Sự lựa chọn của vùng đất khó
Cánh đồng sản xuất lúa của xã Ân Hữu (huyện Hoài Ân, Bình Định) là vùng đất có địa hình dốc trụ, ruộng bậc thang, cây lúa trên ruộng cao nước tưới không tới được, cây lúa dưới ruộng thấp thì bị úng.
Theo ông Trần Văn Thanh, Phó Chủ tịch UBND xã Ân Hữu, địa hình đặc thù của đồng đất Ân Hữu rất bất thuận cho canh tác lúa. Tổng diện tích canh tác lúa hàng năm ở xã này đạt hơn 620ha. Trong vụ đông xuân nếu mưa kéo dài, có đến 1/3 diện tích ruộng rộc (ruộng ở dưới thấp) bị ngập úng. Thậm chí trong vụ hè thu nếu có mưa bất thường thì diện tích ruộng rộc đều bị ngã rạp kéo dài đến 7 - 8 ngày gây mất năng suất.
Nông dân tham quan mô hình sản xuất lúa VNR10 tại xã Ân Hữu (huyện Hoài Ân, Bình Định). Ảnh: V.Đ.T.
“Đồng đất ở Ân Hữu khắc nghiệt là vậy, ở đây lại có nhiều giống lúa bà con sản xuất đến nay đã hơn 10 năm nên bắt đầu thoái hóa, thường phát sinh sâu bệnh, năng suất sụt giảm. Để ổn định sản xuất, chính quyền địa phương cùng các HTX nông nghiệp trên địa bàn đã khẩn trường tìm những giống lúa mới phù hợp để dần thay thế giống cũ”, ông Trần Văn Thanh cho biết.
“Tôi phụ trách mảng kỹ thuật của HTX Nông nghiệp 1 Ân Hữu đến nay đã gần 40 năm. Trong chừng ấy thời gian, tôi miệt mài đi tìm những giống lúa mới có tiềm năng năng suất và chất lượng cao, thích nghi với sinh thái, thổ nhưỡng của vùng đất có địa hình, thời tiết khắc nghiệt của xã”, ông Đỗ Thành Phương, Phó Giám đốc HTX Nông nghiệp 1 Ân Hữu bộc bạch.
Sau nhiều tìm tòi, HTX Nông nghiệp 1 Ân Hữu đã chọn được giống lúa thuần chất lượng cao VNR10 do Công ty Cổ phần Giống cây trồng Trung ương Quảng Nam (đơn vị trực thuộc Tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam - Vinaseed Group) cung ứng để sản xuất thử.
Năng suất lúa VNR10 trong vụ hè thu 2023 đạt từ 75 - 80 tạ/ha. Ảnh: V.Đ.T.
Qua nhiều lần sản xuất thử với diện tích nhỏ và nhân ra diện rộng để theo dõi, đánh giá và nhận thấy giống lúa VNR10 thích nghi với điều kiện khí hậu, đồng đất của vùng quê bán sơn địa, có sức chống chịu tốt với sâu bệnh, cho năng suất cao, HTX Nông nghiệp 1 Ân Hữu đã tổ chức cho nông dân sản xuất đại trà. Hiện giống VNR10 đã được ngành nông nghiệp huyện Hoài Ân đưa vào cơ cấu giống của địa phương.
“Qua nhiều vụ sản xuất, chúng tôi thấy giống lúa VNR10 thích nghi với đồng đất xã Ân Hữu cả 2 vụ đông xuân lẫn hè thu bởi giống VNR10 có sức chống chịu nắng nóng rất tốt. Vụ hè thu 2023 này nắng nóng gay gắt kéo dài, nhiệt độ thường xuyên chạm ngưỡng 40 độ C, thế nhưng cây lúa VNR10 vẫn phát triển tốt. Năng suất lúa VNR10 trong vụ hè thu này rất cao, đạt từ 75 - 80 tạ/ha. Đối với vụ đông xuân, mức năng suất này là bình thường, nhưng với vụ hè thu, nhất là trên vùng đất bạc màu, khắc nghiệt này mà giống lúa VNR10 cho năng suất này quả là phi thường”, ông Đỗ Thành Phương phấn khởi.
Giống lúa khó thay thế trong vụ hè thu
Ông Đỗ Thành Phương chia sẻ thêm: Do thời tiết vụ hè thu ở vùng đất bán sơn địa này có khí hậu quá khắc nghiệt nên khi chọn được giống lúa VRN10 để sản xuất cho hiệu quả cao, không chỉ những người có trách nhiệm ở địa phương phấn khởi mà nông dân còn mừng hơn.
