Hai căn nhà là di tích lịch sử quốc gia đang là kho thóc
2 căn nhà là di tích lịch sử quốc gia thì hiện 1 căn dùng làm kho chứa thóc và 1 căn làm trụ sở HTXNN. Đó là thực tế xảy ra từ năm 1998 đến nay ở di tích lịch sử quốc gia Khu Giao tế Quảng Bình (xã Đức Ninh, TP Đồng Hới).
Khu giao tế vốn là nơi đón tiếp các vị nguyên thủ quốc gia trong và ngoài nước, nơi diễn ra các hoạt động quan trọng của Đảng và Nhà nước trong thời kỳ chiến tranh chống Mỹ cứu nước. Trong đó có 1 phòng nghỉ ngơi của Chủ tịch Phiđen Catxtơrô (Cuba) vào năm 1973, khi ông vào thăm quân dân Quảng Bình, Quảng Trị đánh Mỹ. Đây cũng là nơi chuẩn bị cho sự ra đời của Chính phủ cách mạng lâm thời CHMNVN. Tại khu giao tế này Chính phủ cách mạng lâm thời CHMNVN đã từng nhận quốc thư của một số nước.
Theo ông Trần Sỹ Luộc- Chủ nhiệm HTXNN Đức Ninh, do 2 căn nhà được xây dựng từ lâu nay đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Hệ thống gỗ mái ngói nhiều chỗ bị mối mọt ăn rỗng có thể sụp xuống bất cứ khi nào, càng đáng lo ngại hơn là mỗi khi mưa bão. Nếu không nhanh chóng được sửa chữa sẽ gây nguy hiểm cho xã viên HTX. 1 căn nhà hiện là trụ sở HTX, 1 căn dùng làm kho thóc giống và chứa đủ thứ dụng cụ SXNN như máy móc, thuốc trừ sâu, nền gạc luôn bốc mùi ẩm mốc…
2 căn nhà nằm trong số các căn nhà thuộc khu giao tế Quảng Bình, nhưng hiện cả 2 đều là tài sản của HTXNN Đức Ninh. Ông Luộc cho biết : “2 căn nhà này cùng với diện tích đất nằm ở phía đông đúng là một phần của khu giao tế. Năm 1993 HTX mua lại của Sở NN-PTNT Quảng Bình (Sở NN-PTNT được tỉnh bố trí làm trụ sở tạm sau chia khi tách tỉnh Bình Trị Thiên thành 3 tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, TT-Huế năm 1989) với giá 55 triệu đồng để làm trụ sở và nhà kho được HTX đã sử dụng mãi từ đó đến nay”. Ông Lê Hùng Phi, GĐ Sở VH-TT&DL Quảng Bình: Cả 2 căn nhà vẫn đang là tài sản của HTXNN Đức Ninh, muốn lấy về Sở quản lý thì Sở phải trả tiền lại cho HTX làm trụ sở mới. Nhưng Sở lấy tiền đâu để trả và trả bao nhiêu, trả như thế nào? Khó lắm chứ.
“Chúng tôi cứ phải sống trong nơm nớp, sợ nhà sập lúc nào không hay. Trước đây mỗi khi nhà hư hỏng là HTX tiến hành sửa chữa ngay. Nhưng từ ngày tài sản của HTX “bỗng dưng” trở thành di tích lịch sử quốc gia thì muốn sửa chữa cũng không được. Đã nhiều lần chúng tôi định sửa chữa mái hiên bị sập ngói, thay đòn tay, rui mèn bị mối ăn nhưng rất khó. Vì Ban quản lý di tích danh thắng tỉnh (thuộc Sở VH-TT&DL) không cho phép, với lý do là hai căn nhà đã là di tích lịch sử quốc gia"- ông Luộc than thở.