Hồ hởi đi kiếm “lộc biển”
Đối với ngư dân, những người mưu sinh trên muôn trùng sóng nước, thì chuyện “được thua” trong 1 chuyến biển không thể ai biết trước. Biển giã mà, cá mực lúc có lúc không. Vì thế, sản lượng đánh bắt được trong chuyến biển xuyên tết, ra khơi sau mùa trăng tháng Chạp năm trước, cập bờ trước mùa trăng tháng Giêng năm sau là “lộc biển” đầu năm mới, là tín hiệu vui cho chuyện làm ăn của cả năm.
Thời điểm trong và sau Tết Nguyên đán hằng năm còn là chính vụ của nghề đánh bắt cá ngừ đại dương, thế nên có cả ngàn tàu cá đánh bắt xa bờ của ngư dân Bình Định hồ hởi vươn khơi đánh bắt chuyến biển xuyên tết để kiếm “lộc biển”.
Sau rằm tháng Chạp, các tàu cá trên địa bàn Bình Định đều tiếp đá lạnh, nhiên liệu để mở chuyến biển đánh bắt xuyên tết. Ảnh: Vũ Đình Thung.
Những ngày cuối tháng Chạp, trong khi trên bờ đang rộn ràng những hoạt động đi chợ sắm sanh đồ tết, dạo phố mua hoa kiểng về chưng tết thì những tàu cá dưới bến cảng rộn ràng tiếp nhiên liệu, đá lạnh, lương thực thực phẩm để chuẩn bị vươn khơi chuyến biển xuyên tết.
Theo lão ngư Bùi Thanh Ninh ở phường Tam Quan Nam (TX Hoài Nhơn, Bình Định), trong số 9 tàu cá chuyên đánh bắt xa bờ ông đang sở hữu, năm nay có 3 chiếc ăn Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 trên biển. Đó là 3 tàu cá mang số hiệu BĐ 97229 TS, BĐ 98209 TS và BĐ 97678 TS, tàu nào cũng có công suất trên 800CV. Tất cả 3 tàu cá nói trên đều hành nghề lưới vây ánh sáng kiêm nghề câu cá ngừ đại dương, đã đồng loạt ra khơi vào ngày 20 tháng Chạp.
“Thời điểm này đang vụ cá Bắc, biển xuất hiện nhiều cá ngừ đại dương. Đêm nào cá ngừ sọc dưa không đứng đèn, nghề lưới vây không làm được thì anh em thuyền viên câu cá ngừ đại dương. Làm kiêm nghề thì anh em thuyền viên hầu như không có thời gian ở không, ra khơi mà làm liền chân liền tay đồng nghĩa sẽ kiếm được nhiều tiền, nên anh em đi bạn càng phấn khởi”, lão ngư Bùi Thanh Ninh cho biết.
Ngư dân ăn tết trên biển. Ảnh: Vũ Đình Thung.
Dẫu đang cùng bạn thuyền bận bịu lo những công đoạn cuối cùng để chuẩn bị cho tàu xuất bến, nhưng ngư dân Trương Hải, chủ tàu cá BĐ 95489 TS ở phường Tam Quan Bắc (TX Hoài Nhơn), vẫn vui vẻ chia sẻ: “Thời điểm này là chính vụ khai thác cá ngừ đại dương, chuyến biển đánh bắt xuyên tết hứa hẹn sẽ cho thu nhập khá, nên anh em ai cũng hồ hởi vươn khơi chuyến biển này, dù Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 không được ở nhà ăn tết sum vầy cùng gia đình. Tết năm ngoái, tàu của tôi trúng đậm “lộc biển” đầu năm, mỗi thuyền viên có thu nhập 15 triệu đồng/người, bõ công anh em ăn tết xa nhà, hy vọng năm nay cũng được như vậy”.
Ngư dân trẻ tên An (20 tuổi) ở phường Tam Quan Nam (TX Hoài Nhơn) đang đi bạn cho tàu cá BĐ 97422 TS cũng đang chuẩn bị xuất bến từ Cảng cá Tam Quan, bộc bạch: “Đây là năm thứ 4 cháu đón tết trên biển. Năm đầu tiên còn thấy buồn, thấy nhớ nhà, chứ giờ cháu quen rồi. Đón tết trên biển có thú vị riêng mà trên bờ không kiếm ra. Trên biển, nhưng anh em thuyền viên ăn tết không thiếu món gì, từ bánh chưng bánh tét dưa kiệu đến bia bọt rim mứt. Đêm giao thừa nghỉ làm, dưới ánh sáng của những bóng điện cao áp, anh em quay quần trên boong tàu cùng nhau nâng ly chúc mừng năm mới, rồi hát hò, thay nhau gọi điện về nhà chúc tết cha mẹ, vợ con. Lời hát, lời chúc giữa biển vang rất to, không khí rôm rả lắm”.
Ngư dân đưa sản phẩm đánh bắt được vào hầm để muối đá. Ảnh: Vũ Đình Thung.
Theo Chi cục Thủy sản Bình Định, Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 này có đến hơn 1.100 tàu cá đánh bắt xa bờ của ngư dân tỉnh này đánh bắt chuyến biển xuyên tết. Riêng thị xã Hoài Nhơn, địa phương có đến hơn 2.000 tàu cá xa bờ, trong tết này có đến 750 chiếc bám biển. “750 chiếc tàu cá nói trên tập trung mở cửa biển từ 17 đến 20 tháng Chạp, đến khoảng từ ngày 12 đến ngày 14 tháng Giêng âm lịch sẽ cập bờ. Có khoảng gần 4.000 lao động ăn Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 trên biển”, ông Nguyễn Chí Công, Phó Chủ tịch UBND TX Hoài Nhơn, cho hay.
