3 
Chi phí đầu tư lớn
Trường ĐH Nông lâm Bắc Giang phối hợp cùng với Trung tâm Khuyến nông Quốc gia vừa tổ chức Tọa đàm “Giới thiệu về giống và kỹ thuật trồng nho Hạ Đen”.
Theo Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng và Chuyển giao công nghệ nông lâm nghiệp (ĐH Nông lâm Bắc Giang): Các tỉnh miền Bắc và miền Trung do điều kiện thời tiết không thuận lợi nên cây nho ít được trồng. Đã có một số nhà khoa học đưa cây nho ra trồng thử nghiệm ở Hà Nội, Sơn La… nhưng thành công chưa cao, chỉ dừng ở mức độ nghiên cứu.
Từ thực tế đó, năm 2017, ĐH Nông lâm Bắc Giang đã tiến hành nhận chuyển giao công nghệ trồng và chăm sóc giống nho Hạ Đen từ Viện Khoa học Nông nghiệp tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc). Đây là giống nho có những ưu điểm vượt trội hơn so với các loại nho trồng bản địa tại nước ta như sinh trưởng khỏe, nhanh cho thu hoạch, năng suất trung bình đạt khoảng 16-18 tấn/ha, quả có độ ngọt (brix) trung bình từ 18 -18,5, thịt quả giòn, có mùi thơm dịu và đặc biệt là không có hạt.
Mô hình trồng nho Hạ Đen tại HTX Nông nghiệp Đồng Tâm 3 (xã Thường Thắng, huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang) bước đầu cho hiệu quả. Ảnh: Trung Quân
Tuy nhiên, nho Hạ Đen là một loại cây trồng mới tại miền Bắc nước ta nên đòi hỏi kỹ thuật trồng và chăm sóc rất nghiêm ngặt. Mặt khác, khí hậu miền Bắc không lý tưởng để cây nho phát triển. Với đặc điểm nóng ẩm, mưa nhiều là điều kiện rất thuận lợi để mầm bệnh phát triển gây hại như bệnh gỉ sắt, sương mai, thán thư… Bên cạnh đó, chi phí đầu tư và thị trường tiêu thụ cũng là một thách thức lớn đối với giống nho mới này.
Cụ thể, chi phí đầu tư ban đầu cho việc trồng nho Hạ Đen rất cao, từ 35- 40 triệu đồng/360 m2, tương đương từ 831 triệu đến 1,1 tỷ/ha nên nông dân khó có khả năng đầu tư. Ngoài ra trên thị trường, nho Trung Quốc nhập khẩu cũng rất phổ biến với giá khá rẻ, chỉ từ 35.000 – 40.000/kg. Trong khi đó, nho Hạ Đen hiện đang có giá bán từ 150.000 - 160.000/kg, cao hơn rất nhiều so với nho nhập khẩu Trung Quốc nên khả năng cạnh tranh, sức mua của thị trường rất hạn chế.
Một yếu tố nữa, ngành công nghiệp chế biến nho của Việt Nam chưa phát triển, do vậy việc trồng nho Hạ Đen chỉ phục vụ cho nhu cầu ăn tươi nên lượng cung không cần nhiều. Bên cạnh đó, công nghệ bảo quản của Việt Nam cũng chưa được phát triển dẫn tới nho không có khả năng dự trữ trong thời gian dài…
Trồng nho Hạ Đen không dễ
Nho Hạ Đen là giống nho á nhiệt đới có nguồn gốc nhập từ Đài Loan, xa hơn là từ Nhật Bản. Đây là giống nho có đặc tính khác hẳn với giống nho nhiệt đới của Ninh Thuận.
