Liệu rằng 3 năm tới, với tốc độ tăng trưởng từ 10 - 20% sản lượng mỗi năm, sầu riêng có trở thành loại quả cần được giải cứu?
 |
| Nhiều nơi ồ ạt trồng sâu riêng cho sản lượng lớn. |
Những năm trước 2015, giá sầu riêng tại vườn chỉ dao động từ 25.000 - 30.000đ/kg. Giá bán lẻ sầu riêng tại Đà Lạt (Lâm Đồng) chỉ ở mức 50.000đ/kg. Chúng tôi còn nhớ, trong chuyến công tác Lâm Đồng năm 2015, bà con nông dân hồ hởi vì trúng vụ được thương lái mua giá cao 29.000đ/ký hàng loại 1.
Từ năm 2016, Trung Quốc ồ ạt mua sầu riêng Việt Nam, nhiều người trồng lãi lớn. Tuy nhiên với thời giá hiện tại, 1 ký sầu riêng tại vườn chỉ 25.000đ thì người nông dân hòa vốn.
Theo thống kê, năm 2016, diện tích trồng sầu riêng ở Việt Nam khoảng 32,3 nghìn ha, sản lượng 336,9 nghìn tấn là thời điểm sầu riêng có giá nhất. Từ năm 2016, các hộ nông dân bắt đầu có xu hướng phá tiêu, cà phê để trồng sầu riêng.
Từ năm 2019, các vườn sầu riêng mới bắt đầu lác đác cho trái, chính vụ 2019 giá sầu riêng rớt xuống có thời điểm chỉ còn 29.000đ/kg tại vườn. Như tại Tiền Giang, năm 2015, diện tích trồng sầu riêng chỉ 2.000 ha, năm 2018, diện tích tăng lên 3.250 ha (tăng 65%).
 |
| Một số giống sầu riêng mới cho năng suất cao. |
Cho dù đã có những cảnh báo về việc thừa sản lượng nhưng so với các giống cây khác, sầu riêng vẫn là cây có giá trị kinh tế cao. Với tốc độ phát triển cây sầu riêng như hiện nay, không khó khi đảo qua các diễn đàn chia sẻ trồng sầu riêng, lượng cây giống vẫn được bán ra với số lượng lớn và giá không hề rẻ.
Các giống năng suất cao như Monthong, Mustaking được chào bán ồ ạt và có không ít người mua số lượng lớn. Chị Trần Thị Thanh Tâm, một chủ vựa sầu ở xã Lộc Thành, huyện Bảo Lâm, tỉnh Lâm Đồng, nhận định: “Sầu riêng đang được trồng vô tội vạ, mọi người đồng loạt phá cà phê trồng bơ, sầu riêng, mít. Có thể 3 năm nữa giá sầu sẽ tụt thê thảm, lúc đấy chẳng ai nhúng thuốc sầu riêng nữa. Sầu riêng nhúng thuốc vì giá cao, cần cắt non để bán nhanh, nếu giá thấp, các vườn sẽ neo trái lại để bán già được giá hơn".
Với lợi ích kinh tế trước mắt, không ít hộ nông dân phá bỏ cây trồng kém hiệu quả để trồng sầu riêng mà chưa biết đến hậu quả sau này.
Việc can thiệp về quản lý nhà nước đã được Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn cụ thể hóa bằng công văn về việc chỉ đạo sản xuất cây sầu riêng gửi Sở Nông nghiệp và PTNT các tỉnh phía Nam.
Công văn nhằm hạn chế việc mở rộng vùng trồng sầu riêng ồ ạt, yêu cầu các Sở đánh giá khí hậu đảm bảo với cây sầu riêng; đảm bảo duy trì và quản lý chất lượng giống cây, liên kết hỗ trợ người nông dân đầu ra sản phẩm.
Tuy nhiên, với thói quen thích là trồng của người nông dân, liệu cây sầu riêng có rơi vào câu chuyện được giá thì trồng nhiều, mất giá thì giải cứu?
