Những năm gần đây, chương trình quản lý dịch hại tổng hợp trên cây trồng (IPM) được nông dân tỉnh Quảng Ninh tích cực áp dụng, tiêu biểu như tại huyện Hải Hà.
Anh Lê Minh Thắng (thôn 3, xã Quảng Minh, huyện Hải Hà) chia sẻ, trước đây, nông dân trên địa bàn xã có thói quen sử dụng thuốc BVTV phun cho rau mỗi khi có sâu bệnh. Tuy nhiên khi sử dụng thuốc trừ sâu bệnh không phải ai cũng phun đúng cách. Do đó rau vẫn bị bệnh, mẫu mã không đạt, giá bán thấp.
Học viên nông dân thăm vườn rau áp dụng IPM tại xã Quảng Minh (huyện Hải Hà). Ảnh: Nguyễn Thành.
Để phòng trừ sâu bệnh trên rau đạt hiệu quả, xã Quảng Minh đã áp dụng các biện pháp phòng trừ theo chương trình IPM. Theo học lớp IPM, người trồng đã áp dụng tổng hợp các biện pháp như trồng và chăm cây khoẻ; thăm vườn rau thường xuyên; nông dân trở thành chuyên gia khi nắm được phương pháp phòng trừ dịch hại; bảo vệ thiên địch... nhằm tạo ra các sản phẩm rau an toàn. Từ đó góp phần giảm chi phí đầu tư, giảm lượng thuốc BVTV độc hại tồn dư trong nông sản, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, ổn định và cân bằng hệ sinh thái đồng ruộng, hạn chế ô nhiễm, bảo vệ môi trường và nông dân thu được hiệu quả kinh tế cao hơn.
Anh Lê Minh Thắng cho biết, chương trình IPM giúp bà con thay đổi cách làm trong sản xuất rau màu. "Chúng tôi được các thầy cô hướng dẫn, áp dụng khoa học kỹ thuật, phòng sâu bệnh đúng lúc, đúng nơi nên cây rau sinh trưởng tốt, mẫu mã đẹp hơn, giá cao hơn. Đến kỳ thu hoạch, thương lái đến tận vườn thu mua chứ không phải mang ra chợ bán như trước".
Bà Nguyễn Thị Thuận - Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Kỹ thuật nông nghiệp huyện Hải Hà cho biết, thời gian tới, địa phương tập trung sản xuất, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh trên cây trồng vụ mùa, đánh giá cây trồng vụ mùa năm 2024, triển khai công tác chỉ đạo sản xuất vụ đông đảm bảo diện tích, kế hoạch giao.
Cùng với đó, đơn vị tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân thực hiện các mô hình sản xuất như khoai tây vụ đông, rau an toàn, súp lơ chịu nhiệt...; áp dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh cho cây trồng từ những kiến thức đã học qua chương trình IPM.
Anh Lê Minh Thắng ở thôn 3, xã Quảng Minh, huyện Hải Hà (bìa trái) áp dụng IPM trong sản xuất rau với diện tích gần 1ha, mỗi năm thu hoạch trên 3 tấn. Ảnh: Nguyễn Thành.
Bên cạnh vùng trồng rau xã Quảng Minh, chương trình IPM hiện đã được nhân rộng tại các vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm trên địa bàn tỉnh. Năm 2024, Chi cục Trồng trọt và BVTV Quảng Ninh đã triển khai 7 lớp đào tạo nông dân về IPM trên cây lúa, cây ăn quả và rau.
Việc áp dụng IPM giúp giảm số lần phun thuốc trên cây trồng từ 1 - 2 lần so với diện tích không thực hiện, tiết kiệm chi phí mua thuốc và công phun thuốc (tiết kiệm tiền thuốc BVTV và công phun thuốc từ 90.000 - 180.000 đồng/sào/vụ, tương đương 2,4 - 4,9 triệu/ha/vụ).
Lợi nhuận khi áp dụng chương trình IPM so với phương pháp canh tác truyền thống của người dân tăng đáng kể (cây lúa tăng lợi nhuận khoảng 4 triệu đồng/ha, rau tăng lợi nhuận khoảng 9,3 triệu đồng/ha). Bên cạnh đó, năng suất cây trồng tăng trung bình 5 - 10% so với diện tích không thực hiện chương trình IPM.
Đặc biệt, việc khuyến khích sử dụng chế phẩm thảo mộc tự ủ trong sản xuất rau (gừng, tỏi, ớt, rượu) đã giúp người dân tiết kiệm kinh phí, tạo ra sản phẩm an toàn và góp phần bảo vệ môi trường.
Vườn rau áp dụng IPM cho năng suất, chất lượng cao và an toàn với người tiêu dùng. Ảnh: Nguyễn Thành.
Việc xây dựng các mô hình thực hành, ứng dụng IPM trên các cây trồng theo các lớp huấn luyện nông dân nòng cốt đã đem lại hiệu quả về kinh tế. Đây là những mô hình điểm thu hút người dân học tập kinh nghiệm, làm cơ sở để tuyên truyền và nhân rộng chương trình quản lý dịch hại cây trồng tổng hợp trong cộng đồng.
Thời gian tới, Sở NN-PTNT Quảng Ninh tiếp tục phối hợp với Cục Bảo vệ thực vật, Trung tâm Bảo vệ thực vật phía Bắc đào tạo nguồn giảng viên chính đủ năng lực hướng dẫn nông dân hiểu và áp dụng IPM. Từng bước đưa Quảng Ninh trở thành một trong những tỉnh tiên phong trong cả nước triển khai thực hiện hiệu quả chương trình IPM.
Ngoài rau màu, việc áp dụng chương trình IPM giúp năng suất trung bình của lúa ST25 tại một số địa phương như huyện Tiên Yên, Hải Hà, TP Uông Bí... đạt 55 - 60 tạ/ha. Sản phẩm gạo được đánh giá có chất lượng thơm ngon, giá bán cao hơn các sản phẩm thông thường từ 50 - 70%.