Bằng các biện pháp kỹ thuật như cắt tỉa, phun chất điều tiết sinh trưởng, các nhà khoa học đã làm cho nho Hạ Đen ra quả 2 vụ/năm. Qua thực tế nghiên cứu trồng thử nghiệm trên các điều kiện sinh thái khác nhau ở nước ta những năm qua cho thấy, nho Hạ Đen ở thời kỳ kinh doanh sẽ cho thu hoạch với năng suất ước đạt 16 tấn/ha (cây 2 tuổi), từ năm thứ 2 trở đi năng suất sẽ cao hơn.
Ở Việt Nam, nho Hạ Đen đang được trồng thử nghiệm ở 8 tỉnh khu vực phía Bắc gồm Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Dương, Sơn La, Vĩnh Phúc, Cao Bằng, Tuyên Quang, Bắc Giang. Giống nho Hạ Đen thích nghi trồng ở nhiều loại đất khác nhau từ đất thịt nhẹ, đất đồi, đất pha cát, đất phù sa ven sông có độ pH từ 5,7 -7. Bước đầu một số mô hình đã cho kết quả hết sức khả quan.
Ông Nguyễn Văn Nghiệp, Giám đốc HTX Nông nghiệp Đồng Tâm 3 (xã Thường Thắng, huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang), người tiên phong trong việc đưa giống nho Hạ Đen vào trồng thử nghiệm đánh giá: Nho Hạ Đen là cây trồng có hướng đi “sáng” hơn những cây HTX đang trồng.
Trồng nho Hạ Đen ở phía Bắc đòi hỏi đầu tư lớn, kỹ thuật thâm canh cao. Ảnh: Trung Quân
Tuy chi phí đầu tư ban đầu khá cao nhưng khung giàn có thể dùng trong vòng từ 15 - 20 năm. Một ưu điểm nữa là qua từng năm, năng suất cũng tăng dần theo độ tuổi của cây. Trên diện tích 5.000 m2 trồng nho Hạ Đen của của HTX, sản lượng cho thu bói khoảng 6 tạ cuối năm 2019, đến vụ 1 năm 2020 sản lượng đã tăng lên 2 tấn, với giá bán từ 100.000 - 120.000/kg, cho doanh thu trên 200 triệu đồng.
Theo ông Nghiệp, trồng nho Hạ Đen phải tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật canh tác, phải nắm vững và làm chủ kỹ thuật thì mới có thể thành công, trong đó điều kiện tiên quyết là vườn trồng phải có mái che.
Nhận thấy tiềm năng có thể phát triển của cây nho Hạ Đen trong thời gian tiếp theo, HTX đã tiếp tục đầu tư mở rộng diện tích gieo trồng thêm 1 ha, với hệ thống mái che ni-lon kiên cố, hệ thống tưới nhỏ giọt, cung cấp dinh dưỡng đến từng gốc cây đảm bảo nho phát triển đồng đều.
Mặc dù đã được trồng ở nước ta khá lâu, nhưng các chuyên gia và người trồng đều khẳng định nho Hạ Đen là loại cây “khó tính”. Phải đáp ứng được về thổ nhưỡng như: Đất phải róc nước, thời tiết, ánh sáng, độ ẩm, lượng mưa… phải phù hợp, nhất là nền nhiệt độ phải đủ ấm nho mới chín.
GS.TS Đào Thanh Vân, chuyên gia cây ăn quả của ĐH Nông lâm Thái Nguyên khuyến nghị: Để trồng thành công được giống nho Hạ Đen, đòi hỏi phải tuân thủ kỹ thuật nghiêm ngặt. Do đó, việc mở rộng diện tích phải được thực hiện một cách bài bản, không phát triển diện tích một cách ồ ạt mà thực hiện từng bước bằng các biện pháp như đào tạo, tập huấn kỹ thuật…
TS Nguyễn Tuấn Điệp, Phó Hiệu trưởng trường ĐH Nông lâm Bắc Giang cũng cảnh báo: Giống nho Hạ đen đang được rao bán tràn lan trên các trang mạng, gây khó khăn cho người nông dân trong việc tiếp cận được nguồn giống đảm bảo chất lượng…
