Ông Chris Vanloon, Chủ tịch AmCham tại Đà Nẵng phát biểu tại hội thảo.
Tại Hội thảo Ngành đồ uống góp ý kiến về đề nghị xây dựng Dự án Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) ngày 15/3, Hiệp hội Thương mại Mỹ (AmCham) đề nghị Bộ Tài chính bỏ đồ uống có đường, đồ uống đại mạch và nước giải khát không cồn khỏi Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).
"Bộ Tài chính cần cân nhắc các tác động tiềm ẩn của đề xuất đối với doanh nghiệp và người tiêu dùng so với hiệu quả của nó, dựa trên các bằng chứng khoa học xác đáng và nguyên tắc quản lý rủi ro để tránh những hậu quả không mong muốn", ông Chris Vanloon, Chủ tịch AmCham tại Đà Nẵng nói.
Theo AmCham, hệ thống văn bản pháp luật Việt Nam hiện hành không có định nghĩa về “đồ uống có đường”. Do đó, đề xuất của Bộ Tài chính có thể bao gồm cả một số sản phẩm thiết yếu và tốt cho sức khỏe như sữa và các sản phẩm từ sữa, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm y tế cho người bệnh...
Hiện khoảng một phần tư quốc gia trên thế giới áp thuế đối với đồ uống có đường. Đây cũng là một thuật ngữ dễ gây nhầm lẫn với khái niệm khác là “nước giải khát có bổ sung đường”. Một số nước, như Đan Mạch, đã rút bỏ loại thuế này.
"Nếu đề xuất được thông qua, cả ngành thực phẩm và đồ uống, vốn đang chật vật phục hồi sau Covid-19, sẽ đối mặt thêm gánh nặng tài chính. Nó cũng tạo thêm áp lực cho các gia đình khi phải chi trả cao hơn cho nhiều loại thực phẩm thông thường", phía AmCham cho biết.
Toàn cảnh hội thảo được tổ chức sáng 15/3.
Ngày 21/2/2023, Bộ Tài chính gửi văn bản số 1585/BTC-VCS lấy ý kiến về việc lập đề nghị xây dựng dự án Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). Nội dung đáng chú ý là: Bổ sung đồ uống có đường, thức uống đại mạch và nước giải khát không cồn vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt; đồng thời tiếp tục điều chỉnh tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với rượu, bia.
Trong hội thảo do Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam (VBA) phối hợp với VCCI tổ chức, ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch VBA cho rằng ngành đồ uống là một trong những đối tượng chịu tác động trực tiếp, sâu rộng đối với luật thuế tiêu thụ đặc biệt.
"Ý kiến đóng góp của ngành đồ uống nhằm giúp đảm bảo chính sách pháp luật khi ban hàng có sự đồng thuận cao, hài hòa các lợi ích và đảm bảo nuôi dưỡng nguồn thu bền vững cho ngân sách Nhà nước", ông bày tỏ.
Với vai trò cầu nối giữa doanh nghiệp với cơ quan nhà nước, đại diện VBA hy vọng ý kiến đa chiều từ cộng đồng doanh nghiệp, các nhà khoa học, các chuyên gia kinh tế, chuyên gia pháp luật sẽ được cơ quan biên soạn dự thảo nghiên cứu, xem xét.
Đồng thời, lãnh đạo VBA kiến nghị chưa sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt ít nhất trong thời gian 2023-2024 để giúp doanh nghiệp ổn định sản xuất kinh doanh và phục hồi sau đại dịch; Cần có đánh giá cụ thể, toàn diện về tác động của thay đổi, bao gồm các tác động với nền kinh tế; Không bổ sung mặt hàng đồ uống có đường, thức uống đại mạch và nước giải khát không cồn vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Đại mạch, hay còn gọi là lúa mạch, là nguyên liệu sản xuất bia phổ biến nhất.
Báo cáo của Bộ Y tế cho thấy, nguyên nhân chính gây béo phì là do chế độ ăn uống mất cân đối, quá nhiều năng lượng (từ cả chất béo, chất đạm, carbohydrat); và thiếu hoạt động thể chất.
Do đó, một số ý kiến tại hội thảo đề xuất: Để kiểm soát béo phì, cách hiệu quả nhất là giáo dục người dân cân bằng chế độ ăn uống và tăng cường hoạt động thể chất thay vì sửa Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, bởi có thể dẫn đến mâu thuẫn với chủ trương của Chính phủ khuyến khích các nhà sản xuất phát triển các giải pháp tiên tiến tạo ra những sản phẩm có cồn thấp hoặc không cồn.
Đại diện Tiểu ban Nước giải khát lý giải, hiện chưa đủ cơ sở khoa học và thực tiễn để chứng minh việc áp thuế TTĐB với đồ uống có đường sẽ giúp giảm tình trạng thừa cân béo phì, đặc biệt trong bối cảnh có nhiều loại thực phẩm có chứa đường và hàm lượng calo cao trên thị trường.
Một số quốc gia như Thái Lan, Ấn Độ, Na Uy, Phần Lan, Mexico có tỷ lệ thừa cân béo phì tiếp tục tăng, dù đã áp thuế đối với đồ uống có đường. Bên cạnh đó, chính sách này sẽ ảnh hưởng tới nhiều ngành như nước giải khát, mía đường, bán lẻ, bao bì… cũng như cả nền kinh tế.
"Chúng tôi rất mong Chính phủ và Quốc hội sẽ xem xét một cách kỹ lưỡng đề xuất này dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn để đảm bảo tính công bằng, vì lợi ích của người dân và doanh nghiệp”, vị này chia sẻ.
Đề xuất mở rộng bổ sung đồ uống không cồn vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt dễ làm giảm động lực đầu tư và đổi mới vào các sản phẩm ít cồn hoặc không cồn, ngay cả khi thuế suất thấp hơn. Thay đổi thói quen tiêu dùng là một quá trình đầy thách thức và lâu dài, nếu không có sự hỗ trợ của các chính sách phù hợp thì càng khó hơn.
Tại dự thảo, Bộ Tài chính cho rằng “thức uống đại mạch” là sản phẩm tương tự bia không cồn do có nguyên liệu, quy trình, hình thức, mùi vị giống bia nên cần phải đánh thuế tiêu thụ đặc biệt. VBA cho rằng, các yếu tố giống nhau này không phải là cơ sở pháp lý để áp thuế tiêu thụ đặc biệt, bởi loại thuế này nhằm không khuyến khích tiêu dùng những sản phẩm có hại cho sức khỏe.
Từ năm 2003, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt đã 5 lần sửa đổi. Sự điều chỉnh liên tục gây bất ổn cho môi trường pháp lý, thể chế và kinh doanh, tác động trực tiếp đến doanh nghiệp, theo VBA. Việc tăng thuế cũng không giải quyết những vấn đề như nuôi dưỡng nguồn thu ngân sách; rượu bất hợp pháp, chiếm 60- 70% thị trường, gây thất thoát 751 triệu USD/ năm.
