Bất thường trong thương vụ nghìn tỉ của VNP1

Chưa thanh toán dứt điểm công nợ với đối tác nhưng Trung tâm Dịch vụ Viễn thông khu vực 1 (VNP1) vẫn kiện đòi Ngân hàng Agribank chi nhánh Hà Nội phải thực hiện trách nhiệm bảo lãnh đối với khoản nợ của Cty Hồng Quang.

Việc giải quyết tranh chấp giữa hai bên bằng cách kiện trung gian nghe đã thấy vô lý, chẳng đáng phải mở phiên tòa. Vậy nhưng, tòa vẫn mở và kết quả là một bản án chưa thấu tình đạt lý.

Chưa dứt công nợ đã kiện

Ngày 2/3/2010, Trung tâm Dịch vụ Viễn thông khu vực 1 (VNP1) thuộc Cty Dịch vụ Viễn thông (VNP), địa chỉ tại đội 8, thôn Đình Thôn, xã Mỹ Đình, huyện Từ Liêm, TP Hà Nội, do ông Ngô Quang Trung, Phó GĐ làm đại diện và Cty TNHH Thương mại Đầu tư Hồng Quang (Cty Hồng Quang), địa chỉ tại 15A Nguyễn Ngọc Vũ, Trung Hòa, Cầu Giấy, TP Hà Nội, do bà Phan Thị Hồng làm GĐ, ký kết Hợp đồng Đại lý cung cấp dịch vụ TTDĐ số 04/VNP1-TĐL-HQG. Theo đó, VNP1 giao cho Cty Hồng Quang làm đại lý phân phối và bán tại Việt Nam các sản phẩm thẻ trả trước; mệnh giá nạp tiền qua SMS (E-Load); thẻ SIM VinaCard, VinaDaily, VinaText, E-Load; bộ trọn gói ban đầu, bộ hòa mạng máy đầu cuối có kèm tài khoản các sản phẩm khác và thiết bị USB Modem.

Trên cơ sở các hợp đồng và thỏa thuận đã ký kết Cty Hồng Quang cam kết mua hàng trong 3 tháng 10, 11 và 12/2010 với trị giá là 1.820.000.000.000 đồng. Sau khi trừ các khoản chiết khấu, tổng số tiền Cty Hồng Quang phải thanh toán cho VNP1 là 1.697.475.600.000 đồng. Đối với VNP1, trong quá trình thực hiện hợp đồng cũng cam kết cho Cty Hồng Quang quyền mua Kit và việc trả Sim sẽ thực hiện đồng thời với hoạt động thanh toán tiền hàng của Cty và ra chương trình Sim đồng bộ trên thị trường. Về cơ bản, thương vụ “làm ăn” ngàn tỉ này đã thành công tốt đẹp nếu như không có việc VNP1 không thực hiện đúng cam kết Bản thỏa thuận bán hàng trên cơ sở các hợp đồng đã ký kết, tạo điều kiện để Cty Hồng Quang mua Kit theo doanh số bán hàng.

Cụ thể, Cty Hồng Quang đã mua thẻ trả trước với mệnh giá nạp tiền qua SMS là 1.820.000.000.000 đồng và thanh toán cho VNP1 là 1.026.826.600.000 đồng, trả lại số hàng mệnh giá 622.464.125.000 đồng. Số tiền còn nợ lại là 48.184.875.000 đồng. Về phía VNP1 cũng đã thực hiện việc chiết khấu ngay trên các hóa đơn bán hàng và cho Cty Hồng Quang 3 lần đặt mua Kit với số lượng trị giá mỗi lần 468 triệu đồng. Như vậy, nếu tính đến hạn mức số tiền mà Cty Hồng Quang đã thanh toán cho VNP1 thì cả hai bên thực hiện hợp đồng suôn sẻ, không bên nào có ý kiến.

Tuy nhiên, vướng mắc bắt đầu nảy sinh ở khoản tiền trên 48 tỉ đồng chưa được thanh toán nói trên, bởi phía Cty Hồng Quang cho rằng VNP1 không tiếp tục bán Sim đồng thời với hoạt động thanh toán như đã thỏa thuận nên cũng tạm ngừng trả tiền để yêu cầu VNP1 thực hiện đúng nghĩa vụ. Chốt lại, tới thời điểm này, Cty Hồng Quang còn nợ VNP1 trên 48 tỉ mệnh giá thẻ còn phía VNP1 nợ Cty Hồng Quang khoản chiết khấu của số hàng 48 tỉ cùng nghĩa vụ bán 2.691.489 bộ Kit.

