Tiềm ẩn nguy cơ sụt lún xung quanh

Mỏ quặng lộ thiên.

Gần khu vực khai thác quặng tại thôn Phú Hùng là đồi canh tác của bà con dân tộc khai phá từ lâu. Sau khi những người khai hoang lên đây thì được tiếp quản và trồng rừng.

Người dân cho biết, từ ngày những công ty vào khai thác quặng, khu đồi xuất hiện các vết nứt và xảy ra sụt lún. Từ xa quan sát cũng dễ dàng nhìn thấy những mảng đất lớn tiếp giáp khu khai thác quặng bị sạt xuống.

Lối lên đồi được cắm biển cảnh báo "Khu vực công trường, nguy hiểm sạt đất, cấm vào” nhằm ngăn không cho người qua lại cũng như chăn thả trâu bò ở đây. Tuy vậy, chúng tôi vẫn quyết leo lên để khảo sát mức độ ảnh hưởng do khai thác quặng như thế nào. Khi lên tới lưng chừng đồi, các vết nứt nẻ có thể đút vừa chân người bắt đầu xuất hiện. Càng lên cao các vết nứt càng lộ rõ và chằng chịt, đặc biệt là ở phía đồi gần với những công ty này đang khai thác quặng.

Đặc biệt, phía trên đỉnh đồi có thể quan sát rõ sự sụt lún. Quả đồi gần như được chia cắt thành 2 phần bởi vết đứt gãy kéo dài hàng trăm mét.

Một người dân dẫn chúng tôi lên quả đồi này cho biết, tình trạng sạt lở mới xuất hiện hồi đầu năm. Đây là phần đất rừng trồng keo, mỡ, bồ đề của gia đình nhà ông Thái, ông Sử, ông Vinh, ông Ngân và đều là người ở thôn Phú Hùng. Sau khi sự việc xảy ra, phía công ty khai thác quặng đã trả một phần tiền gọi là hỗ trợ nứt lún cho người dân chứ không bồi thường. Tuy nhiên, cho tới nay không ai dám đặt chân vào canh tác ở khu vực này vì lo ngại sụt lún bất ngờ xảy ra.

Cũng theo người dân ở đây, lo ngại nhất là khi mưa xuống nước trôi vào các kẽ nứt và tiếp tục xảy ra sạt lở lớn. Khi đó, không chỉ là mất đất sản xuất mà có thể những cây trồng lâu năm cũng bị vùi lấp theo.

Ngay tháng 9 vừa qua, bất ngờ đất đá sạt xuống vùi lấp 3 chiếc máy xúc của những công ty khai thác quặng. Rất may sự việc xảy ra vào giờ nghỉ trưa nên không có thiệt hại về người, nhưng rõ ràng việc khai thác quặng không đảm bảo an toàn lao động. Ngoài ảnh, người dân còn cung cấp clip cho chúng tôi về việc những công ty này đào bới trục vớt 3 chiếc máy xúc bị vùi sâu trong đất.

Trở lại nguyên nhân gây nứt nhà của những hộ dân ở thôn Phú Hùng, theo người dân ngoài do những công ty khai thác quặng quá sâu còn do đánh mìn và dùng búa máy.

Đáng thương nhất là hoàn cảnh của gia đình ông bà Vũ Văn Tô và Nguyễn Thị Thủy. Ông bà sống trong căn nhà cấp 4 ọp ẹp. Từ khi những vết nứt toác bắt đầu xuất hiện ở giữa nhà thì cửa nhà không thể đóng lại. Trong khi ông Tô mắc bệnh tâm thần, nên khi thấy cửa không đóng là ông bỏ đi lang thang khiến gia đình, họ hàng đi tìm rất vất vả.

Đất nứt, lở mà người dân cho rằng do khai thác quặng gây ra.

Còn chị Phạm Thị Hoàn cho hay, năm ngoái nhà chị được một cán bộ công ty khai thác tới mặc cả việc bồi thường do viên ngói vỡ khi nổ mìn đá rơi xuống làm thủng. May mà lúc đó không có ai ở nhà. Cuối cùng, 2 bên thống nhất bồi thường 300 nghìn đồng, thay vì 200 nghìn đồng như bên cán bộ công ty khai thác đưa ra.

Về vấn đề những công ty này có nổ mìn khi khai thác, ông Lưu Hoàng Điểu - Phó Chủ tịch xã Gia Phú - khẳng định rằng “lâu rồi không nổ mìn”.

Trước sự việc trên, PV liên hệ ông Bạch Quang Thành - Phó Giám đốc Công ty Cổ phần đầu tư Vạn Thắng - để làm rõ nội dung đánh giá tác động môi trường ĐTM của việc khai thác quặng, giấy phép nổ mìn. Tuy nhiên, ông Thành lòng vòng rằng, không có đánh giá tác động môi trường thì làm sao công ty được phép khai thác... rồi gác máy.

Ông Vũ Văn Ngân, một hộ gia đình trong thôn Phú Hùng cho biết, người dân chân lấm tay bùn, vất vả lắm mới có được căn nhà nhưng nay nhà bị nứt do khai thác quặng, vừa lo mất tiền còn lo cả sự an toàn cho các thành viên trong gia đình. Gia đình đã gửi đơn đi khắp nơi nhưng chưa nhận được câu trả lời thỏa đáng.

Trước đó, ngày 3/10, Báo Nông nghiệp Việt Nam đã có bài phản ánh “Doanh nghiệp khai thác quặng khiến nhà dân nứt toác”. Sau khi báo đăng tải bài viết trên, ông Lưu Hoàng Điểu - Phó Chủ tịch xã Gia Phú đã xuống nhà những hộ dân ở đây để tiếp tục nắm bắt tình hình.