Những khu nhà kính, nhà lưới bị gió bão quật đổ tan hoang Ảnh: Tùng Đinh.
Thiệt hại hơn 20 tỷ đồng
Hơn 10 ngày sau khi cơn bão số 3 đi qua, HTX Rau sạch Yên Dũng (Bắc Giang) vẫn tan tác, ngổn ngang. Khắp nơi quanh trang trại, nhìn đâu cũng thấy những thanh thép cong queo, nứt gãy rồi màng, bạt rách bươm chất đống, kín cả lối đi.
Bão qua, nhưng những cơn mưa lớn vẫn chưa buông tha cho HTX. Dưới cơn mưa nặng hạt cuối buổi chiều, bầu trời xám xịt khiến khung cảnh của một trang trai từng đẹp như mơ càng thêm phần thê thảm.
Lần dở trong đống giấy tờ trên bàn làm việc, người phụ nữ có dáng người mảnh khảnh với thần sắc nhợt nhạt như vừa ốm dậy tìm được xấp tài liệu chi chít ô kẻ và các con số. Đó chính là thống kê thiệt hại của 3 khu vực sản xuất của HTX Rau sạch Yên Dũng mà chị Trần Thị Thu Trang, Phó Giám đốc HTX không thể nhớ nổi.
"Tính riêng vùng sản xuất ở Yên Dũng (Bắc Giang) chúng tôi thiệt hại hơn 5 tỷ đồng về cơ sở hạ tầng, hơn 2 tỷ đồng tiền rau màu do bão số 3, tổng vào khoảng 7,7 tỷ đồng", chị Trang nói, giọng như lạc đi khi nhìn vào tờ thống kê. Nếu cộng cả 3 khu vực sản xuất, thiệt hại của HTX Rau sạch Yên Dũng khoảng 20 tỷ đồng, trong đó riêng cơ sở hạ tầng là 15 tỷ.
Chị Trần Thị Thu Trang, Phó Giám đốc HTX Rau sạch Yên Dũng mệt mỏi trước những gì cơn bão số 3 đã cướp đi của Hợp tác xã. Ảnh: Tùng Đinh.
Cả HTX hiện nay có hơn 60ha sản xuất rau củ quả phục vụ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu thì có khoảng 17ha nhà kính, nhà lưới chuyên canh các sản phẩm chất lượng cao, ứng dụng công nghệ hiện đại. Sau bão số 3, 12 nhà kính, nhà lưới bị sập hoàn toàn, tương ứng diện tích khoảng hơn 3ha, chưa kể những nhà hư hại một phần hoặc rách màng, bật lưới.
Nhìn mớ phế liệu đắp đống bên đường đi, nữ lãnh đạo của HTX buồn rầu cho biết chẳng thể tận dụng được gì để tái thiết sản xuất.
Kiểm tra những đám cây lưa thưa, chỗ cao chỗ thấp đang trơ trọi dưới cơn mưa, chị Trang nói: "Kia là nhà trồng măng tây, trước đây đẹp lắm mà giờ xơ xác trông như đám cây dại. Tính riêng hạt giống thì mỗi gói cũng phải ngang chiếc xe Dream". Không chỉ măng tây, những cây trồng có nguồn gốc nước ngoài như ớt parlemo, cà chua... giống rất đắt, dao động từ 5.000 – 15.000 đồng/hạt nên thiệt hại rất nặng nề.
Một nhà dưa lưới bị bão đánh sập, giờ chỉ còn đống đổ nát và thân dưa chất đống chờ bỏ đi. Ảnh: Tùng Đinh.
Đảm bảo nguồn hàng đã ký với đối tác
Bão qua, đổ nát là không tránh khỏi nhưng điều đáng mừng là dưới cơn mưa nặng hạt, trong nhà kho vẫn thấy công nhân của HTX tất bật đóng gói, đóng hộp rau củ để đưa lên xe lạnh. Dù khuôn mặt vẫn đờ đẫn đầy mệt mỏi, giọng nói có lúc như cố để không bật khóc nhưng chị Trang cũng thừa nhận, nếu bây giờ không cố gắng gượng dậy thì còn thê thảm hơn nữa.
