Mới chỉ được phép thăm dò mỏ đá Nà Kèn

Kể từ 2016 đến nay người dân thôn Nà Kèn, xã Lâm Thượng, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái đã phản ứng rất dữ dội khi được tin Cty TNHH Đá cẩm thạch RK Việt Nam (Cty RK) có giấy phép thăm dò. Đỉnh điểm ngày 27/9/2018 khi Cty RK vận chuyển máy móc lên điểm mỏ khoan thăm dò thì xảy ra xô xát với người dân, khiến 2 bảo vệ của Cty và 3 người dân bị thương, trong đó có 2 trẻ em.

Trước vụ việc này, PV Báo NNVN đã có cuộc trao đổi với ông Hồ Đức Hợp, GĐ Sở TN- MT tỉnh Yên Bái về những cơ sở pháp lý và những việc làm của chính quyền địa phương trước khi Cty RK tiến hành thăm dò để bạn đọc có cái nhìn toàn diện hơn.

Ông Hồ Đức Hợp

Thưa ông, quá trình xin giấy phép thăm dò của Cty RK diễn ra như thế nào?

Vâng thưa anh, quá trình Cty RK làm thủ tục rất dài, tôi xin tóm tắt như thế này. Trên cơ sở đề nghị của Công ty TNHH Đá cẩm thạch R.K Việt Nam UBND tỉnh Yên Bái đã chỉ đạo Sở Tài nguyên- Môi trường phối hợp với các cơ quan liên quan đi kiểm tra, báo cáo các vấn đề liên quan. Sau khi xin ý kiến thống nhất của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch tại văn bản số 679/BVHTTDL-KHCNMT ngày 4/ 3/2015, UBND tỉnh Yên Bái có văn bản số 374/UBND-TNMT ngày 16/3/2015 báo cáo Thủ tướng Chính phủ, đề nghị bổ sung khu vực đá hoa Nà Kèn vào Quy hoạch khoáng sản của cả nước và Thủ tướng đã đồng ý cho Cty R.K lập hồ sơ xin cấp Giấy phép thăm dò không qua đấu giá quyền khai thác khoáng sản.

Ngày 12/6/ 2015, Thủ tướng Chính phủ có văn bản số 834/TTg-KTN đồng ý bổ sung khu vực đá vôi Nà Kèn vào Quy hoạch khoáng sản cả nước và khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản.

Tiếp đến, ngày 29/1/2016, Bộ Tài nguyên - Môi trường cấp Giấy phép thăm dò số 248/GP-BTNMT cho Cty R.K, thời hạn thăm dò đến ngày 29/1/2020 trên diện tích 101,1 ha.

Những điều kiện và cơ sở pháp lý nào để Cty RK đề thực hiện thăm dò?

Sau khi được cấp Giấy phép thăm dò, Cty RK thực hiện lập phương án thi công và các biện pháp an toàn lao động, bảo vệ môi trường, thông báo kế hoạch, thời gian triển khai công tác thăm dò theo giấy phép được cấp gửi cơ quan liên quan. Ngoài ra, Cty đã thực hiện cắm mốc ranh giới khu vực thăm dò được Sở Tài nguyên - Môi trường phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức kiểm tra, bàn giao tại thực địa; ký hợp đồng với đơn vị tư vấn để thực hiện thi công công tác thăm dò theo đề án đã được phê duyệt.

Toàn bộ khu vực thăm dò là diện tích rừng tự nhiên núi đá thuộc rừng nghèo. Tuy nhiên, theo ý kiến của Tổng cục Địa chất - Khoáng sản Việt Nam tại văn bản số 915/ĐCKS-KS ngày 4/4/2018, trong giai đoạn thăm dò khoáng sản chưa có nhu cầu chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác.

Quá trình thực hiện, Cty báo cáo UBND tỉnh về những vướng mắc phát sinh và được UBND tỉnh Yên Bái có văn bản số 365/UBND-TNMT ngày 7/3/2016, văn bản số 625/UBND-TNMT ngày 4/4/2016 đồng ý chủ trương đo đạc, bồi thường giải phóng mặt bằng để triển khai công tác thi công thăm dò khoáng sản khu vực đá hoa Nà Kèn.

Quá trình triển khai thăm dò, Cty có bị người dân phản ứng gây khó khăn và Sở Tài nguyên-MT có những động thái gì giúp Cty gỡ các vướng mắc đó?

