Những khoản thu trên trời rơi xuống

Một người dân Mai Phụ, huyện Lộc Hà (Hà Tĩnh) trở về quê sau nhiều năm ly hương để đòi lại đất thừa kế đã bị xã bán trái phép cho người em chồng. Khi người con có ý định xin tái nhập lại hộ khẩu thì bị xã ép phải đóng 6 triệu đồng mới được tái hoà nhập. Cảnh nghèo khốn khó, người con đành phải cắn răng bỏ số tiền trên để trở về nơi chôn nhau cắt rốn của mình.

>> Tùy tiện trong quản lý đất đai
>> Bán đất cho dân rồi... ''lặn''
>> Xã cấm ruộng, dân treo niêu

Phí “nghĩa vụ với quê hương”

Câu chuyện về bà Lê Thị Thuận cùng các con đòi lại mảnh đất chính đáng của mình đã khiến nhiều người dân ở xã nghèo này thương cảm. Cũng chỉ vì nghèo khó nên bà phải đưa con ly hương vào Tây Nguyên làm ăn. Mảnh đất thừa kế của bố mẹ để lại nhờ người bố chồng trông nom.

Những năm 2004, 2005, lần lượt chồng và bố chồng bà Thuận mất. Năm 2007, bà mang theo con trở về quê hương thì mới biết rằng mảnh đất gia đình bà ở từ năm 1987 đã bị người em chồng Lê Đình Hương xoá nhà, chiếm dụng đất.

Không cam tâm với những việc làm bất nhân bất nghĩa của người em chồng, bà Thuận năm lần bảy lượt gửi đơn lên chính quyền cấp trên nhằm đòi lại mảnh đất của gia đình. Thương cảm cho hoàn cảnh của bà, rất nhiều người, trong đó có cả nguyên Chủ tịch, Phó Chủ tịch xã, Ban chỉ huy xóm... đã làm chứng xác thực mảnh đất thuộc quyền sở hữu của bà, việc ông Hương tranh chấp là vi phạm cả về đạo đức và pháp lý. Tuy nhiên xã, huyện vẫn không xác thực cho bà vì cho rằng “đất đang có tranh chấp”.

Cựu chiến binh Trần Đức Quý ngao ngán khi kể về những việc làm trái khoáy của lãnh đạo xã Mai Phụ

Trong quá trình trở về đòi đất, mẹ con bà Thuận đã nhiều lần xin được tái nhập khẩu để sinh sống tại quê hương, thế nhưng không được xã chấp thuận. Mãi đến tháng 10/2012, xã mới đồng ý làm thủ tục để người con bà Thuận là anh Lê Đình Ninh được quay trở về quê sinh sống. Thế nhưng, khi lên nộp tiền để được tái nhập hộ khẩu thì anh Ninh mới tá hoả với các khoản thu cao ngất ngưởng từ trên trời rơi xuống, ngoài khoản thu 20 nghìn tiền lệ phí nhập khẩu, xã bắt buộc anh phải đóng thêm số tiền 5.980.000đ. Khoản thu này có tên “thu đóng góp phong trào địa phương”. Nếu không đóng số tiền “nghĩa vụ với quê hương” trước thì đừng nghĩ đến việc nhập khẩu.

Để thực hiện được ước vọng trở về nơi chôn nhau cắt rốn và cũng là để đòi lại mảnh đất hương hoả của gia đình, anh Ninh đành “ngậm bồ hòn làm ngọt”, chạy vạy vay mượn số tiền 6 triệu đồng nộp cho xã để được nhập khẩu tạm vào một gia đình họ hàng khác.

“Cán bộ xã bảo rằng đây là nghĩa vụ xây dựng quê hương vì lâu nay tôi không sống ở quê, không đóng góp gì. Giờ tái nhập khẩu, tôi được hưởng lợi về cơ sở hạ tầng như điện, đường, trường, trạm, nên phải đóng góp”, anh Ninh bức xúc.

Về phía chính quyền địa phương, khi được hỏi về việc thu phí trên, Trưởng CA xã tên là Văn giải thích: Việc thu tiền tái nhập khẩu được hội đồng xã quy định là thế. Nhập khẩu mới 6 triệu đồng, tái nhập khẩu 3 triệu. Trường hợp anh Ninh thu 6 triệu đồng là do tái nhập hai người.

Còn Chủ tịch UBND xã Mai Phụ Nguyễn Đức Hậu thì cho rằng: Phí tái nhập khẩu này kế thừa từ các thời kỳ trước. Việc tái nhập khẩu mất tiền là xã thu nợ thời kỳ anh Ninh không ở quê, không đóng góp trước đây. Và bởi khi về ở thì lại anh được đi trên đường bê tông, được hưởng điện thắp sáng...

Mập mờ 15 loại phí

Ngoài những khoản thu “nghĩa vụ xây dựng quê hương” khi mua đất, nhập, tái nhập khẩu thì người dân nghèo ở Mai Phụ hằng năm còn phải đóng góp trên 15 khoản thu các loại, trong đó có nhiều khoản thu rất khó hiểu.

Một người dân thôn Hợp Tiến cho biết, năm nào cũng như năm nào người trong xóm được phát một cuốn sổ theo dõi các loại phí phải nộp trong năm. Trong đó có các loại phí: An ninh quốc phòng, phòng chống bão lụt, bảo trợ trẻ em, đền ơn đáp nghĩa, quỹ cao tuổi... Bi hài hơn, mặc dù đã có khoản thu “nghĩa vụ địa phương” 40 nghìn đồng nhưng người dân vẫn buộc phải đóng thêm khoản có tên gọi “xây dựng phong trào” với mức 80 nghìn đồng.

Ngoài 11 khoản thu của xã thì các xóm còn đẻ ra thêm 4 khoản thu nữa. Đáng chú ý có những khoản thu như vì người nghèo, khuyến học...

Bà Nguyễn Thị Cương bày tỏ: Mỗi năm người dân chúng tôi phải đóng nhiều khoản rất vô lý. Kể cả việc bị cấm ruộng gần 2 vụ mùa nhưng vẫn phải nộp thuế sản lượng. Thóc lúa không có thì lấy gì mà nộp đây không biết? Cũng theo bà Cương và nhiều người dân ở đây, nếu những khoản đóng góp có tính nghĩa vụ trên hộ nào không đóng thì khi lên xã xin dấu hay xác nhận cái gì sẽ không thể làm được. Vậy nên ai ai cũng phải nộp.

Chủ tịch xã UBND Mai Phụ giải thích: Trong các khoản thu trên có một số khoản là của xã thực hiện theo nghị quyết hội đồng, nhưng cũng có nhiều khoản thu thay cho huyện. Có 5 loại quỹ (quỹ cao tuổi, an ninh quốc phòng, bão lụt, vì người nghèo, khuyến học) hoàn toàn là thu thay huyện, xã không giữ. Còn như quỹ người nghèo, tuỳ vào tình hình mà mỗi năm huyện “giao chỉ tiêu” thu từ 20-30 triệu đồng.

Trước những việc làm trái thẩm quyền, sai phạm có hệ thống, độc đoán của lãnh đạo xã Mai Phụ, thiết nghĩ, các ngành chức năng ở Hà Tĩnh cần vào cuộc điều tra làm rõ, có hướng xử lý đúng với tinh thần Nghị quyết TW 4. (Hết)