Xuất khẩu cá ngừ ảm đạm khiến giá thu mua nguyên liệu giảm mạnh

Ông Võ Ngọc Tùng, Phó Chủ tịch Nghiệp đoàn Nghề cá Phước Đồng, TP. Nha Trang (Khánh Hòa), cho biết, chuyến biển vừa qua, các tàu đánh bắt cá ngừ đại dương cập cảng Hòn Rớ với sản lượng thấp, trung bình trên dưới 1 tấn cá/tàu. Về giá cá được các doanh nghiệp thu mua ở mức từ 120-125 ngàn đồng/kg; giảm từ 20.000 - 25.000 đồng/kg so với cùng kỳ.

Trong khi chi phí trung bình cho chuyến biển kéo dài hơn 20 ngày từ 110-120 triệu đồng/tàu. Sau khi trừ chi phí ít có tàu đánh bắt có lãi mà hầu như lỗ hoặc huề vốn dù trong thời điểm chính vụ khai thác cá ngừ đại dương.

Theo ông Võ Ngọc Tùng, những năm gần đây, nguồn lợi thủy sản ngày càng cạn kiệt, trong đó cá ngừ đại dương cũng không ngoại lệ. Bây giờ ngư dân đánh bắt đạt sản lượng từ 25-30 con, tương đương 1 tấn cá, không hề dễ dàng. Chính vì vậy, khi giá cá thu mua hạ thấp, chi phí chuyến biển tăng cao sẽ khiến nhiều tàu rơi vào cảnh thua lỗ.

Như gia đình ông Tùng trước đây có nhiều tàu đánh bắt cá ngừ đại dương, tuy nhiên do thường xuyên đánh bắt thua lỗ nên đã bán một số chiếc. Hiện chỉ còn một tàu đã chuyển sang nghề lưới cản (lưới rê) chuyên đánh bắt các loại cá di chuyển tầng nổi như cá ngừ dọc dưa, cá chù, cá cờ, cá thu.

“Với giá cá ngừ đại dương thu mua thấp như hiện nay, ngư dân sẽ chật vật, khó kiếm lại tổn phí. Thế nhưng hiện trong vụ chính đánh bắt cá ngừ nên các tàu trong nghiệp đoàn đều tranh thủ bám biển. Hơn nữa, ngư dân không bám biển thì lấy gì kiếm ăn, ổn định cuộc sống", ngư dân Tùng bảy tỏ.

Ngư dân Trần Văn Đông, ở Hòn Rớ, xã Phước Đồng (TP Nha Trang) cũng thừa nhận, bây giờ việc đánh bắt cá ngư đại dương đạt sản lượng cao như trước đây rất khó vì nguồn lợi cạn kiệt. Như 2 tàu của ông đi chuyến biển xuyên Tết vừa qua, một tàu được 1,2 tấn, còn kia chỉ được 8 tạ cá.

Với giá cá ngừ rớt thấp, chỉ từ 120-125 ngàn đồng/kg, trong khi chuyến biển xuyên Tết có tàu tổn phí lên đến 160 triệu. Bởi ngoài giá nguyên vật liệu tăng cao, thì mỗi thuyền viên khi bước xuống tàu (PV-tàu 5-6 ngư dân) phải trả từ 8-9 triệu đồng/người. Do đó, chuyến biển vừa qua, ngư dân Đông nhẩm tính các tàu không có lãi mà lỗ vài chục triệu tiền bạn tàu ứng trước.

Trong khi đó, ngư dân Đông cho biết, qua nắm bắt 2 tàu ông đang đánh bắt trên biển và một số tàu khác thì chuyến biển chuẩn bị sắp tới cập cảng sản lượng cá ngừ đại dương còn giảm hơn chuyến biển vừa qua.

Theo các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu cá ngừ đại dương tại Khánh Hòa, từ những tháng cuối năm 2022 tới nay, việc xuất khẩu cá ngừ Việt Nam sang thị trường các nước rất ảm đạm. Các doanh nghiệp nhận ít đơn đặt hàng, song vẫn duy trì sản xuất để giữ chân người lao động.

Điển hình như tại Công ty TNHH T&H Nha Trang, xã Diên Thọ, huyện Diên Khánh  hiện vẫn nỗ lực sản xuất dù đơn hàng xuất khẩu chỉ đáp ứng từ 30-40% so với bình thường mọi năm.

Ông Huỳnh Đắc Trí, Giám đốc Công ty TNHH T&H Nha Trang cho biết, hiện nay toàn thị trường xuất khẩu cá ngừ Việt Nam sang các nước đều bị chậm, có đến 70-80% khách hàng dừng mua hàng để giải quyết tồn kho.

“Do lượng hàng tồn kho nhiều, với lại sức mua của người dân tại các thị trường đều giảm do lạm phát, chiến tranh... từ đó các doanh nghiệp xuất khẩu cá ngừ Việt Nam sang các nước nhận rất ít đơn đặt hàng và kéo theo giá cá ngừ thu mua trong nước giảm nhiều”, ông Huỳnh Đắc Trí chia sẻ và cho biết thêm, hiện nay tùy doanh nghiệp nhưng giá cá ngừ được doanh nghiệp thu mua tại Nha Trang khoảng 130 ngàn đồng/kg để ủng hộ cho ngư dân vươi khơi bám biển.

Giám đốc Công ty TNHH T&H Nha Trang cũng cho rằng, nếu giá cá ngừ đại dương ở mức thấp, đánh bắt không đạt sản lượng ngư dân sẽ bỏ tàu vì không đủ chi phí. Tuy nhiên với tình hình xuất khẩu cá ngừ ảm đạm như hiện nay thì việc phục hồi dự kiến phải đến tháng 6-7 tới. Tuy nhiên các doanh nghiệp cho rằng, đây cũng chỉ là dự báo chứ chưa thật sự chắc chắn.

Ông Lê Văn Ba, Phó Ban quản lý cảng cá Hòn Rớ cho biết, chuyến biển xuyên Tết vừa qua các tàu đánh bắt cá ngừ đại dương đạt sản lượng trung bình trên 1 tấn cá/tàu. Do giá cá ngừ thu mua ở mức thấp, trong khi chi phí chuyến biển tăng cao nên hầu như các tàu đánh bắt huề vốn hoặc thua lỗ. Đối với chuyến biển trong tháng 2 này, các tàu đánh bắt cá ngừ đại dương dự kiến 1 tuần nữa sẽ cập cảng. Tuy nhiên chuyến biển này cũng chỉ khoảng 70% số tàu vươn khơi, bởi ngoài tổn phí tăng cao, sản lượng đánh bắt thấp thì việc thiếu lao động đi biển cũng là nguyên nhân.