"Những nhà bị đổ sập hoàn toàn, chúng tôi coi như bỏ, chỉ sửa chữa những nhà bị hư hại nhẹ. Phần đổ sập sẽ được chuyển thành vùng canh tác ngoài trời dành cho các loại rau bản địa, giá trị thấp, sức chống chịu tốt hơn", chị Trang cho biết. Sở dĩ như vậy là do các vật liệu hư hỏng không thể tận dụng, còn làm mới thì quá tốn kém, cả tiền bạc và thời gian.
Để tiết kiệm chi phí tái sản xuất, bà con sẽ thu gom những giá thể bên trong các nhà kính, nhà lưới còn sử dụng được để gieo trồng lứa mới. Bên ngoài, những loại cây ngắn ngày, rau ăn lá dễ thu hoạch sẽ được tập trung tái canh để sớm có thu nhập.
Những bộ khung nhà còn đứng vững sẽ được căng lại bạt, phần bị sập hoàn toàn coi như bỏ, trở thành khu canh tác ngoài trời. Ảnh: Tùng Đinh.
Ngoài thiệt hại về vật chất, việc rau màu bị phá hủy còn gây ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng các đơn hàng đã ký, nói rộng ra là thiệt hại về quan hệ với các đối tác, bạn hàng truyền thống.
Để giảm thiểu nguy cơ này, chị Trang cùng lãnh đạo HTX Rau sạch Yên Dũng đã sớm liên hệ với các trang trại, HTX có sản phẩm cùng loại, đạt tiêu chuẩn để thu mua, cung cấp cho đối tác theo đúng đơn hàng, không làm ảnh hưởng đến nguồn cung.
Trước đây, do canh tác gối vụ, nguồn thu của HTX rất đều. Nay do mưa bão tàn phá, nguồn thu bị ảnh hưởng nặng nề, chưa kể phải chi ra để dọn dẹp, sửa chữa cơ sở hạ tầng. Vì vậy, mà dù rất đau xót nhưng đơn vị cũng phải cắt giảm đến gần 50% nhân lực, chủ yếu là lao động sản xuất phổ thông, phần còn lại thì giảm thu nhập để phù hợp với khả năng tài chính ở giai đoạn này.
Điều này lại gây ra khó khăn trong sản xuất vì thiếu lao động. Trước mắt, để sớm ổn định, HTX sẽ phải bố trí công việc với nhân sự một cách khoa học nhất có thể, làm đến đâu, chắc đến đó.
"Cố gắng lắm, nhưng sức người cũng chỉ một phần, ông trời mà không thương thì cũng như muối bỏ bể thôi", chị Trang nói, ném ánh mắt về phía cơn mưa đang rơi như trút xuống những luống rau vừa mới trồng lại. Quả thật, nếu thời tiết không thuận, thì gieo đến đâu trôi đến đấy, muốn làm lại cũng lực bất tòng tâm.
Người lao động của HTX Rau sạch Yên Dũng đã xuống đồng tái sản xuất, nhưng kết quả thế nào vẫn phần lớn phụ thuộc ông trời. Ảnh: Tùng Đinh.
Cần chính sách cho vay vốn để tái sản xuất
Hoạt động từ tháng 9/2016 với quy mô ban đầu chỉ 13ha, 8 năm qua, HTX Rau sạch Yên Dũng phát triển với phương châm làm đến đâu, mở rộng đến đấy. Có được 65ha canh tác như hiện nay, họ hoàn toàn dựa vào khả năng tự có, chưa từng phải đi vay.
Thế mà mưa bão đã khiến chị Trang và bà con trong HTX giờ mất sạch, lần đầu lâm vào cảnh nợ nần.
"Bây giờ muốn làm lại được nhanh và ổn định thì chỉ có đi vay. Chắc cũng phải đâu đó 10 tỷ đồng mới xoay xở được", Phó Giám đốc HTX chia sẻ và mong muốn có chính sách hỗ trợ về lãi suất, thời gian vay để yên tâm tái sản xuất.
"Nếu mọi thứ may mắn, thuận lợi, ông trời không tàn phá thì 5 năm nữa, chúng tôi lại gây dựng lại được cơ ngơi của mình", cựu sinh viên Học viện Nông nghiệp Việt Nam nói, có phần lạc quan. Ngoài trời, cơn mưa cũng vừa dứt, bà con cũng đã kịp ra đồng.
