Nghiên cứu mới chỉ ra rằng, nước mưa từ bất kỳ nơi nào trên thế giới hiện nay đều quá độc hại đối với con người. Ảnh: unilad
Khuyến cáo không nên dùng trực tiếp nước mưa của các nhà khoa học trên quy mô khắp thế giới, thậm chí ngay cả ở những vùng xa xôi hẻo lánh nhất.
Nghiên cứu này vừa được công bố trên tạp chí chuyên ngành Khoa học và Công nghệ Môi trường. Công trình do nhóm các nhà nghiên cứu tại Đại học Stockholm và ETH Zurich, lập luận rằng các hướng dẫn về các chất per- và polyfluoroalkyl, gọi tắt là PFAS trong nước uống, nước bề mặt và đất đã giảm ở mức độ "đáng kể" so với cách đây 20 năm, do con người có thêm những hiểu biết mới về độc tính của chúng.
Ian Cousins, tác giả chính của nhóm nghiên cứu hiện đang là giáo sư Đại học Stockholm, gọi sự suy giảm này là “rất đáng kinh ngạc”.
Trong một thông cáo báo chí phát đi, ông Ian Cousins cho biết, giá trị hướng dẫn về nước uống đối với một hóa chất cụ thể như axit perfluorooctanoic gây ung thư, hay PFOA đã giảm 37,5 triệu lần ở Mỹ.
“Dựa trên các hướng dẫn mới nhất của giới chức Mỹ về PFOA đối với nước uống, nước mưa ở khắp mọi nơi được đánh giá là không an toàn để uống. Mặc dù trong thế giới công nghiệp, chúng ta không còn thường xuyên uống nước mưa, tuy nhiên nhiều người trên khắp hành tinh vẫn mong đợi nó là thứ nước an toàn để uống và coi nước mưa là nguồn cung cấp nước uống của con người”, ông Cousins cho hay.
Theo các chuyên gia Canada, thuật ngữ PFAS được sử dụng để mô tả hàng nghìn chất do con người tạo ra trong quá trình phát triển được tìm thấy trong một số mặt hàng như chất hoạt động bề mặt, chất bôi trơn, chất ức chế, bọt chữa cháy, hàng dệt may, mỹ phẩm và bao bì đóng gói thực phẩm...
Do vậy việc tiếp xúc với PFAS có thể xảy ra thông qua thức ăn, nước uống và bụi bặm, và có liên quan đến các vấn đề sinh sản, phát triển, nội tiết, gan, thận và miễn dịch học, cũng như một số loại bệnh ung thư.
Nguyên nhân là do khả năng tồn tại trong môi trường trong thời gian dài, các chuyên gia thường mô tả PFAS như là một “hóa chất vĩnh viễn”.
Các nhà nghiên cứu cho biết, sự lây lan toàn cầu của PFAS trong bầu khí quyển có nghĩa là chúng có thể được tìm thấy trong nước mưa và tuyết, thậm chí là ngay cả ở cả những vùng xa xôi, chẳng hạn như Nam Cực và cao nguyên Tây Tạng.
Trong khi nhà sản xuất 3M đã làm việc để loại bỏ các chất này trong suốt hai thập kỷ, các nhà nghiên cứu cho biết một số loại PFAS có hại không ghi nhận bất kỳ sự suy giảm đáng kể nào trong bầu khí quyển.
Đồng tác giả nghiên cứu, giáo sư Martin Scheringer cho biết: “Sự bền bỉ và hoạt động liên tục trên toàn cầu của một số PFAS sẽ dẫn đến việc nó tiếp tục vượt quá mức độ rủi ro như các hướng dẫn đã đề cập ở trên”.
Ông Scheringer nói, chính vì điều này, “việc xác định ranh giới hành tinh cụ thể đối với PFAS là rất hợp lý và như chúng tôi kết luận trong bài báo, ranh giới này hiện đã bị vượt quá”.
Jane Muncke, giám đốc điều hành của Diễn đàn Đóng gói Thực phẩm ở Thụy Sĩ, người không tham gia vào nghiên cứu tuyên bố trong thông cáo báo chí: Các công ty không được phép “thu lợi về mặt kinh tế trong khi họ gây ô nhiễm nguồn nước uống cho hàng triệu người khác và còn gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng”.
Theo ông Muncke, chúng ta cần phải bỏ ra rất nhiều chi phí để giảm PFAS trong nước uống xuống mức an toàn dựa trên hiểu biết khoa học hiện tại. Và thời gian hành động là ngay từ bây giờ.
PFAS là gì?
PFAS là những hợp chất hóa học thuộc nhóm chất hoạt động bề mặt và được sử dụng từ năm 1950 trong một loạt các ứng dụng công nghiệp như sản phẩm chăm sóc cơ thể, bọt chữa cháy, chống thấm, hộp đựng thực phẩm và bao bì, nồi, chảo không dính, thảm, ghế sofa, quần áo...
PFAS từng là chủ đề gây tranh cãi nảy lửa, mặc dù được phân loại là chất gây ô nhiễm môi trường phổ biến, các chất perfluoroalkyl có mặt (ngay cả với số lượng nhỏ) trong đất, nước và thực phẩm (thực vật và động vật) từ khắp nơi trên hành tinh.
Năm 2009, PFAS được coi liệt vào danh mục "các chất ô nhiễm hữu cơ dai dẳng" theo Công ước Stockholm do tính chất phổ biến, dai dẳng, tích lũy sinh học và độc hại của nó.
