* Đinh La Thăng bỏ qua quy định pháp luật để ưu ái PVC
Sáng 15/1, phiên tòa xét xử 22 bị cáo trong vụ án Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng và Tham ô tài sản xảy ra tại Tập đoàn dầu khí Việt Nam (PVN) và Tổng công ty cổ phần xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC) tiếp tục với phần đối đáp của đại diện Viện KSND TP Hà Nội.
 |
| Viện KS khẳng định bị cáo Đinh La Thăng bỏ qua các quy định của pháp luật để ưu ái PVC |
Đáng chú ý, Viện KSND TP Hà Nội gần như bác bỏ toàn bộ quan điểm của luật sư bào chữa cũng như của các bị cáo liên quan đến hai tội Cố ý làm trái và tham ô tài sản.
Đại diện Viện KS khẳng định: Trên cơ sở tài liệu, lời khai của các bị cáo, các luận cứ, đủ cơ sở kết luận bị cáo Đinh La Thăng phạm tội Cố ý làm trái: “Để tạo điều kiện cho PVC, Đinh La Thăng đã bỏ qua các quy định của pháp luật”.
Đặt vấn đề PVN chỉ định PVC làm tổng thầu có đúng căn cứ hay không, đại diện Viện KS dẫn lời khai của bị cáo Đinh La Thăng cho rằng việc chỉ định thầu xuất phát từ kết luận của cấp trên về chủ trương xây dựng tập đoàn, rằng thực hiện chủ trương người Việt Nam ưu tiên sử dụng hàng Việt Nam... Tuy nhiên, Viện KS đã viện dẫn Kết luận 41 không đề cập gì cụ thể, càng không đề cập việc chỉ định thầu. Chính phủ có công văn trả lời PVN (do ông Thăng ký đề xuất cho PVC làm tổng thầu) thông báo ý kiến Thủ tướng, trong đó Thủ tướng chỉ đạo PVN lựa chọn nhà thầu đủ kinh nghiệm và năng lực.
“Như vậy, có cơ sở khẳng định Chính phủ không có văn bản nào đồng ý cho PVN chọn PVC làm tổng thầu. Qua đó, có thể đặt ra câu hỏi rằng vậy PVN có thực hiện đúng chỉ đạo của Thủ tướng hay không” – đại diện Viện KS đặt vấn đề.
Liên quan đến năng lực thực hiện dự án của PVC, đại diện Viện KS nhấn mạnh phải đánh giá tổng thể chung chứ không chỉ thể hiện ở chi tiêu và lợi nhuận để nói PVC có đủ năng lực. Dẫn các báo cáo tài chính và công nợ của PVC và PVN, đại diện Viện KS chứng minh PVC thời điểm đó khó khăn, không đủ năng lực để thực hiện dự án. Nói về kinh nghiệm của tổng công ty này, VKS dẫn chứng PVC chỉ mới tham gia một số dự án (như nhiệt điện Vũng Áng) nhưng qua hồ sơ thi công cho thấy chỉ ở một số khâu và giá trị các hợp đồng trong hồ sơ đề xuất thấp hơn nhiều theo quy định.
Dẫn số liệu báo cáo về kết quả sản xuất kinh doanh, đại diện Viện KS nói trong 2010, PVC đã gặp khó khăn về vốn (tài sản ngắn hạn nhỏ hơn nợ ngắn hạn) và có báo cáo gửi PVN để thực hiện kế hoạch cân đối lại vốn. Chủ tịch HĐTV PVC biết tình trạng đơn vị, lãnh đạo PVN cũng biết thực lực tài chính PVC không lành mạnh. Tuy nhiên, trong các báo cáo của PVN gửi Chính phủ không nêu vấn đề này.
Ngoài ra, theo quan điểm của Viện KS, PVC không đáp ứng kinh nghiệm làm tổng thầu. Hai dự án nhà máy nhiệt điện Vũng Áng và Nhơn Trạch 2, PVC chỉ tham gia xây dựng, không thiết kế.
Tại tòa, bị cáo Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh cũng thừa nhận PVC không đủ kinh nghiệm, thời điểm đó chỉ Lilama mới đủ năng lực. Do chỉ định thầu sai quy định, dự án thi công kéo dài gấp đôi thời gian dự kiến, phát sinh 155 tỷ đồng/đồng.
Căn cứ xác định hậu quả thiệt hại cũng là một trong những vấn đề được nhiều luận sư quan tâm. Theo cơ quan giữ quyền công tố, cáo trạng và lời khai các bị cáo cho thấy việc tạm ứng, sử dụng tiền là sai quy định. Thiệt hại xác định là thiệt hại đã xảy ra với PVN. Cơ sở tính bằng lãi tiền gửi ngân hàng với mức lãi suất kỳ hạn đối với tiền tạm ứng và sử dụng sai mục đích theo quy định về lợi ích gắn liền với việc sử dụng, khai thác tài sản.
