Khi chủ tịch tỉnh “thăng đường”

Ông Đàm Văn Bông (giữa) đối thoại với công dân

Năm 2007, ba công dân nêu trên bị thu hồi đất theo quyết định của UBND tỉnh Hà Giang (Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang hồi đó là ông Nguyễn Trường Tô) để xây dựng Trung tâm Hội chợ triển lãm tỉnh (viết tắt là Trung tâm). Và suốt từ đó đến nay, họ đã liên tục khiếu kiện nhiều vấn đề trong quá trình thu hồi đất như đền bù thiếu diện tích, áp giá chưa thỏa đáng, cưỡng chế trái luật, không được tái định cư… nhưng không ai giải quyết. Năm 2010, ông Nguyễn Trường Tô nghỉ, ông Đàm Văn Bông lên thay. Được báo cáo về vụ khiếu kiện này, ông đã giao cho thanh tra tỉnh xem xét toàn diện nội dung khiếu kiện của họ, và đích thân đối thoại với họ.

Người được đối thoại đầu tiên là ông Lê Văn Ngọc. Ông Ngọc cho rằng ban đền bù dự án xây dựng Trung tâm đã đền bù thiếu của ông 661 m2 đất. UBND TP Hà Giang thực hiện việc cưỡng chế đối với gia đình ông là sai hoàn toàn, cho đến nay ông vẫn chưa được giải quyết đất tái định cư. Nhắc đến cuộc cưỡng chế vào những ngày gần tết âm lịch, khiến cả nhà ông phải “ra đường”, ông nghẹn ngào, phải dừng lại mấy lần.

Có mặt trong buổi đối thoại cùng với Chủ tịch UBND tỉnh, Chánh Thanh tra tỉnh chứng minh ông Ngọc đã được đền bù đủ diện tích bị thu hồi. Việc ban đền bù (thuộc UBND TP Hà Giang) đền bù cho ông Ngọc 1.400 m2 thổ cư trên tống số 2.788 m2 đất bị thu hồi là sai, vì đất của ông chưa có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), căn cứ vào quy định mới thì ông chỉ được đền bù 100 m2 thổ cư, còn lại là đất nông nghiệp. Yêu cầu UBND TP thu hồi lại số tiền chênh lệch giữa diện tích 1.300 m2 đất ở so với đất nông nghiệp, khoảng 450 triệu đồng, đã trả cho ông Ngọc.

- Ông bảo đất của tôi chưa có sổ đỏ. Nhưng… ai cấp sổ đỏ cho tôi?

Ông Lê Văn Ngọc bức xúc. Và ông trình ra đơn xin đăng ký quyền sử dụng đất, trong đó ghi rõ các diện tích thổ cư, thổ canh, có xác nhận của UBND phường, biên bản xác minh của cán bộ Sở Địa chính, cách đây cả chục năm, nhưng: "Từ bấy đến nay, tôi đi mòn chân nhưng có ai làm sổ đỏ cho tôi đâu?".

Rất thẳng thắn, Chủ tịch tỉnh Đàm Văn Bông nhận rằng do yếu kém hoặc quan liêu, các cơ quan nhà nước đã chậm đáp ứng nhu cầu được cấp sổ đỏ của dân, nhưng khi thu hồi đất lại cứ đòi dân phải đưa sổ đỏ ra, chính điều đó đã gây thiệt thòi cho dân. Thượng tôn pháp luật nhưng phải vận dụng chính sách một cách linh hoạt, xem xét đến việc sử dụng đất của dân trong cả quá trình lịch sử. Trên thực tế, gia đình ông Ngọc đã sử dụng 1.400 m2 đất đó làm đất ở từ nhiều chục năm. Và ông quyết định ngay: Không thu hồi số tiền 450 triệu đồng đó.