Cũng cần phải nói thêm rằng, trong thương vụ này hoạt động thanh toán của Cty Hồng Quang đều thông qua Ngân hàng Agribank chi nhánh Hà Nội và được ngân hàng bảo lãnh có điều kiện. Khi mâu thuẫn phát sinh VNP1 cho rằng Cty Hồng Quang không chịu thanh toán nợ và hết thời hạn bảo lãnh ngân hàng cũng không thực hiện trả nợ thay nên đã kiện Agribank Hà Nội ra tòa!?

Tai bay vạ gió

Nhưng theo Agribank Hà Nội hiện hai Cty đang tranh chấp và qua các tài liệu chứng cứ chứng minh Cty Hồng Quang và VNP1 đều có dấu hiệu vi phạm: Hợp đồng 04, Phụ lục hợp đồng ngày 29/11/2010 và Bản thỏa thuận bán hàng ngày 18/10/2010. Đến nay chưa xác định được công nợ, quyền lợi nghĩa vụ liên quan nên chưa có cơ sở để ngân hàng thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh. Agribank Hà Nội đã yêu cầu hai bên cùng đối chiếu công nợ, giải quyết mâu thuẫn tuy nhiên VNP1 chỉ bổ sung việc tự nguyện đối trừ chiết khấu cho Cty Hồng Quang trên 3,5 tỉ đồng và cho Cty được mua Kit theo doanh số mua hàng thực tế tại thời điểm đó đồng thời giữ nguyên quan điểm yêu cầu phía ngân hàng phải chịu hơn 6,5 tỉ đồng tiền lãi, do chậm thanh toán, tính đến ngày 24/4/2012.

Tại phiên sơ thẩm, TAND TP Hà Nội khi tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của VNP1. Tại phiên tòa này, HĐXX đã chưa công bằng, chưa đánh giá đầy đủ các chứng cứ có trong vụ án, gây thiệt hại nặng nề dẫn đến hệ lụy đẩy Cty Hồng Quang đến bờ vực phá sản khi xác nhận Cty Hồng Quang còn nợ VNP1 xấp xỉ 48,1 tỉ đồng. Ghi nhận sự tự nguyện của VNP1 đồng ý thanh toán cho Cty Hồng Quang số tiền chiết khấu bổ sung trên 3,5 tỉ đồng. Đối trừ, tòa buộc Agribank thanh toán cho VNP1 thay cho Cty Hồng Quang trên 44,6 tỉ đồng và tiền lãi. Tổng cộng khoảng 51,2 tỉ đồng.

Quyết định của tòa án khiến Agribank Hà Nội thực sự bất ngờ và cho rằng ngân hàng bị oan. Thứ nhất, nguồn gốc tranh chấp là ở khoản tiền trên 48 tỉ đồng, phía VNP1 đưa ra con số đối trừ chiết khấu hơn 3,5 tỉ đồng nên tòa đã nhanh chóng quyết định khoản nợ còn lại buộc Agribank bảo lãnh trả là 44,6 tỉ và tính lãi suất quá hạn theo con số này, tuy nhiên quyết định của tòa đã “bỏ qua” biên bản thanh quyết toán công nợ ngày 1/6/2011 mà hai bên đã thống nhất, số tiền chiết khấu Cty được hưởng là 8,6 tỉ đồng, nợ lại còn 39,5 tỉ đồng.

Theo Agribank Hà Nội, do không đi vào giải quyết trực tiếp mâu thuẫn của các bên mà lại lo đi xử lý trung gian nên HĐXX chưa “bao quát” hết chứng cứ tài liệu, dẫn tới sai lệch lớn trong số tiền công nợ. Thứ hai, trong vụ việc này, Agribank chỉ đóng vai trò trung gian. Mâu thuẫn giữa hai bên nếu không tự xử lý được thì cần phải nhờ trọng tài kinh tế hoặc VNP1 có thể khởi kiện trực tiếp Cty Hồng Quang. Sau khi có kết luận rõ ràng của cơ quan có thẩm quyền Agribank Hà Nội mới có cơ sở để thực hiện chức năng bảo lãnh tài chính của mình.

Xét về lý, khi nhận bảo lãnh cho giao dịch thương mại của Cty Hồng Quang, Agribank Hà Nội chỉ phải chịu trách nhiệm thanh toán thay Cty khi VNP1 đã thực hiện hết nghĩa vụ mà phía Cty Hồng Quang vẫn không trả tiền. Nhưng cho đến thời điểm ra tòa, phía VNP1 mới “chấp nhận” thực hiện bổ sung nghĩa vụ của mình thì không có cơ sở để nói rằng Cty Hồng Quang cố tình không trả nợ và ngân hàng không thực hiện trách nhiệm bảo lãnh.