"Người liên quan có trách nhiệm bồi thường", đại diện Viện KS nói và cho biết số tiền thiệt hại được xác định là có lợi cho bị cáo. Quan điểm luật sư và bị cáo nói việc tạm ứng, chi tiền trái mục đích không tạo ra thiệt hại hoặc thiệt hại không đáng kể là không có cơ sở.
Đại diện Viện KS cũng đặt vấn đề: Các bị cáo có biết hay thiếu trách nhiệm nên để hợp đồng 33 và 4194 thiếu cơ sở pháp lý và dẫn đến ứng tiền trái quy định? Dẫn nhiều quyết định của PVN như “điểm mấu chốt” là khi ông Đinh La Thăng có ý kiến thì chỉ 4 ngày sau PVC và PVPower ký hợp đồng khi còn thiếu một loạt hồ sơ theo yêu cầu, đại diện Viện KS cho rằng thậm chí nhiều nội dung có trong hợp đồng nhưng lại “khống tài liệu”.
 |
| Đại diện Viện KS tại phiên tòa |
Tiếp đó, theo sự chỉ đạo của ông Đinh La Thăng, ngày 23/11, Nguyễn Quốc Khánh cùng với PVC ký hợp đồng 4194 mà thực chất chỉ là hợp đồng “phù phép” cho PVC sử dụng tiền. Với việc ký hợp đồng 33 và tạm ứng tiền trái quy định, cho thấy thực chất ký kết hợp đồng không phải để PVN tạm ứng cho PVC thực hiện Thái Bình 2 mà chỉ hợp thức chuyển tiền cho PVC.
Về xác định khoản thiệt hại, Viện KS cho biết theo cáo trạng kết luận và bị cáo thừa nhận trước toà là tạm ứng không đúng và sử dụng sai mục đích là trái quy định pháp luật. Số tiền thiệt hại 119 tỷ đồng là có căn cứ, thậm chí thấp hơn mức tính toán nếu xác định đúng thực tế, và việc xác định như cáo buộc là theo hướng có lợi cho bị cáo. Còn quan điểm cho rằng việc tạm ứng không xảy ra thiệt hại, hoặc thiệt hại không đáng kể là không có cơ sở.
Đại diện PVC cho rằng, xét mối quan hệ cho thấy Vũ Đức Thuận và Trịnh Xuân Thanh đều do ông Đinh La Thăng có vai trò quyết định trong việc đưa về bổ nhiệm, cất nhắc. Trên cơ sở quan hệ đó, mặc dù biết rõ PVC khó khăn tài chính, không đủ năng lực nhưng để tạo điều kiện cho PVC, Đinh La Thăng vẫn chỉ định thầu, chỉ đạo các bị cáo và đối tượng liên quan ở PVPower ký hợp đồng EPC số 33 và tạm ứng tiền trái pháp luật để Trịnh Xuân Thanh, Vũ Đức Thuận sử dụng trái mục đích, gây thiệt hại cho Nhà nước.
“Qua đó thấy rõ mối quan hệ mang tính lợi ích nhóm trong vụ án” – đại diện Viện KS nêu quan điểm.
Về một số quan điểm của luật sư không đồng tình với nhận định trong bản luận tội đánh giá bị cáo không thành khẩn khai báo, quanh co, đổ lỗi cho cấp dưới, đại diện VKS nhấn mạnh cần tách bạch hai vấn đề là quyền của bị cáo theo luật và phần đánh giá về thái độ, hành vi của bị cáo của cơ quan luận tội.
“Mặc dù đủ cơ sở truy tố các bị cáo hai tội nhưng các bị cáo đều phủ nhận, chỉ chịu trách nhiệm thiếu kiểm tra giám soát. Do đó, Viện KS không cho các bị cáo được hưởng tình tiết giảm nhẹ. Bởi, tình tiết giảm nhẹ chỉ được hưởng khi bị cáo thành khẩn khai báo và ăn năn hối lỗi. Kiểm sát viên tại toà cũng đã thể hiện quan điểm, còn việc chấp nhận hay không là thuộc về HĐXX” – đại diện Viện KS kết lại vấn đề và nhường phần đối đáp với từng quan điểm liên quan hành vi của từng bị cáo.
“Rất buồn trong vụ án này, chúng tôi là cơ quan truy tố nhận thấy, trong khi cấp dưới thừa nhận sai phạm để mong hưởng sự khoan hồng của pháp luật nhưng cấp trên lại không thừa nhận”, đại diện Viện KS khẳng định.
