Hiện nay, việc lạm dụng kháng sinh của người chăn nuôi đang trở thành vấn đề nhức nhối. Tồn dư kháng sinh có trong thực phẩm không chỉ ảnh hưởng đến vật nuôi mà còn nguy hại đến sức khỏe con người khi tiêu thụ thực phẩm.
Kháng sinh được sử dụng trong chăn nuôi với 3 mục đích là trị bệnh, phòng bệnh, kích thích tăng trưởng. Việc bổ trợ thường xuyên một lượng kháng sinh liều thấp vào thức ăn, nước uống giúp diệt được vi khuẩn có hại, làm giảm chi phí thức ăn, tăng khả năng hấp thụ, giúp vật nuôi tăng trưởng đã từng được cho là giải pháp tốt.
Nhưng hiện nay nhiều nước trên thế giới đã hạn chế, kiểm soát hoặc cấm sử dụng vì những tác động tiêu cực của nó. Về nguyên lý, khi một loại kháng sinh được sử dụng nhiều lần, vi khuẩn sẽ trở nên thích nghi, "nhờn" với loại kháng sinh đó khiến các chủng vi khuẩn sinh ra biến thể mới để vô hiệu hóa tác dụng của thuốc.
Việc kháng kháng sinh của vi khuẩn không chỉ gây tác hại trực tiếp tới vật nuôi mà bằng nhiều con đường khác nhau như sự tiếp xúc của người chăn nuôi, giết mổ; chất thải phát tán ra môi trường đã xâm nhập vào cơ thể con người.
Đặc biệt, không ít hộ chăn nuôi, trang trại, không đợi vật nuôi đào thải hết kháng sinh đã xuất bán tạo ra những tồn dư kháng sinh trong thực phẩm rất lớn. Người dân ăn thực phẩm mỗi ngày cũng là ăn cả kháng sinh, lâu dần dẫn đến tình trạng cơ thể kháng thuốc kháng sinh mà không biết.
Bên cạnh chăn nuôi, Quảng Ninh cũng đang siết chặt quản lý sử dụng kháng sinh trên thủy sản. Ảnh: Nguyễn Thành.
Theo số liệu thống kê của Chi cục Chăn nuôi và thú y Quảng Ninh, toàn tỉnh hiện có 200 hộ buôn bán thức ăn chăn nuôi và 120 cơ sở kinh doanh thuốc thú y. Nhằm hạn chế lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi, các cấp, ngành và địa phương trên địa bàn tỉnh đã tăng cường quản lý, thanh tra, kiểm tra đối với các cơ sở kinh doanh thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y... Theo đó, các đợt kiểm tra tập trung vào các nội dung như điều kiện sản xuất kinh doanh, điều kiện bảo quản, quy định sử dụng thuốc...
Song song đó, các sở, ngành và địa phương tích cực đẩy mạnh công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức như tờ rơi, pa nô, áp phích, hội thảo, tập huấn, phóng sự... nhằm nâng cao nhận thức cho người dân trong việc sử dụng thức ăn, thuốc thú y trong chăn nuôi đảm bảo theo quy định.
Đồng thời, tiếp tục thực hiện quyết liệt Thông tư số 08/2016/TT-BNNPTNT của Bộ NN-PTNT quy định về giám sát dư lượng các chất độc hại trong động vật và sản phẩm động vật, thủy sản, chăn nuôi. Các địa phương tổ chức cho các cơ sở ký cam kết sản xuất kinh doanh thực phẩm an toàn.
Trong tháng 8/2021, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Ninh đã phối hợp với Công ty TNHH Điện lực AES Mông Dương thực hiện dự án hỗ trợ phát triển chăn nuôi lợn sinh sản an toàn sinh học tại thôn Hà Tranh, xã Cộng Hòa (TP Cẩm Phả).
Theo đó, 16 hộ dân tham gia dự án đã được cấp phát 32 con giống; thức ăn hỗn hợp cho lợn và các loại vacxin, hóa chất sát trùng chuồng trại; hỗ trợ tư vấn, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý chất thải trong chăn nuôi (bể biogas composite). Dự án là giải pháp mới để thúc đẩy chăn nuôi theo hướng bền vững, chú trọng sử dụng chế phẩm sinh học, thay đổi tư duy sản xuất của hộ dân.
Toàn tỉnh hiện chỉ có 240 trang trại chăn nuôi được cấp chứng nhận kinh tế trang trại và 24 hợp tác xã chăn nuôi. Hầu hết các trang trại chăn nuôi trên địa bàn tỉnh đều sử dụng thức ăn công nghiệp có nguồn gốc rõ ràng, chất lượng tốt, hàm lượng chất dinh dưỡng đảm bảo.
Hầu hết các trang trại chăn nuôi trên địa bàn tỉnh đều sử dụng thức ăn công nghiệp có nguồn gốc rõ ràng. Ảnh: Nguyễn Thành.
Trên địa bàn tỉnh có tới 39.848 cơ sở chăn nuôi nông hộ, chiếm 97% tổng số cơ sở và chiếm 70% tổng đàn, việc sử dụng thức ăn, thuốc thú y tại các cơ sở chăn nuôi nông hộ lại gặp nhiều khó khăn trong khâu kiểm soát, nên nguy cơ lạm dụng kháng sinh là rất lớn. Do đó, tỉnh cũng khuyến khích chăn nuôi theo hướng tập trung.
Theo cơ sở rà soát, Sở NN-PTNT tỉnh Quảng Ninh đang xây dựng quy định khu vực thuộc nội thành của thành phố, thị xã, thị trấn, khu dân cư không được phép chăn nuôi; kế hoạch phát triển chăn nuôi trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030; quy định mật độ chăn nuôi trên địa bàn tỉnh.
Giữa tháng 11/2021, Công ty Cổ phần Chăn nuôi Greentech đã khởi công dự án trang trại chăn nuôi lợn công nghệ cao Greentech tại xã Quảng Sơn (huyện Hải Hà). Mục tiêu cụ thể giai đoạn 1 của dự án là xây dựng cơ sở hạ tầng trên diện tích 32,8ha với vùng đệm an toàn 62,2ha, phát triển đàn lợn nái với số lượng 2.400 con nái/lứa và đạt 2,2 lứa/năm, tương đương 63.000 con lợn giống; từ đó phát triển được đàn lợn thịt sạch với khoảng 6,3 triệu kg thịt hơi.
Công nghệ chuồng hầm tại đây được thiết kế theo hướng công nghiệp, tính tự động hóa cao. Dự án tạo việc làm cho 90 - 100 lao động tại địa phương, được đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật chăn nuôi. Đây là mô hình chăn nuôi công nghiệp, khép kín, chủ động từ khâu sản xuất giống đến khâu chăn nuôi thành lợn thương phẩm, tạo ra các sản phẩm cho thị trường với chất lượng cao.
Xác định vai trò dẫn dắt của doanh nghiệp trong việc thúc đẩy chăn nuôi tập trung, góp phần chống lạm dụng kháng sinh, hướng tới chăn nuôi an toàn, tỉnh đã ban hành nhiều chính sách đặc thù hỗ trợ, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này như khuyến khích đầu tư, liên kết trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, hỗ trợ đầu tư khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, khuyến khích phát triển nông nghiệp hữu cơ... Đồng thời, chỉ đạo các địa phương tạo điều kiện tối đa về thủ tục hành chính, giải phóng mặt bằng... triển khai dự án chăn nuôi tập trung, ứng dụng KH-CN, đảm bảo ATTP.
