Nhiều năm qua, vào mùa lũ, mô hình nuôi tôm càng xanh (TCX) trên ruộng lúa ở nhiều tỉnh vùng ĐBSCL được nông dân làm thành công.
Hiệu quả lợi nhuận thu được tăng cao hơn so với làm lúa gấp nhiều lần. Riêng năm nay mùa nước nổi lớn hơn nhiều năm qua, đồng ruộng ngập sâu. Đặc biệt thị trường ăn TCX vẫn hút hàng mạnh, giá cao.
Ông Sáu Đầy (Lưu Văn Đầy), nông dân ở ấp Thới Thuận B, xã Tân Thạnh, huyện Thới Lai (Cần Thơ) có 5 năm liên tục, từ năm 2006 đến nay bền chí nuôi TCX trên ruộng thay trồng lúa. Từ đầu mùa nước lên tới nay ông đề phòng rào lưới bao quanh ruộng tôm nên an toàn. Ông mới vớt thăm chừng, tôm đang độ lớn hơn cỡ 40 con/kg.
Ông Sáu Huy tươi cười: Thấy tôm cong mình búng nhảy mạnh mẽ, ham lắm. Tôi “ghiền” nuôi TCX vì có nhiều cái lợi. Vì vậy, mỗi năm tôi làm 2 vụ lúa - 1 vụ tôm. Khoảng từ giữa tháng 3, tôi đặt mua tôm giống về ương trong vèo. Đến tháng 5 cắt lúa HT xong, phát gốc rạ, cào cỏ sạch, sau đó rải vôi, thuốc cá vệ sinh ruộng chừng 2 ngày rồi tháo nước vào. Thử thả một số tôm con trong vèo ra, thấy tôm chịu, không bị sốc là nuôi được.
Bằng kinh nghiệm qua nhiều vụ, ông Sáu Huy cam đoan nuôi TCX vào lùa lũ, nước lên là tiện lợi nhất. Vốn ban đầu bỏ ra 55.000 con tôm giống nuôi trên 1 ha theo mật độ 5 con/m2 chừng 8,8 triệu đồng (giá 160 đồng/con tôm giống cỡ post 15). Còn lại chi phí cho ăn nhờ thức ăn tự nhiên như ốc bươu vàng, cá tạp mùa lũ nhiều, giá rẻ nên cộng thêm thức ăn bổ sung 40 bao (50kg/bao) là đủ. Chi phí cho cả vụ 6 tháng chưa tới 30 triệu đồng.
Riêng năm nay giá tôm tăng, loại I cỡ hơn 100g/con, mấy vựa cá ngoài chợ mua 220-230 ngàn đồng/kg; tôm loại II (20 con/kg) 160-180 đồng/kg, tăng hơn 60-70 ngàn đồng/kg so năm ngoái. Đó là chưa nói TCX tươi sống tại các siêu thị tại Cần Thơ bán ra còn tăng lên thêm 60-70 ngàn đồng. Với mức giá này sau khi trừ chi phí, trừ tôm nuôi bị hao hụt khoảng 50% vẫn kiếm lãi được hơn 30 triệu đồng, cao hơn so mức bình quân lãi từ làm lúa vụ 3 gấp 3 lần.
Anh Lưu Văn Giúp, nông dân cùng xóm với ông Sáu Huy, người nuôi TCX thuần thục nhiều năm qua. Mùa lũ này, anh mua 32.000 con tôm giống, giá 5 triệu đồng, nuôi trên mặt ruộng 2.000 m2. Anh Giúp nhận xét: Nuôi tôm trên ruộng lúa lớn nhanh, vì tôm thích mặt đáy là đất ruộng cứng hơn so với nuôi trong ao đất bùn mềm. Tôm nuôi mùa ngập lũ nước sạch, trao đổi nước tốt, tôm ít bệnh. Độ chừng từ 25/9 thu tỉa dần theo từng đợt tới đúng thời gian nuôi 6 tháng là dứt điểm, trả ruộng đúng thời vụ gieo sạ lúa ĐX. Cứ như vậy, mùa nuôi tôm không mấy nhọc nhằn, chỉ lo canh nước, lãi thu ăn chắc 15-20 triệu đồng.
Mô hình nuôi tôm mùa lũ ở Cần Thơ từng có năm tăng lên đỉnh điểm gần 600 ha, tập trung nhiều nhất ở các huyện Vĩnh Thạnh, Thới Lai và quận Thốt Nốt, Ô Môn. Nuôi tôm càng xanh ở Đồng Tháp, Vĩnh Long, Bến Tre và An Giang cũng phát triển rất mạnh. Tuy vậy, dù dân nuôi TCX biết rõ cung không đủ cầu, TCX có giá cao nhưng diện tích nuôi tôm mùa lũ năm nay thu hẹp đáng kể. Riêng tại huyện Thới Lai có 2 xã từng là điểm mạnh phong trào nuôi thủy sản như xã Trường Thành có lúc tăng lên 60-60 ha, xã Tân Thạnh hơn 15-20 ha. Thế nhưng trở ngại lớn nhất năm nay là không có tôm giống cung ứng.
KS Lê Văn Tính, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Cần Thơ ước tính: Mỗi năm các trại giống ở Cần Thơ sản xuất cung ứng khoảng 30 triệu con tôm giống, trong khi nhu cầu cao gấp 5 lần. Nguyên do kỹ thuật sản xuất TCX giống còn nhiều rủi ro, tỉ lệ sống không cao.
Đó là lý do vì sao nhiều chủ trại sản xuất tôm giống thường không nhận tiền đặt cọc mua tôm giống trước. Mặt khác, nếu như tôm sú thời gian ương giống chỉ mất hơn 10-15 ngày ra được một đợt giống, nhưng để ra được một đợt giống TCX mất tới 1 tháng 10 ngày. Trở ngại trong sản xuất TCX giống là vấn đề đặt ra với các nhà chuyên môn.