Cũng theo ông Phương, để phục vụ sản xuất vụ hè thu, HTX Nông nghiệp 1 Ân Hữu đã chọn được 2 giống lúa có thể "chịu đời" với nắng nóng, đó là VNR10 và ĐB6. Cả 2 giống lúa này đều là sản phẩm của Vinaseed. VNR10 là giống lúa chất lượng, gạo ngon, được người tiêu dùng rất thích, đưa vào chế biến cũng phù hợp vì gạo VNR10 có hàm lượng tinh bột khá. Riêng giống ĐB6 cho gạo có hàm lượng tinh bột rất cao nên được thị trường gạo chế biến ăn mạnh.
Lúa VNR10 trĩu bông ở vùng đất bán sơn địa bạc màu trong vụ hè thu rất khắc nghiệt. Ảnh: V.Đ.T.
Thời gian sinh trưởng của giống VNR10 trong vụ đông xuân từ 105 - 110 ngày, vụ hè thu khoảng từ 90 - 95 ngày. Đây là giống cứng cây, chống đổ ngã tốt, đặc biệt là chịu nắng nóng rất tốt nên không chỉ phù hợp sản xuất vụ đông xuân mà còn phù hợp cả vụ hè thu, nhất là đối với những địa phương có thời tiết khắc nghiệt như ở xã Ân Hữu.
“Giống lúa VNR10 mang các đặc tính nổi trội như năng suất cao, thích ứng rộng, dễ trồng, dễ chăm sóc, cứng cây, chống đổ ngã tốt, có khả năng chịu nắng nóng, nhiệt độ cao, rất phù hợp trồng cả 2 vụ/năm. Bông lúa VNR10 dài, hạt đóng sít, số hạt chắc cao. Hạt gạo trắng trong, không bạc bụng, cơm trắng, mềm xốp, mùi thơm đặc trưng, vị đậm, ngon cơm. Thời gian sinh trưởng của giống lúa VNR10 trong vụ hè thu khoảng 90 - 93 ngày, vụ đông xuân từ 105 - 110 ngày. Năng suất trung bình 75 - 80 tạ/ha, thâm canh có thể đạt 85 - 90 tạ/ha”, ông Đỗ Thành Phương, Phó Giám đốc HTX Nông nghiệp 1 Ân Hữu cho biết.
Cũng theo ông Phương, không biết có phải do thổ nhưỡng hay do quy trình canh tác mà lúa cùng một giống lúa, sản xuất trên đất Ân Hữu được hàng xáo (thương lái chuyên mua lúa) đánh giá là có tỷ lệ gạo nguyên cao hơn các nơi khác, do đó lúa ở Ân Hữu luôn được thương lái thu mua cao hơn 1 - 2 giá so với các nơi.
Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Hoài Ân (Bình Định) kiểm tra, đánh giá ruộng sản xuất lúa VNR10 của xã Ân Hữu. Ảnh: V.Đ.T.
Nông dân Trần Văn Trường ở xã Ân Hữu, người vừa thu hoạch xong 1 sào lúa (500m2/sào) VNR10, phấn khởi nói: “Vụ hè thu 2023 này là lần đầu tiên tôi sản xuất giống lúa VNR10, mới làm lần đầu mà tôi đã mê tít giống này. Ruộng tôi đã thu hoạch, lúa vừa khô và đã xay xát lấy gạo ăn. 1 sào lúa VNR10 của tôi thu hoạch được gần 450kg lúa. Gạo VNR10 mới xay ra bóng như được chà dầu phộng, nấu cơm ăn có vị đậm, mềm, dẻo nhẹ, ăn thích miệng lắm. Giống VNR10 cho năng suất cao mà rất dễ canh tác, đặc biệt giống này chống chịu sâu bệnh rất tốt, cả vụ hè thu tôi không thấy sâu bệnh gì phát sinh”.
“Do thổ nhưỡng, khí hậu ở Ân Hữu quá khắc nghiệt nên chính quyền và ngành chức năng địa phương không ngừng tìm tòi giống lúa mới cho năng suất, chất lượng cao, thích nghi với đồng đất để đưa vào sản xuất, nhất là giống lúa thích nghi với nắng nóng của vụ hè thu.
Qua nhiều vụ sản xuất, giống lúa thuần VNR10 cho thấy là giống khó thay thế trong vụ hè thu ở Ân Hữu bởi những tính ưu việt, thích nghi cao trên đồng đất Ân Hữu. Hiện nông dân trong xã đã rất tin tưởng giống lúa này nên diện tích sản xuất ngày càng được mở rộng”, ông Trần Văn Thanh, Phó Chủ tịch UBND xã Ân Hữu chia sẻ.
