Đến khu vực Lỗ Chài thấy cuộc sống của người dân nơi đây ngày càng khấm khá. Đó là thành quả từ cuộc cách mạng chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả sang cây ăn quả như mít, mãng cầu (na), cam, chanh, xoài, bơ…
Người dân ở khu vực Lỗ Chài, thôn Ngọc Sơn, xã Hòa Quang Bắc đã chuyển đổi cây ăn quả hái ra tiền. Ảnh: Kim Sơ.
Ông Phan Thanh Đồng, Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Quang Bắc cho biết, trước đây khu vực Lỗ Chài khô cằn, sỏi đá. Sau đó, người dân lên khai hoang trồng rừng bạch đàn nhưng hiệu quả thấp nên chuyển sang trồng cây ăn quả.
"Từ những năm 1996 -1997, người dân bắt đầu trồng mít, xoài, nhãn… sau phát triển thêm mãng cầu. Nhờ chất đất phù hợp các loại cây ăn quả, chủ lực cây mít và mãng cầu sinh trưởng, phát triển tốt giúp bà con thu nhập hàng trăm triệu đồng/ha”, ông Đồng chia sẻ và cho biết thêm, đến nay bà con đã phát triển 40 ha mít các loại và 60 ha mãng cầu.
Ghi nhận của chúng tôi tại vườn cây ăn quả rộng khoảng 5 ha của gia đình ông Huỳnh Văn Tánh trồng cam, xoài, thanh long, mít, đu đủ, bơ, mãng cầu…
Vườn cây ăn quả nhà ông Huỳnh Văn Tánh được áp dụng tưới tiết kiệm. Ảnh: Kim Sơ.
Ông Tánh là người tiên phong thực hiện mô hình trồng cây ăn quả và cũng là tổ trưởng Tổ hợp tác trang trại Sơn Ngọc. Tổ hiện có trên 40 thành viên, với tổng diện tích khoảng 50 ha, chủ lực là cây mít và mãng cầu.
Đưa chúng tôi tham quan vườn cây ăn quả được áp dụng phương pháp tưới tiết kiệm từ khai thác nguồn nước từ các giếng khoan, ông Tánh giới thiệu lần lượt các loại giống mít trong vườn như mít ráo, mít ướt (giống địa phương) và các loại mít siêu sớm, hạt lép, không hạt, vàng nghệ, ruột đỏ, lá bàng…Đối với mãng cầu, bà con trồng 2 loại gồm mãng cầu ta và mãng cầu Thái.
Theo ông Tánh, 2 cây trồng này thời gian qua đã giúp bà con trong tổ hợp tác có thu nhập ổn định. Trong đó, cây mãng cầu trồng khoảng 2 năm là bắt đầu cho thu hoạch, trung bình 1 ha cho năng suất hơn 10 tấn, bán với giá trung bình từ 30-60 ngàn đ/kg, sau khi trừ chi phí bà con lãi từ 200-300 triệu/năm. Đối với cây mít trồng từ 3 năm trở lên bắt đầu cho hoạch ổn định, với năng suất trên 30 tấn/năm, bán với dao động từ 10-20 ngàn đ/kg (tùy loại), bà con lãi từ 150-200 triệu/năm.
“Hiện gia đình tôi có 3 ha mãng cầu và mít trong thời kỳ kinh doanh. 5 năm gần đây các cây trồng này đã giúp gia đình kiếm hơn nửa tỷ đồng/năm sau khi trừ chi phí”, ông Tánh bộc bạch.
Bà con ở thôn Ngọc Sơn chủ yếu phát triển cây ăn trái với 2 cây chủ lực mít và mãng cầu. Ảnh: Kim Sơ.
Theo ông Tánh, sở dĩ mãng cầu cho lãi cao đó là nhờ bà con có “bí kíp” giúp cây ra quả theo ý muốn. Theo đó, mỗi năm bà con điều khiển cho cây mãng cầu ra quả thu 2 đợt chính, từ mùng 5/5 âm lịch đến tháng 7 và từ tháng chạp đến tháng giêng. Để làm được điều này, sau khi thu hoạch xong mỗi đợt, bà con sẽ xử lý, chăm sóc và kích thích cho cây ra đọt đồng loạt, rồi ra hoa để đậu quả.
“Từ khi xử lý cây mãng cầu đến khi thu hoạch là khoảng 4 tháng. Do đó, sau khi thu hoạch xong từng đợt, bà con sẽ tiến hành lặt lá, cắt cành, sau đó thúc phân, tưới nước, phun thuốc kích thích để kích thích ra đọt, ra hoa, đậu quả. Thông thường để thu hoạch mãng cầu đúng vào dịp tết. Từ ngày 20 - 25/7 âm lịch đến rằm tháng 8 bà con sẽ xử lý mãng cầu Thái theo quy trình trên. Còn cây mãng cầu ta từ ngày 5 - 15/7 âm lịch bà con bắt đầu lặt lá, cắt cành”, ông Tánh chia sẻ và cho biết, cách xử lý này được ông tình cờ phát hiện một số cây mãng cầu trồng ở vườn bị rụng lá rồi ra quả không theo quy luật. Từ đó, ông tìm hiểu, rút kinh nghiệm và đưa ra quy trình xử lý cây mãng cầu ra quả theo ý muốn khá hiệu quả.
Ông Tánh đã lặt lá, cắt cành cây mãng cầu để điều khiển cho cây ra quả theo ý muốn. Ảnh: Kim Sơ.
Được biết “bí kíp” này đã được các thành viên trong Tổ hợp tác trang trại Sơn Ngọc áp dụng cũng cho kết quả ưng ý. Thực tế cho thấy, khi bà con áp dụng quy trình này không chỉ giúp cây tăng tỷ lệ đậu trái, mà quả có màu sắc đẹp, trọng lượng từ 300-400 gram/quả, cá biệt có những quả đạt 0,5 kg.
Hướng tới sản xuất VietGAP
Ông Phan Thanh Đồng, Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Quang Bắc cho biết, khu vực Lỗ Chài có diện tích hơn 400 ha. Hiện nay nhiều bà con có xu hướng chuyển dần keo, bạch đàn kém hiệu quả sang cây ăn quả. Chính quyền sẽ hỗ trợ cây giống để nhân rộng mô hình. Để nâng cao chất lượng và phát triển cây ăn quả bền vững, thời gian qua địa phương phối hợp cơ quan chuyên môn hướng dẫn bà con triển khai sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP và chú trọng lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm.
Về vấn đề này, ông Tánh xác nhận và cho biết, từ các lớp tập huấn vừa qua, bước đầu bà con đã dần thay đổi phương thức sản xuất. Cụ thể, chủ yếu dùng phân hữu cơ, hạn chế dùng phân vô cơ và sử dụng thuốc sinh học.
