Bài toán đó được giải ngay giữa cánh đồng Tứ Xã, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ để cho hàng trăm lượt nông dân, khuyến nông, cán bộ quản lý nông nghiệp mắt thấy, tai nghe mà tham khảo, chọn lựa. Với quy mô 1ha và 10 hộ tham gia, mô hình được chia ra làm 3 công thức bón phân gồm công thức 1 và 2 là phân hàm lượng cao Lâm Thao NPK+TE 16.8.16 và NPK+TE 16.16.8 đối chiếu với công thức 3 bón phân đơn.
 |
| Tham quan ruộng bón NPK hàm lượng cao |
Cũng xin được nói thêm rằng trào lưu bón phân đơn đã từng bị NPK đánh bật giờ đang quay trở lại khá mạnh mẽ nhờ vào giá bán đang rất cạnh tranh. Vì vậy, đây là một thách thức không nhỏ cho loại phân NPK hàm lượng cao mới.
Mô hình được thực hiện với sự phối hợp của Trung tâm Khuyến nông Phú Thọ, Trạm Khuyến nông Lâm Thao và Cty CP Supe phốt phát và hóa chất Lâm Thao với giống lúa nền được sử dụng là HT1. Cả ba công thức đều bón lót bằng phân NPK-S*M1 5.10.3-8 và bón thúc bằng 2 loại phân NPK mới do Cty CP Supe phốt phát và hóa chất Lâm Thao hỗ trợ đó là NPK+TE 16.8.16 (công thức 1) và NPK+TE 16.16.8 (công thức 2), bón theo quy trình khép kín để so sánh với cách sử dụng phân đơn (công thức 3) hiện nay. Lượng bón, ngoài phân chuồng, công thức 1 gồm 20kg NPK-S*M1 5.10.3-8 + 16kg NPK+TE 16.8.16, công thức 2 gồm 20 kg NPK-S*M1 5.10.3-8 +18kg NPK+TE 16.16.8, công thức 3 gồm 10 lân+ 8kg đạm + 8kg kali.
Theo dõi các chỉ tiêu sinh trưởng cho thấy ba thứ khác biệt là số dảnh hữu hiệu, số bông/m2 và chiều dài bông của công thức 1, công thức 2 đều vượt trội hơn so với công thức 3 (bón theo thói quen phân đơn) trong đó công thức bón NPK 16.8.16 đẻ nhánh tốt hơn cả.
Về sâu bệnh hại, cũng thấy ngay sự khác biệt về mức độ khi công thức 1, công thức 2 mức độ mắc đạo ôn, sâu đục thân, bệnh khô vằn, rầy các loại đều không có hoặc nhẹ trong khi phân đơn từ nhẹ đến trung bình. Điều đặc biệt là công thức 1 bị chuột gây hại nhẹ hơn hẳn so với 2 công thức còn lại. Bởi số lượng hạt/bông giữa các công thức bón phân NPK cao hơn so với bón phân đơn từ 16 - 21 hạt/bông, hạt có tỷ lệ chắc hơn nên về năng suất, công thức 1 đạt 250kg/sào, công thức 2 đạt 235kg/sào còn công thức 3 (bón phân đơn) đạt 225kg/sào.
Ngày nay, câu chuyện của nhà nông không còn đơn thuần xoay quanh năng suất cao mà điều họ quan tâm nhất chính là hiệu quả cuối cùng. Các công thức chăm sóc NPK hàm lượng cao do chỉ mất có 2 lần bón nên đỡ tốn công hơn hẳn công thức chăm sóc bằng phân đơn khi phải mất đến 3 lần. Cũng vì bón phân NPK cân đối hơn phân đơn nên sâu bệnh ít, lượng thuốc BVTV sử dụng giảm một nửa hoặc gần một nửa, vừa tiết kiệm được tiền, công sức lại giúp cho nông dân bảo đảm được sức khỏe, bảo vệ môi trường.
