O ép người trồng rừng

Vừa qua, UBND huyện An Lão (Bình Định) tổ chức đấu thầu, bán 78,99 ha rừng trồng trong những diện tích đã giao khoán cho hàng trăm hộ gia đình sử dụng lâu dài vào mục đích lâm nghiệp. Giá bán, phương thức tổ chức đấu thầu có nhiều khuất tất. 

Sau 12 năm chăm sóc, đợi bán rừng kiếm tiền sửa lại ngôi nhà đã xuống cấp giờ ông Hưng thất vọng

Chủ rừng không đồng thuận

Ông Nguyễn Văn Tụ, Giám đốc BQL rừng phòng hộ (BQLRPH) An Lão, cho biết năm 1997, Lâm trường An Sơn (nay là BQL rừng đặc dụng An Toàn) tổ chức trồng 149,6 ha rừng hỗn giao gồm 2 loại cây keo và điều theo Chương trình 327 tại tiểu khu (TK) 21 thuộc xã An Tân và 2 tiểu khu 48 và 34 thuộc xã An Hòa (An Lão). Một năm sau (1998), diện tích rừng nói trên được chuyển sang Chương trình 661, Lâm trường An Sơn tiến hành ký hợp đồng "Giao khoán đất có rừng trồng cho hộ gia đình sử dụng lâu dài vào mục đích lâm nghiệp" cho hàng trăm hộ dân địa phương quản lý, chăm sóc và bảo vệ trong thời gian 50 năm.

Mỗi chu kỳ khai thác, rừng được khai thác theo phương thức tỉa thưa, các chủ rừng được hưởng 2/3 tổng sản phẩm sau khi trừ chi phí thiết kế, khai thác, vận chuyển... của cây keo và 100% sản phẩm cây điều. Đến năm 2008, sau khi tỉnh Bình Định thực hiện phân cấp 3 loại rừng, toàn bộ diện tích ở TK 21, TK 48 và một phần của TK 34 nằm ngoài lưu vực hồ chứa nước Hưng Long được chuyển từ rừng phòng hộ sang rừng sản xuất.

Đến lúc này, các chủ rừng được hưởng lợi theo điều 6 Quyết định 147/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, các chủ rừng được hưởng 100% sản phẩm rừng trồng, khi khai thác sản phẩm được tự do lưu thông và được hưởng các chính sách ưu đãi về miễn giảm thuế và tiền sử dụng đất. Sau khi khai thác sản phẩm rừng trồng, chủ rừng chỉ phải nộp cho ngân sách xã số tiền tương đương 80kg thóc/ha/chu kỳ khai thác để xây dựng Qũy Phát triển rừng của xã và thôn, bản.

Sau 12 năm, diện tích rừng nói trên được UBND huyện An Lão đưa vào kế hoạch khai thác. Sau khi Sở NN-PTNT Bình Định thẩm định đủ tiêu chí khai thác, UBND tỉnh cho phép UBND huyện An Lão chỉ định tư vấn, thiết kế rồi Ban QLRPH An Lão phối hợp với chính quyền địa phương, chủ rừng xác định ranh giới. Sau đó, UBND An Lão thành lập hội đồng đấu giá gồm đại diện Ban QLRPH và phòng Tài chính huyện.

Ông Nguyễn Văn Tụ cho hay: “Sau khi được UBND huyện phê duyệt quy chế đấu giá do hội đồng đấu giá đưa ra, chúng tôi tiến hành công tác tuyên truyền qua 2 cuộc họp nhằm lấy ý kiến của các chủ rừng sau đó mới tổ chức đấu giá”. Tuy nhiên, tại biên bản cuộc họp tổ chức tại xã An Tân vào ngày 20/11/2009, các hộ có rừng đã “Không tán thành phương án khai thác với hình thức đấu giá do Ban QLRPH An Lão đưa ra và đề nghị Ban QLRPH An Lão tính toán cụ thể các khoản chí phí của từng lô rừng mà hộ nhận khoán phải thanh toán để các chủ rừng thực hiện nghĩa vụ với nhà nước. Việc khai thác và tiêu thụ sản phẩm do hộ nhận khoán tự giải quyết”.

