Loài chim có sải cánh lớn nhất

* Xin cho biết loài chim nào có sải cánh lớn nhất thế giới?

Nguyễn Kim Thanh, Yên Định, Thanh Hóa

Sải cánh của chim là khoảng cách giữa 2 đầu của 2 cánh khi giang rộng ra. Chim hải âu khổng lồ sống ở các biển phía Nam có sải cánh dài đến 3,6m. Chúng giang cánh ra và để cho dòng không khí cuốn đi mà không cần tốn gì đến công sức. Loài kền kền Nam Mỹ sống ở dãy núi Andes có sải cánh dài đến 3m. Diều hâu cũng có loài có sải cánh dài 2,6m. Đặc biệt các nhà khoa học đã chứng minh được có loài chim khổng lồ Pelagornithids sống cách đây 50 triệu năm có sải cánh dài như sải cánh của một chiếc máy bay nhỏ.

* Xin cho biết vì sao lại kiêng quét nhà, đổ rác ra ngoài trong mấy ngày Tết?

Đồng Hữu Thanh, Phong Điền, Thừa Thiên-Huế

Từ xưa dân ta đã có tục lệ là kiêng không quét nhà vào mùng 1 tới mùng 3 tết. Không quét nhà, không đổ rác, tránh dọn dẹp vì sợ thần Tài sẽ theo đó mà đi ra khỏi nhà. Trong ba ngày này, vạn bất đắc dĩ phải quét nhà thì họ quét vào trong nhà và vun rác thành đống ở góc khuất nào đó, như một cách tích tụ tài lộc trong suốt cả năm.

Theo một điển tích của Trung Quốc ghi trong “Sưu thần ký” thì có người lái buôn tên là Âu Minh, đi qua hồ Thanh Thảo được thủy thần cho một cô hầu tên là Như Nguyệt, đem về nhà được vài năm thì Âu Minh ăn nên làm ra nhà rất giàu. Một hôm, nhân ngày mồng một tết, không biết vì lý do gì Âu Minh đánh Như Nguyệt, nó sợ quá chui vào đống rác ở góc nhà. Vợ Âu Minh không để ý nên vô tình quét nhà hót luôn cả đống rác có Như Nguyệt bên trong đổ đi. Từ đó nhà Âu Minh lại nghèo đi. Người ta bảo Như Nguyệt chính là thần tài và lập bàn thờ để thờ ở góc nhà. Từ đó có tục kiêng hót rác trong ba ngày đầu năm sợ hót mất thần tài.

Việt Nam lại có chuyện “Sự tích cái chổi” để giải thích tập tục này. Ngày xưa trên trời có một người đàn bà nấu ăn rất khéo tay nên Ngọc Hoàng giao cho bà chuyên trông nom công việc nấu ăn. Nhưng bà lại có tật hay ăn vụng và tham lam. Bà ta yêu một lão chăn ngựa trên thiên đình. Đã nhiều phen bà lấy cắp rượu thịt giấu đưa ra cho lão và cũng nhiều phen bà dắt lão lẻn vào kho rượu, mặc sức cho lão bí tỉ. Lệ nhà trời những người hầu hạ đều có thức ăn riêng, nhất thiết không được đụng chạm đến ngự thiện, dù là Ngọc Hoàng ăn thừa cũng vậy. Một hôm, Ngọc Hoàng mở tiệc đãi quần thần.

Giữa lúc cỗ đang bày lên mâm thì từ đàng xa, bà đã nghe tiếng lão chăn ngựa hát. Bà biết lão tìm mình. Bà lật đật ra đón và đưa giấu lão vào phía góc chạn. Trong bóng tối, trên giá mâm đặt ở gần đó có biết bao là mỹ vị mùi hương thơm phức. Đang đói sẵn, lão giở lồng bàn sờ soạng bốc lấy bốc để. Khi lính hầu vô tình bưng mâm ngự thiện ra thì bát nào bát ấy đều như đã có người nếm trước. Ngọc Hoàng không ngăn được cơn thịnh nộ.

Tiếng quát tháo của Ngọc Hoàng dữ dội làm cho mọi người sợ hãi. Người đàn bà nấu bếp cúi đầu nhận tội và bị đày xuống trần, bắt phải làm cái chổi để làm việc luôn tay và tìm thức ăn trong rác rưởi dơ bẩn. Lâu về sau, thấy phạm nhân ngày này qua tháng khác không lúc nào được nghỉ, Ngọc Hoàng thương tình ra lệnh cho nghỉ ba ngày trong một năm. Ba ngày đó là ba ngày Tết Nguyên đán.Bởi vậy đời sau trong dịp Tết Nguyên đán, người ta có tục lệ kiêng không quét nhà để cho chổi được nghỉ.

* Có phải chim sâm cầm và vịt trời là cùng một loài nhưng chỉ khác nhau ở cách gọi?

Vũ Kim Thanh, Đông Anh, Hà Nội

Sâm cầm (Fulica atra) là một loài chim thuộc họ Gà nước (Rallidae). Đây là loài chim có đầu và cổ màu đen tuyền, mắt nâu đỏ, mỏ nhọn dài và miếng sừng sau mỏ có màu trắng, trọng lượng trung bình 400-500gr nhưng cũng có con nặng 700gr. Sâm cầm sống bằng thực vật tìm thấy dưới đáy ao hồ...

Loài chim này từng di cư về Việt Nam, là loài đặc sản của vùng hồ Tây, Hà Nội. Sâm cầm Hồ Tây, Hà Nội được coi là một món đặc sản: "Dưa La, húng Láng, ngổ Đầm/Cá rô Đầm Sét, sâm cầm Hồ Tây". Vịt trời thuộc loài hoàn toàn khác Anas platyrhynchos), thuộc họ Anatidae.