Xét tổng thể thì công thức 1 sử dụng NPK 16.8.16 cho hiệu quả cao nhất, đạt 24,6 triệu đồng/ha, cao hơn so với sử dụng phân đơn tới 6,2 triệu đồng/ha. Tính ra, tỷ suất lợi nhuận trên chi phí đầu tư của công thức này đạt gần 50%, vượt xa ngưỡng 30% mà Thủ tướng Chính phủ từng đặt ra cho các bộ, các ngành phấn đấu để hỗ trợ cho nông dân.
 |
| Ảnh: Vân Đình |
Trước kết quả đó, ông Hoàng Chiến Khanh, Giám đốc HTXNN nơi trực tiếp thực hiện mô hình trải lòng, Tứ Xã có diện tích trồng lúa 480ha nhưng thu nhập từ nông nghiệp hiện chỉ chiếm 37 - 38% bởi lợi nhuận từ khá thấp. Tuy đông dân nhưng ở nông thôn hiện nay lực lượng lao động tham gia vào nông nghiệp ngày càng ít, tuổi ngày càng cao, sức khỏe ngày càng yếu. Bởi vậy, hơn bao giờ hết hết, chuyện giảm thiểu công chăm bón nặng nhọc (công chăm sóc, công phun thuốc) được mọi người quan tâm hơn cả.
Thêm vào đó, sản xuất giờ đã chuyển đổi khác xưa, không còn dùng phân chuồng nữa mà gần như 100% phân hóa học. Bằng kinh nghiệm hơn 20 năm cung ứng vật tư phân bón cho bà con, ông Khanh so sánh thì các loại phân NPK hàm lượng cao đang khảo nghiệm hoàn toàn vượt trội so với cách bón phân đơn đã đành còn vượt trội so với các loại NPK hàm lượng trung bình.
Ông Lê Toàn, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Phú Thọ phân tích: Ở những ruộng bón phân đơn có biểu hiện thừa đạm khiến sâu đục thân, đạo ôn cổ bông phát triển, phải phun nhiều thuốc còn ruộng bón NPK hàm lượng cao thì gần như không phải phun. Bởi thế mà chất lượng nông sản rất đảm bảo. “Hàng năm chúng tôi cũng thực hiện một số mô hình khuyến nông của các công ty phân bón khác để chứng minh là tỉnh không bế quan tỏa cảng, để cho bà con so sánh, thấy rõ là phân Lâm Thao vẫn có nhiều ưu thế hơn”, ông Toàn chia sẻ.
Còn theo chuyên gia phân bón Nguyễn Như Hà thì bón phân hiệu quả phải nâng cao năng suất, chất lượng cho nông sản, giảm thiểu sâu bệnh và không ảnh hưởng đến môi trường. Muốn vậy, phải bón cân đối theo nhu cầu dinh dưỡng của cây trồng. Cây cần 14 chất, ngoài đa lượng là NPK còn trung lượng và vi lượng nữa. Tất cả những chất này khi thiếu đều ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất, chất lượng cây trồng nên người ta gọi chúng là những dinh dưỡng thiết yếu là thế.
Cái hay của phân bón NPK hàm lượng cao là không chỉ có đa lượng mà còn đầy đủ các trung, vi lượng trong đó. Bà con hiện nay đi mua phân bón thường chỉ quan tâm đến giá cả mà không quan tâm đến hàm lượng dinh dưỡng có trong đó. Dĩ nhiên NPK hàm lượng cao thì giá cả sẽ cao hơn chút so với phân thường nhưng xét ở hiệu quả cuối cùng thì chúng lại rẻ hơn vì cho năng suất cao hơn, chất lượng tốt hơn giảm thiểu được công lao động.
| Trước những gì mắt thấy, tai nghe rất thuyết phục ấy nhiều nông dân đã nằng nặc đòi mua NPK hàm lượng cao ngay khiến Phó Tổng Giám đốc Cty CP Supe phốt phát và hóa chất Lâm Thao, ông Vũ Xuân Hồng phải xin khất bởi: "Đây mới là lô sản phẩm khảo nghiệm. Chúng tôi đang trong giai đoạn lắp đặt nhà máy nên phải cuối năm nay mới đưa sản phẩm NPK hàm lượng cao ra thị trường, sẵn sàng cung ứng cho bà con. Cty có hội đồng khoa học gồm các chuyên gia về phân bón nên trước khi đưa sản phẩm nào ra đều khảo nghiệm, đánh giá, phân tích kỹ càng...". |