Mặc cho sự không đồng thuận phương pháp đấu giá rừng của các chủ rừng, ngày 28/1/2010, Ban QLRPH An Lão tiếp tục tổ chức cuộc họp tại UBND xã An Tân. Tại cuộc họp này, Ban QLRPH An Lão đưa ra bản kê khoản tiền những hộ dân có rừng được hưởng lợi. Vì bất bình, thay mặt nhóm hộ, ông Nguyễn Mạnh Hà ở thôn Tân An, xã An Tân ghi vào biên bản “Chúng tôi không đồng ý theo giá bán của Ban QLRPH An Lão vì so với giá thị trường chỉ bằng 1/3”.

Ông Nguyễn Thế Dũng, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển lâm nghiệp Bình Định, cho hay: “Việc tổ chức bán đấu giá rừng trồng của Ban QLRPH An Lão là không sai, thế nhưng trước khi tiến hành đấu giá buộc phải có sự đồng thuận 100% của các hộ chủ rừng về giá bán”.

Giá bán quá bèo

Tìm hiểu thêm tại hồ sơ đấu thầu 2 TK 48 và 34 thuộc xã An Hòa, chúng tôi được biết tại 2 TK này vừa được khai thác 51,41 ha rừng, khối lượng khai thác là 4.252,3 m³ gỗ, số tiền trúng thầu là hơn 1,1 tỷ đồng. Theo tính toán của ông Nguyễn Văn Tụ thì đơn giá mỗi khối gỗ được bên trúng thầu mua ở 2 TK rừng nói trên là hơn 300.000đ. Trong khi đó, theo ông Nguyễn An Điềm, Chủ tịch HĐQT TCty Sản xuất đầu tư dịch vụ xuất nhập khẩu Bình Định, đơn vị chuyên trồng rừng, thì giá gỗ rừng trồng 7 năm tuổi hiện đang có giá thị trường là 600.000-700.000đ/m³.

Ông Nguyễn Mạnh Hà và Bùi Văn Hưng ở thôn Tân An, xã An Tân cho biết thêm: “Diện tích thiết kế khai thác của nhóm hộ chúng tôi là 1,07 ha, khối lượng thiết kế khai thác là 92,5 m³ vậy mà chúng tôi chỉ được nhận có 35 triệu đồng. Trong khi đó, khi được hưởng lợi lớn từ rừng, chúng tôi đã đầu tư chăm sóc rất kỹ, sau 12 năm giờ cây đã thành gỗ. Do đó, dù Ban QLRPH An Lão đã cho đấu thầu nhưng chúng tôi nhất định không cho DN trúng thầu khai thác vì bán giá đó kể như là cho không".

Giá bán đã bèo là vậy, chuyện đấu thầu nghe càng bức xúc hơn. Ông Tô Văn Bảy ở thôn Vạn Xuân, xã An Hòa kể: “Có đến hơn 10 DN nộp hồ sơ tham gia đấu thầu 22 lô rừng ở 2 TK 48 và 34 thuộc xã An Hòa, thế nhưng không biết sao khi tổ chức đấu giá, toàn bộ DN rút hết, chỉ còn 2 DN hô giá nên giá trúng thầu so với giá sàn chẳng nhỉnh hơn là bao nhiêu”.

Ông Nguyễn Văn Dũng, Chủ tịch UBND xã An Tân, cho hay: "Ngày 28/9 vừa qua, chúng tôi nhận được quyết định của UBND huyện An Lão giao diện tích rừng của TK 21 cho UBND xã An Tân quản lý, lập kế hoạch giao cho hộ dân trồng lại rừng mới. Bây giờ còn một số diện tích mà chủ rừng không cho DN khai thác, nếu Ban QLRPH An Lão không giải quyết dứt điểm thì chúng tôi sẽ gặp vướng khi triển khai chủ trương của UBND huyện”.