Tiêu chảy cấp do Rotavirus là bệnh nhiễm khuẩn dạ dày ruột cấp do virus Rota gây ra, thường gặp nhất ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, khoảng 95% trẻ từ 1-5 tuổi sẽ nhiễm Rotavirus ít nhất một lần trong đời. Ở Việt Nam, căn bệnh này bùng phát mạnh nhất vào mùa đông xuân, khi thời tiết nồm, ẩm và lạnh tạo điều kiện thuận lợi cho virus lây lan.
Mùa đông xuân, trẻ rất dễ mắc tiêu chảy cấp do Rotavirus. (Ảnh minh họa)
Dấu hiệu nhận biết trẻ bị nhiễm Rotavirus
Tiêu chảy do Rotavirus thường bị nhầm lẫn với các nguyên nhân tiêu chảy khác, khiến cha mẹ chủ quan trong điều trị. Một số dấu hiệu đặc trưng của bệnh bao gồm:
Sốt nhẹ: Khoảng 50% trẻ từ 6 tháng đến 2 tuổi nhiễm Rotavirus có triệu chứng sốt dưới 38 độ C.
Nôn: Trẻ nôn nhiều, đặc biệt trong ngày đầu phát bệnh, sau đó giảm dần khi tiêu chảy bắt đầu.
Đi ngoài nhiều lần: Trẻ có thể đi ngoài từ 10-20 lần/ngày, thậm chí hơn.
Mất nước và rối loạn điện giải: Biểu hiện qua khô môi, khát nước, mắt trũng, da nhăn nheo.
Phân biệt tiêu chảy do Rotavirus với các nguyên nhân khác rất quan trọng. Nếu trẻ sốt cao kèm lưỡi bẩn, khô môi, hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng khác, nguyên nhân có thể là vi khuẩn đường tiêu hóa. Trong khi đó, nếu trẻ đi ngoài nhiều lần, nôn, mất nước nhưng không có dấu hiệu nhiễm trùng, khả năng cao là do Rotavirus.
Khi trẻ mắc Rotavirus, cha mẹ cần làm gì?
Biến chứng nguy hiểm nhất của tiêu chảy cấp do Rotavirus là mất nước nặng, dẫn đến trụy mạch hoặc tử vong nếu không được xử trí kịp thời. Do đó, bù nước và điện giải là bước quan trọng hàng đầu trong chăm sóc trẻ mắc bệnh.
Khi pha oresol cho trẻ uống phải thật chính xác theo hướng dẫn, không pha loãng hay đặc quá. (Ảnh minh họa)
Bù nước đúng cách: Cha mẹ nên sử dụng oresol theo hướng dẫn, pha đúng tỷ lệ để tránh làm rối loạn điện giải. Ví dụ, với gói oresol dành cho 200ml nước, không được pha ít hơn hoặc nhiều hơn lượng nước quy định.
Thông tin từ Khoa Cấp cứu và Chống độc - Bệnh viện Nhi Trung ương cho thấy, thời gian gần đây, nhiều trẻ nhập viện vì tiêu chảy cấp do uống oresol sai cách. Điển hình là trường hợp bé trai 9 tháng tuổi ở Hà Nội, nhập viện trong tình trạng mất nước nặng và rối loạn ý thức. Gia đình đã pha oresol quá đặc (70ml nước cho nửa gói thuốc thay vì 200ml nước) khiến trẻ bị tăng natri máu. Sau hơn một tuần điều trị tích cực, bé đã hồi phục và xuất viện, nhưng đây là bài học cảnh tỉnh cho các bậc phụ huynh.
Không tự ý dùng thuốc: Đặc biệt, không sử dụng kháng sinh để điều trị Rotavirus, vì kháng sinh không có tác dụng với virus. Cũng không nên dùng các bài thuốc dân gian chưa được kiểm chứng hoặc lá cây theo mách bảo.
Chế độ dinh dưỡng phù hợp: Cha mẹ cần duy trì chế độ ăn đủ chất cho trẻ, tránh kiêng khem quá mức. Trẻ có thể ăn cháo loãng, chuối tiêu, uống sữa không chứa lactose và chia thành nhiều bữa nhỏ để dễ tiêu hóa.
Nếu trẻ nôn, tiêu chảy nhiều, không ăn uống được, nằm li bì hoặc có dấu hiệu mất nước nặng, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.
Cho trẻ uống vacxin ngừa tiêu chảy cấp do Rotavirus là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất. (Ảnh minh họa)
Phòng ngừa tiêu chảy cấp do Rotavirus
Bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa. Virus có thể bám trên bề mặt đồ chơi, bàn ghế, vật dụng trong gia đình hoặc thực phẩm, sau đó xâm nhập vào cơ thể khi trẻ đưa tay lên miệng. Để phòng bệnh cho trẻ, cha mẹ nên:
Uống vacxin phòng Rotavirus đầy đủ: Vacxin phòng Rotavirus là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Theo Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia, từ năm 2024, vacxin Rotavirus được cung cấp miễn phí tại 32 tỉnh, thành và sẽ mở rộng lên 41 tỉnh vào năm 2025. Vacxin này dành cho trẻ dưới 1 tuổi, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh nặng và biến chứng.
Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường: Rửa tay thường xuyên cho trẻ, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Vệ sinh đồ chơi, bề mặt tiếp xúc bằng dung dịch sát khuẩn như Cloramin B.
Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý: Cung cấp đủ chất dinh dưỡng để trẻ tăng cường sức đề kháng, giảm nguy cơ mắc bệnh.
Tiêu chảy cấp do Rotavirus tuy phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu cha mẹ trang bị đủ kiến thức và xử lý đúng cách.