Những tín hiệu vui
3 tàu cá của lão ngư Bùi thanh Ninh ở phường Tam Quan Nam (TX Hoài Nhơn) đồng xuất bến vào ngày 20 tháng Chạp. Đến tối mùng 4 Tết Tân Sửu, liên lạc về bờ, các thuyền trưởng báo cho ông Ninh biết là mỗi tàu đã đánh bắt được hơn 5 tấn sản phẩm. “Mùa này không phải là chính vụ của nghề lưới vây, mà đến rằm tháng Giêng tàu mới cập bờ, nghĩa là còn 10 ngày nữa mới kết thúc chuyến biển mà đã đánh bắt đạt được sản lượng như vậy là tín hiệu vui. Hy vọng chuyến biển này sẽ bội thu”, ngư dân Ninh cho biết.
Trong chuyến biển xuyên tết, chi phí sắm tổn cho mỗi tàu cá cao hơn những chuyến biển bình thường trong năm khoảng 20 triệu đồng, tiền ứng trước cho những bạn tàu cũng cao hơn. Nếu tàu nào thiếu người đi bạn, phải thuê thêm lao động thời vụ thì chi phí còn cao hơn, nhưng trong không khí tết, các chủ tàu đều hào phóng mở rộng “hầu bao” để đón “lộc biển” đầu năm.
Chuyến biển xuyên tết năm ngoái tàu của ngư dân Trương Hải bội thu sản phẩm, mỗi thuyền viên có thu nhập 15 triệu đồng. Ảnh: Vũ Đình Thung.
Trong bối cảnh tàu cá thiếu trầm trọng lao động đi bạn, thế nhưng riêng 9 tàu cá của lão ngư Bùi Thanh Ninh, mỗi tàu đi đến 12 thuyền viên nhưng không bao giờ thiếu lao động, kể cả chuyến biển đánh bắt xuyên tết. Không thể không ngạc nhiên trước “sự lạ” này, tôi đặt câu hỏi và được lão ngư Bùi Thanh Ninh giải thích: “Chủ tàu quan tâm đến quyền lợi của thuyền viên trước khi nghĩ đến nguồn thu của mình thì ắt bạn thuyền sẽ chung thủy với tàu của mình. Hầu hết tàu của tôi đều hành nghề lưới vây kiêm đánh bắt cá ngừ đại dương, nhưng chỉ thủy sản đánh bắt được từ nghề lưới vây mới tính vào nguồn thu của tàu, còn nghề câu cá ngừ đại dương thuyền viên nào câu được bao nhiêu được hưởng bấy nhiêu, đây là nguồn thu nhập thêm của những thuyền viên. Đây cũng là 1 cách động viên anh em bám biển cùng với tàu của mình”.
Ngoài ra, đời sống của khoảng gần 100 thuyền viên đi trên 9 tàu cá của chủ tàu Bùi thanh Ninh không chỉ được chăm lo chu đáo khi hoạt động trên biển, mà còn được lão ngư này chăm sóc cho cả việc trên bờ. Thu nhập từ những chuyến biển được lão ngư Ninh trích ra mỗi chuyến mỗi ít để lập thành quỹ tương trợ. Thuyền viên nào xây dựng nhà mới, hoặc có việc gia đình cần đến khoản tiền lớn mà thiếu tiền, thì vị lão ngư này trích quỹ cho vay theo nhu cầu không tính lãi. Khoản tiền vay sẽ được thu hồi mỗi chuyến biển mỗi ít từ tiền chia cho bạn. Trước sự tương trợ có tính chất “rất gia đình” như thế này, khó có thuyền viên nào bỏ tàu của lão ngư Bùi Thanh Ninh để đi bạn cho tàu khác.
Thuyền viên đi bạn trên những tàu lưới vây của lão ngư Bùi Thanh Ninh ai câu được cá ngừ đại dương thì đó là nguồn thu nhập thêm của riêng của mình. Ảnh: Vũ Đình Thung.
Riêng việc tuân thủ quy định không đánh bắt xâm phạm vùng biển nước ngoài của đội tàu 9 chiếc, lão ngư Bùi Thanh Ninh cũng có cách “giáo huấn” các thuyền trưởng và tài công do mình quản lý rất riêng biệt.
“Đối với các thuyền trưởng và tài công thì đụng đâu tui dặn dò đó, kể cả lúc chia tiền đi bạn sau mỗi chuyến biển, cả những lúc anh em thuyền viên ngồi với nhau bù khú ly bia, ly rượu. Tôi dặn dò anh em tuân thủ chuyện đánh bắt không xâm phạm vùng biển nước ngoài cũng là bảo vệ tính mạng của chính mình. Chuyện làm ăn thì chuyến biển này không có thì chuyến biển sau có, mình làm ăn cả đời chứ đâu phải chụp giựt 1 vài chuyến biển nên phải tuân thủ theo quy định”, lão ngư Bùi Thanh Ninh nêu quan điểm.
“Tất cả 9 tàu cá của tôi đều đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. Với thiết bị này, ngồi ở nhà theo dõi qua điện thoại thông minh tui cũng biết tàu nào của mình đang hoạt động tại tọa độ nào. Khi thấy có tàu nào đánh bắt trong phạm vi kề cận vùng giáp ranh là tui gọi bộ đàm nhắc nhở ngay. Trong điện thoại của tài công cũng có cài đặt sơ đồ vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam, nên họ sẽ chủ động tránh vi phạm”, lão ngư Bùi Thanh Ninh.
