Thưa chị
Người bạn vong niên của vợ chồng tôi năm nay 45 tuổi. Tôi hơn cậu ta đúng 20 tuổi, còn vợ tôi thì gần hơn. Cũng từ đam mê sách mà thành bạn, gặp nhau ở cửa hàng sách, kiểu chọn sách của cả hai giống nhau rồi trò chuyện từ sách, mở rộng ra chuyện nhân thân, công việc và…
Khi đó tôi còn chưa nghỉ hưu, cuối tuần hay đưa vợ ra cà phê sách. Cậu ta năm đó cũng chưa trung niên nhưng rất khác với những gã công chức mà tôi từng biết: ưu tư, nhiệt huyết, động tới đề tài tham nhũng thì thôi rồi, cậu ta đỏ mặt tía tai. Điều làm tôi quý thêm cậu ấy là có một chức việc nho nhỏ ở ngân hàng nhỏ nhưng rất thanh liêm (khi ấy tôi nghĩ vậy).
Đùng một cái chị ơi, cậu ta bị thuyên chuyển lên tận một chi nhánh rất xa. Bặt tin nhau, tôi đến nhà hỏi vợ thì mới ra cái cơ sự của người chồng. Khổ thân cậu ta. Tôi về nói với và bà xã, sao thế, sao một người hung hăng lên án tham nhũng mà lại cũng nhúng chàm? Có oan ức chi đây chứ? Tôi lao vào dự định minh oan cho cậu ấy mà càng đi sâu vào thì tôi càng thấy cái tấm lưới đó khéo tôi cũng không biết đường ra.
Tôi tìm đến tận nơi cậu ta bị “đày” (từ của cô vợ). Bây giờ cậu ấy như một người tôi chưa từng quen biết: lướt thướt, nhát gừng, hiu hắt. Tôi đoán, người ta xử không oan, nhưng vì tội ít nên chỉ thuyên chuyển thôi. Việc của chi nhánh cậu ấy nó bị lu mờ bởi những đại án ghê gớm khác. Tôi và vợ bắt đầu mâu thuẫn về ứng xử với những việc và những con người như cậu ấy.
Vợ tôi đúng, luôn luôn đúng trong rất nhiều trường hợp. Cô ấy giận, rất giận gã đàn ông trẻ này và xem gã là kẻ nói dối, kẻ trắng trợn, kẻ giỏi che đậy, cô ấy bắt tôi cắt đứt, từ mặt. Tôi thì quan niệm bạn bất kỳ, đã là bạn thì bạn có đi tù mình cũng phải cưu mang. Vợ tôi lại có lý: Tù ư, tù gì, tù này nếu bị thì có đáng cho chúng ta đi thăm nuôi không, có vẻ vang cho quan hệ bạn bè, cho con và cháu chúng ta nhìn vào không? Lại đúng. Khổ thân tôi, vợ đúng mà mình không muốn nghe, cứ thấy bứt rứt.
Tôi muốn nghe ý kiến của chị.
-------------------
Bạn thân mến!
Tôi phập phồng với mối quan hệ rắc rối của tất cả chúng ta có thể gặp mà bạn là một đơn cử. Bạn thân thiết, có thể là chí thân, bỗng nhiên vướng tai tiếng, tù tội. Có lửa mới có khói mà có khi, oan khiên, không lửa củi gì cũng khói um. Con người mình bây giờ rất dễ gặp sự cố, do xã hội bất an quá.
Bạn cùng trang lứa với tôi, thời của chúng ta gọi là lỡ nhịp, nhưng vẫn ở vào khoảng giữa của bao cấp và thị trường. Chúng ta yên vì chấp nhận về hưu một cách nghèo nghèo. Cánh trẻ hơn không vậy, làm ăn vật vã, bon chen, luồn lách, hy sinh đời bố củng cố đời con. Lại hai từ hy sinh, mà dường như chữ hy sinh lần này nghe nó chua chát, oái oăm. Người bạn vong niên của bạn cũng ở trong tâm lý đám đông ấy, hy sinh đời bố củng cố đời con.
Tôi vừa nghĩ như vợ của bạn vừa nghĩ như bạn. Vì sự phức tạp của vụ việc thời này mình đừng nên quá cứng nhắc. Nếu như cậu ta là một con tốt thì sao? Nếu như cậu ta bị oan thì sao? Nếu như cậu ta bị người ta hất đi để dẹp một người liêm chính thì sao? Nếu như cậu ta ở trong một nhóm hết thời mà nhóm thắng thế kia “thanh lý” thành viên cái nhóm tàn lụi thì sao?
Là tôi tôi cũng không tìm hiểu nổi. Ở đâu, nhất là các ngân hàng đều có mớ bòng bong cả. Mình dân ngoại đạo, nghe tai này ra tai kia ngay, càng nghe càng tối tăm mặt mũi, đem strees về cho mình và người thân của mình, chán. Vậy nên đụng vào bạn bè dù là bạn sách, bạn vong niên, thì cũng cần chừng mực trong lúc chuyện chưa được thời gian làm cho trắng đen, minh bạch. Có lẽ ai cũng vậy thôi, như bạn mình bị vướng nan y, mình cần bình tĩnh lắng nghe bác sĩ nhưng cũng không bỏ mặc.
Nhưng bạn và vợ sẽ mâu thuẫn nếu như bạn quá “đàn ông” trong tình bạn của mình. Cần cân đối và lắng nghe vợ chứ. Thử hình dung, có điều gì thì mình chết sống với vợ hoặc chồng chứ đâu ai sống 24 trên 24 với bạn bè đâu. Vợ có lý là phải nghe mà trái tim đàn bà, linh cảm đàn bà, lý lẽ đàn bà trong những trường hợp thế này có khi lại rất chuẩn xác.
Một gã hung hăng lên án tham nhũng mà giờ bị đày đi xa xôi, ỉu xìu, mất hết nhuệ khí, chắc chắn là có lấn cấn lương tâm. Nên để cho anh ta yên, mình xuất hiện gã ngại mà đến chỗ vợ, gã không muốn thế và vợ gã chắc gì muốn thế. Để chuyện lắng xuống, nếu gã kia thoát được tâm lý và tình trạng yếm thế hiện nay, thì nhất định gã sẽ tìm lại bạn vào lúc nào đó. Tôi tin ai người đã yêu sách mê sách thì ít khi sai lầm nặng.
