản số 12, ngày 31/3/2020 của Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Sơn Dương làm việc với Công ty TNHH MTV Đạo Tú Thanh Phát và người dân xã Tân Thanh nêu rõ: Công ty TNHH MTV Đạo Tú Thanh Phát có trách nhiệm khai thác đá đúng công suất, phạm vi, danh giới mỏ; có phương án cụ thể quản lý kho mìn an toàn; hạn chế tối đa việc nổ mìn, nghiền đá gây bụi ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của người dân địa phương.
Tương tự như mỏ đá ở thôn Lục Liêu, mỏ đá tại thôn Tân Tiến của Công ty TNHH 27/7 cũng khiến người dân nơi đây bất an. Cụ thể, vào ngày 6/11/2020, việc nổ mìn tại mỏ đá của công ty này đã khiến đất đá bắn vào nhà dân gây nguy hiểm.
Tại biên bản làm việc của lực lượng Công an xã Tân Thanh, ngày 6/11/2020, đã xác nhận gia đình ông Đỗ Hữu Quế, ông Phạm Văn Dũng, thôn Tân Tiến là những hộ bị ảnh hưởng nghiêm trọng từ vụ nổ mìn. Đặc biệt vụ nổ khiến viên đá dài 25cm, rộng 20 cm bay vào nhà ông Phạm Văn Dũng làm hư hỏng và vỡ tường nhà bên trái. Còn vợ ông là bà Nguyễn Thị Loan bị một viên đá bay vào đùi, cũng may không bị thương nghiêm trọng.
Ông Phùng Ngọc Vinh, Chủ tịch UBND xã Tân Thanh thừa nhận, các mỏ đá đã làm ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Chính quyền địa phương đã nhiều lần yêu cầu các đơn vị khai thác cần thực hiện nghiêm túc các quy định trong giấy phép hoạt động của mỏ cũng như trong báo cáo đánh giá tác động môi trường. Thế nhưng thực trạng khai thác của các mỏ đá nơi đây vẫn diễn ra và nỗi bức xúc của người dân ngày một lớn hơn.