Vào một ngày đầu tháng 11/1872, thuyền trưởng Benjamin Briggs sẵn sàng chỉ huy chuyến ra khơi đầu tiên của con tàu Mary Celeste. Ông đã dành nhiều tuần giám sát việc bốc hàng hóa lên con tàu dài hơn 30m, 1.701 thùng cồn công nghiệp, và cẩn thận lựa chọn 7 người cho thủy thủ đoàn.
Số phận của thuyền trưởng Briggs cùng gia đình ông và thủy thủ đoàn tàu Mary Celeste đến nay vẫn là câu hỏi chưa có lời giải đáp. Ảnh minh họa: Vessel Finder.
Hành trình từ New York (Mỹ), đến Genoa (Italy) là một chặng đường tương đối ngắn nhưng Briggs có lý do chính đáng để thận trọng. Ông không chỉ dùng tiền tiết kiệm của mình góp cổ phần mua tàu mà vợ ông, Sarah, và con gái 2 tuổi, Sophia, cũng theo Briggs trong chuyến đi.
Ngày 3/11/1872, Briggs gửi một lá thư đến mẹ ông ở Marion, Massachusetts. “Tàu của chúng con đã được trang trí đẹp đẽ”, ông viết. “Con hy vọng chúng con sẽ có hành trình thuận lợi”. 4 ngày sau, ông cùng thủy thủ đoàn và gia đình mình lên đường. Nhưng họ không bao giờ trở về.
8 ngày sau khi tàu Mary Celeste rời cảng New York, tàu hộ tống Dei Gratia của Canada ra khơi trên cùng hành trình đến Genoa. Chuyến đi không có gì đặc biệt cho đến buổi chiều ngày 4/12, khi thủy thủ đoàn nhìn thấy một con tàu trôi dạt ở giữa quần đảo Azores và bờ biển Bồ Đào Nha thuộc khu vực Bắc Đại Tây Dương. Sau khi phát tín hiệu đến tàu Mary Celeste nhưng không nhận được hồi đáp, thuyền trưởng David Morehouse gửi ba người đến kiểm tra. Họ nhìn thấy cảnh tượng như trong truyện ma.
Con tàu không bóng người. Bánh lái tàu quay vô định trên boong trống. Một cánh buồm bị hư hỏng trong khi vài cánh buồm khác mất dạng. Chiếc thuyền cứu sinh duy nhất không còn và một trong những máy bơm của tàu đã bị tháo rời. Ngoại trừ vài thùng bị hư hỏng, hàng hóa trên tàu vẫn nguyên vẹn. Thân tàu nước ngập chừng một mét, không đáng lo ngại. Kho được chất đầy đồ dự trữ đủ dùng đến 6 tháng. Thủy thủ đoàn để lại thuốc lá lẫn tẩu thuốc của họ. Trong phòng thuyền trưởng, mọi thứ vẫn nguyên vị trí.
Mục cuối cùng của nhật ký tàu đề ngày 24/11 với những thông tin thường thấy nhưng vị trí tàu Mary Celeste lại ở cách nơi tàu Dei Gratia phát hiện ra nó khoảng 400 hải lý về phía tây. Không có bất kỳ giải thích nào về lý do vì sao thuyền trưởng Briggs lại bỏ con tàu giữa đại dương và bằng cách nào nó có thể di chuyển xa như vậy với chỉ một cánh buồm. Thuyền trưởng Morehouse quyết định đưa tàu Mary Celeste đến cảng Gibraltar. Theo luật hàng hải, ông được hưởng một phần trong tổng giá trị của con tàu và lượng hàng hóa nó chở theo. Đây là quyết định mà ông và phi hành đoàn về sau sẽ cảm thấy hối hận.
Phiên điều trần xác định số phận của con tàu vô chủ được tiến hành bởi Tổng chưởng lý Gibraltar Frederick Solly-Flood. Ông tin rằng một tội ác nghiêm trọng đã diễn ra dưới tác động của rượu, bất chấp thực tế là số hàng hóa mà tàu Mary Celeste chở chủ yếu là cồn công nghiệp độc hại.
Giả thuyết Flood đưa ra là thủy thủ đoàn đã phá hoại, giết chết thuyền trưởng và gia đình ông trong cơn say. Nhằm che giấu tội ác của mình, họ làm hỏng phần mũi tàu để trông như nó bị va chạm sau đó bỏ đi trên thuyền cứu sinh với hầu hết giấy tờ và các thiết bị điều hướng của thuyền trưởng.
Morehouse và thủy thủ đoàn tàu Dei Gratia cũng bị Flood nghi ngờ. Theo ông, họ đã nói dối về nơi phát hiện tàu Mary Celeste và làm giả nhật ký con tàu. Dù sau đó những giả thuyết của Flood đều bị bác bỏ, những hoài nghi vẫn đeo bám thuyền trưởng Moorehouse và thủy thủ đoàn của ông trong suốt phần còn lại sự nghiệp.
Trong hơn một thế kỷ, vô số giả thuyết về sự biến mất của gia đình thuyền trưởng Briggs và thủy thủ đoàn tàu Mary Celeste đã được đưa ra, như họ bị cướp biển tấn công, chạm trán mực khổng lồ sát thủ hay thậm chí là bị người ngoài hành tinh bắt cóc.
Hợp lý hơn, những chiếc thùng bị hư hỏng trong hầm chứa của con tàu đã làm dấy lên suy đoán rằng một chấn động đã gây rò rỉ hơi cồn dễ cháy. Một vụ nổ có thể khiến thuyền trưởng Briggs hoảng loạn và ra lệnh bỏ tàu quá sớm. Tuy nhiên, nếu vậy, thủy thủ đoàn tàu Dei Gratia phải ngửi thấy mùi lạ khi lên tàu hoặc phát hiện dấu hiệu cháy.
Đến nay, những câu hỏi về tung tích của 10 con người trên tàu Mary Celeste biến mất giữa Bắc Đại Tây Dương trong khoảng thời gian từ 24/11 đến 4/12/1872 vẫn chưa có lời giải đáp. Những dữ liệu có sẵn quá ít ỏi và các khả năng có thể xảy ra gần như là vô hạn.
Dù vậy, số phận con tàu Mary Celeste thì rõ ràng. Tháng 1/1885, nó bị đánh đắm trên một rạn san hô ngoài khơi Haiti. Thuyền trưởng con tàu, Gilman C. Parker, đã âm mưu với một nhóm các chủ hàng ở Boston nhằm gian lận tiền bảo hiểm. Con tàu ma sẽ không bao giờ ra khơi nữa.
