Tìm hiểu bài thơ "Thính vũ"

* Xin cho biết nguyên văn bài thơ "Thính vũ" của cụ Nguyễn Trãi và về ý nghĩa của bài thơ này?

Vũ Minh Dương, Tân Yên, Bắc Giang

Bài thơ chữ Hán này nguyên văn như sau: Tịch mịch u trái lý /Chung tiêu thính vũ thanh. /Tiêu hao kinh khách chẩm! /Điểm trích sổ tàn canh./Cách trúc khao song mật,/ Hoà chung nhập mộng thanh. /Ngâm dư hồn bất mị/ Đoạn tục đáo thiên minh.

Bản dịch tiếng Việt theo web http://www.nguyentrai.net là như sau: "Nghe mưa": Phòng tối u tĩnh mịch/Đêm trường lắng mưa rơi/Nhẹ nhàng lay gối khách/ Giọt nối giọt canh dài/Cửa ngoài tre sột soạt/Nhập mộng chuông khua hoài/Thơ ngâm rồi khó ngủ/Dứt nối đến trời mai.

Bạn Nguyễn Trung có lời bình xin được trích như sau: “Thính vũ” là một bài thơ trữ tình bộc lộ tâm trạng một cách đặc sắc. Bắt đầu là cảnh trời mưa, chàng trai trẻ Nguyễn Trãi hồi đó đã từng thức thâu đêm một mình trong phòng vắng lắng nghe tiếng mưa rơi trong một tư thế thu mình "vò võ” như nhỏ lại giữa cái trống vắng, lạnh lẽo của căn phòng và cái mênh mông, u tối của không gian đêm. Hai câu thơ vừa có ý nghĩa tả thực vừa có ý nghĩa gợi.

Từ hình ảnh tả thực, gợi đến chân dung tâm trạng của Nguyễn Trãi. Nó còn gợi hình tượng một con người đang ôm ấp một tâm sự lớn lao. Tiếng mưa tác động trực tiếp đến trạng thái của tác giả bởi tiếng mưa tương ứng với tiếng lòng tác giả. Tiếng mưa rơi thâu đêm đã chạm vào sâu thẳm nỗi lòng Nguyễn Trãi. Thiên nhiên và nhà thơ như có chung một tâm sự u hoài thầm kín. Tâm sự ấy đến rõ hơn, cụ thể hơn trong hai câu thơ sau. Ta thấy cảm xúc buồn tưởng như cực độ, dồn nén trong lòng rồi như quá sự ức chế. Đó là sự trằn trọc, lo âu, day dứt của tác giả bởi một nỗi tương tư đè nặng trong lòng.

Tiếng mưa rơi như hòa cảm với lòng trắc ẩn của nhà thơ. Song, tâm trạng của tác giả không chỉ ẩn trong tiếng mưa mà còn ẩn trong cả âm thanh tiếng trúc khua lẫn tiếng chuông chùa, tác giả lắng nghe trong im lặng đến tuyệt đối, cảm nhận thấy mưa rơi, mưa mạnh xuyên qua khóm trúc, gõ vào cửa sổ lúc khoan lúc nhặt. Trong tiếng mưa, dường như có cả tiếng chuông chùa từ đâu xa vọng tới. Tiếng chuông như động vào giấc mơ, làm nhà thơ bừng tỉnh. Một giấc mơ của người đang thao thức, trằn trọc, đang ôm ấp theo đuổi trong tâm tưởng. Tất cả đều được dựng lên bằng liên tưởng, có ý nghĩa tượng trưng là chủ yếu. "trúc” vốn là hình ảnh ước lệ tượng trưng cho người chính nhân quân tử.

Nhắc đến ”trúc”, phải chăng, cụ Nguyễn Trãi muốn nói đến chính mình? Tiếng chuông hòa trong tiếng mưa là một cảm nhận tinh tế, khỏe đẹp về mặt tinh thần của Nguyễn Trãi. Trong tiếng mưa buồn ấy, tiếng chuông là âm thanh huyền bí, kỳ diệu, âm thanh đó sẽ là dấu hiệu của ngày mai, dấu hiệu đẹp đẽ đem đến cho nhà thơ niềm tin và sức mạnh. Trong tiếng thơ kêu xé lòng ấy, như đã có gươm khua, tiếng hò reo thắng trận trong giấc mơ đẹp đẽ. Hai câu kết của bài thơ càng cho ta thấy rõ hơn tấm lòng Nguyễn Trãi. Hai câu thơ này diễn tả nỗi lòng đang chìm vào sâu lắng, đang là tâm trí sục sôi nung nấu tâm can tác giả. Tất cả như Nguyễn Trãi đã rất tin tưởng, tường tận, nhuần nhuyễn nhưng vẫn chưa thể ngủ được bởi dạ chẳng an khi nghĩa lớn, sự nghiệp lớn đó chưa thành...

* Lãnh thổ nào ít dân nhất sống ở thành thị?

Lê Thị Tuyết, Thạch Thất, Hà Nội

Đó là 10 quốc gia sau đây: Burundi- 11,0%; Papua New Guinea- 12,5%; Uganda- 13,3%; Trinidad và Tobago- 13,9%; Liechtensteein- 14,3%; Sri Lanka- 14,3%; Ethiopia- 16,7%; Niger- 17,1, Nepal- 18,6%; Quần đảo Solomon- 18,6%.