Trong quá trình triển khai thăm dò khoáng sản theo giấy phép được cấp, Cty gặp khó khăn do không được sự đồng thuận của người dân xã Lâm Thượng,chủ yếu là thôn Nà Kèn. Mặc dù đã được chính quyền địa phương và các sở, ban, ngành tuyên truyền vận động, nhưng người dân nhiều lần có đơn đề nghị dừng hoạt động thăm dò, khai thác tại khu vực này, các hộ dân cho rằng việc khai thác đá sẽ làm ảnh hưởng đến nguồn nước, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến đời sống và sinh hoạt của nhân dân. Do đó, hoạt động thăm dò tại khu vực nêu trên chưa triển khai được.

Ngày 10/6/2016, Sở Tài nguyên- Môi trường đã chủ trì, phối hợp với chính quyền địa phương, Cty và đại diện các gia đình trong đơn giải quyết. Ngày 21/6/2016 UBND tỉnh Yên Bái chỉ đạo tạm dừng hoạt động giải phóng mặt bằng phục vụ thăm dò để Cty xây dựng phương án xử lý phù hợp. Do chưa đồng thuận nên các hộ dân xã Lâm Thượng, đại diện là ông Nông Thiện Nghiệp, trưởng thôn Nà Kèn tiếp tục có đơn đề nghị gửi các cơ quan Trung ương… kiến nghị về các vấn đề nêu trên.

Được sự phân công của Bộ Tài nguyên- Môi trường, từ ngày 9 đến ngày 10 /2/2017, Tổng cục Địa chất - Khoáng sản Việt Nam phối hợp với các cơ quan của địa phương tổ chức buổi làm việc với người dân tại trụ sở UBND huyện Lục Yên, Tổng cục Địa chất - Khoáng sản Việt Nam có văn bản trả lời ông Nông Thiện Nghiệp.

Bộ Tài nguyên-Môi trường cũng nhận được đơn của người dân Nà Kèn, ngày 1/3/2018, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên- Môi trường đã có văn bản số 923/BTNMT-PC gửi Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Yên Bái trả lời ý kiến cử tri:"…Việc cấp giấy phép thăm dò khoáng sản tại khu vực đá vôi Nà Kèn cho Công ty TNHH Đá cẩm thạch R.K Việt Nam đã được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật về khoáng sản…; tại thời điểm hiện nay hoạt động thăm dò chưa được triển khai nên chưa có ảnh hưởng gì đến môi trường, khi Công ty thực hiện việc thăm dò và khai thác (nếu được cấp giấy phép) sẽ chịu sự giám sát chặt chẽ của các cơ quan nhà nước từ Trung ương đến địa phương cũng như người dân nơi có mỏ… Trường hợp Công ty vi phạm quy định về pháp luật khoáng sản, môi trường và pháp luật có liên quan, hoạt động khai thác sẽ bị đình chỉ hoặc thu hồi giấy phép khai thác khoáng theo quy định…”

Ông nhận xét gì về những ý kiến của người dân Nà Kèn?

Tôi nghĩ người dân lo ngại khi Cty RK hoạt động khai thác khoáng sản sẽ ảnh hưởng đến môi trường là đúng. Tuy nhiên, hiện nay Cty mới chỉ thăm dò, nên chưa có tác động môi trường. Sau khi có kết luận thăm dò Bộ Tài nguyên- Môi trường phải xin ý kiến Thủ tướng. Nếu Cty được phép khai thác, Cty phải chịu giám sát của các cơ quan chức năng.

Để tạo sự đồng thuận của người dân, ngày 11/9/ 2018 tại trụ sở UBND huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái đã tổ chức hội nghị, thành phần gồm đại diện Bộ Tài nguyên - Môi trường , Tỉnh ủy, UBND tỉnh, các cơ quan và chính quyền, người dân xã Lâm Thượng, riêng thôn Nà Kèn không tham dự đối thoại theo giấy mời mặc dù đã được cán bộ huyện, xã tuyên truyền, vận động tới đối thoại. Tuy nhiên, tôi vẫn rất tin người ở người dân. Bởi, Đảng, Nhà nước khi quyết định vấn đề gì đều vì lợi ích của nhân dân và đất nước. Khai thác tiềm năng lợi thế để phát triển kinh tế phải gắn liền với quyền và lợi ích hợp pháp của người dân. Tôi tin rằng nhân dân xã Lâm Thượng nói chung và thôn Nà Kèn nói riêng dần dần sẽ hiểu và tìm được tiếng nói chung...

Sau sự cố xô xát giữa người dân và bảo vệ Cty ngày 27/9/2018, vụ việc tiếp tục được giải quyết như thế nào, thưa ông?

UBND tỉnh đã có văn bản chỉ đạo Cty RK tạm dừng, giao UBND huyện tiếp tục đối thoại với người dân để tìm ra tiếng nói đồng thuận…

Cảm ơn ông!