Hỏi tiếp Chánh Thanh tra về việc cưỡng chế gia đình ông Ngọc là đúng hay sai. Nhận được câu trả lời “sai”, Chủ tịch tỉnh quay sang Chủ tịch UBND TP Hà Giang:

- Yêu cầu anh tổ chức ngay một buổi xin lỗi gia đình anh Ngọc, và bồi thường toàn bộ thiệt hại do cuộc cưỡng chế gây ra.

Nghe chủ tịch UBND TP báo cáo rằng gia đình ông Ngọc đủ điều kiện để được tái định cư, ông Ngọc xin được tái định cư trên đất nông nghiệp còn lại của gia đình, nhưng đất đó đã nằm trong quy hoạc sử dụng vào công trình khác nên không thể giải quyết. Còn tái định cư ở nơi khác thì vì ông Ngọc không có đơn theo quy định nên cũng không thể bố trí. Ông Ngọc trình bày, vì chờ đợi câu trả lời của UBND TP về việc có được tái định cư tại chỗ không, nên ông không có đơn xin tái định cư nơi khác. Khi UBND TP trả lời không chấp nhận thì mọi việc đã chậm.

Chủ tịch tỉnh hỏi Chủ tịch UBND TP:

- Quỹ đất tái định cư của thành phố còn không?

- Báo cáo anh, còn ạ.

- Giải quyết cho anh Ngọc một suất tái định cư, bảo anh ấy làm đủ các thủ tục theo quy định.

Người thứ hai đối thoại với chủ tịch tỉnh là ông Ngô Tiến Thịnh. Là người bị thu hồi đất nhiều nhất cho dự án xây dựng Trung tâm, ông Thịnh phản đối việc UBND TP lấy đất của dân xây dựng Trung tâm nhưng lại cắt một phần mang đấu giá, việc đó khiến những người dân bị mất đất bức xúc. Nhà nước còn sử dụng đất sai mục đích thế, trách gì công dân?

Và cũng như ông Ngọc, ông Thịnh cho rằng việc UBND TP cưỡng chế đối với gia đình ông là trái luật. Được Chánh Thanh tra tỉnh báo cáo hai việc ông Thịnh phản ánh là có thật, Chủ tịch tỉnh Đàm Văn Bông quyết ngay, yêu cầu Chủ tịch UBND TP ra quyết định thu hồi ngay diện tích đất đã cho đấu giá, và cũng phải tổ chức xin lỗi gia đình ông Thịnh về việc cưỡng chế sai, bồi thường thiệt hại. Ông hỏi tiếp ông Thịnh:

- Anh còn nguyện vọng gì nữa không?

- Thưa chủ tịch, trong đơn, tôi đã trình bày. Tôi có 7 đứa con và 7 đứa cháu nội ngoại, đều đã trưởng thành. Từ ngày bị thu hồi đất ở đến nay, con cháu tôi phải dựng nhà trên đất nông nghiệp còn lại để ở, nhưng UBND phường không cho phép. Xin chủ tịch cho phép tôi được làm nhà ở, con cháu tôi được an cư, tìm việc khác làm để kiếm miếng cơm ăn.

- Đồng chí Chủ tịch UBNDTP cho biết, đất chỗ con cháu anh Thịnh đang ở có nằm trong quy hoạch khu dân cư không?

- Thưa anh, có ạ.

- Thế thì giải quyết cho anh Thịnh chuyển đổi mục đích sử dụng đất. 14 suất tất cả.

Cuộc đối thoại với 2 công dân đã chiếm trọn một ngày. Chủ tịch tỉnh đành xin lỗi bà Nguyễn Thị Rẽ, hẹn một ngày gần nhất sẽ mời bà lên trao đổi. Ông cũng đề nghị hai ông Lê Văn Ngọc và Ngô Tiến Thịnh rút đơn khiếu kiện. Bà Rẽ khấp khởi:

- Mong rằng nguyện vọng của tôi sẽ được ông ấy xem xét đến.

Còn ông Ngô Tiến Thịnh thì mừng ra mặt:

- Ngay ngày mai chúng tôi sẽ mang đơn xin rút đơn đến nộp.