'Cát tặc' hoành hành trên sông Cái

Vô tư khai thác cát lậu

Theo phản ánh người dân ở thôn 1, thì xã Diên Phú là điểm nóng của nạn khai thác cát lậu trên sông Cái, nhất là đoạn sông qua thôn 1 và tiếp giáp thôn 2.

Việc khai thác cát vô tội vạ trong thời gian dài đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, dòng chảy và xâm thực vườn tược của những hộ dân vùng ven.

Ông A xin giấu tên ở thôn 1 bức xúc: “Do tác động từ việc hút cát nên dòng chảy trên sông bây giờ đã khác xưa, hung dữ hơn. Tôi nhớ mùa mưa lũ năm 2010 thật khủng khiếp, vườn tược, đất đai bên bờ sông trong thôn bị cuốn phăng, gây sạt lở nghiêm trọng và huyện phải đầu tư hàng tỷ đồng xây kè với chiều dài hàng trăm mét.

Việc khai thác cát lậu rầm rộ, chúng tôi đã phản ánh và chính quyền địa phương đã có nhiều cuộc họp song nạn cát tặc vẫn diễn ra". 

Cũng theo ông A, hiện nay việc hút cát trên sông diễn ra mạnh nhất trong năm, bởi thời điểm này đang là mùa xây dựng nên nhu cầu dùng cát tăng cao. “Cát tặc” hoạt động cả ngày lẫn đêm, buổi sáng bắt đầu từ 6h và kết thúc khoảng 20h đêm với khoảng 10 chiếc ghe.

Tính từ thôn 1 đến thôn 2 hiện có tất cả 7 bãi cát lớn nhỏ, như bãi cát miếu Bà Tần; nhà Minh “run” (qua cầu vôi theo đường nhựa); chùa Cai Nghiêm; ông Đông (đầu cầu gỗ qua xã Vĩnh Trung); ông Quang 1, ông Tùng và ông Quang 2 (giáp xã Vĩnh Phương, cạnh nhà ông Đinh Quạnh).

Tại hiện trường, cách bãi cát chùa Cai Nghiêm chừng hơn 100m, khoảng 7h sáng, chúng tôi chứng kiến tại khúc sông này có 3-4 chiếc thuyền hút cát hoạt động.

Tiếng máy nổ gầm rú, hoà với tiếng rào rào của cát, tiếng nước chảy ồng ộc từ một chiếc ống khác xả nước xuống sông. Thỉnh thoảng có vài chiếc ghe nhỏ chạy dọc 2 bên bờ sông để cảnh giới, nếu có dấu hiệu bất thường sẽ báo động.

Theo quan sát của chúng tôi, mỗi chuyến hút cát lên ghe, rồi chạy về bơm lên điểm tập kết chỉ diễn ra trong vòng gần 1 tiếng đồng hồ.

Song song với quá trình hút cát lậu dưới sông, các bãi cát trên bờ có nhiều xe tải trọng 2,5 tấn nằm chờ sẵn để vận chuyển cát lậu đi tiêu thụ. Được biết, giá trung bình mỗi xe cát mua tại điểm tập kết chỉ khoảng 400 ngàn đồng.

Cuộc chiến chưa kết thúc 

Bà Trương Thị Yến Thơ, cán bộ địa chính xã Diên Phú thừa nhận tình trạng khai thác cát trái phép trên địa bàn diễn ra từ nhiều năm nay. Tuy nhiên, sở dĩ chưa triệt phá dứt điểm bởi bọn khai thác cát trái phép có “tai mắt” khắp nơi.

Bãi cát chùa Cai Nghiêm nhiều xe chực sẵn để ăn hàng khi ghe hút cát đầy vận chuyển vào bờ

Vì vậy khi địa phương vừa xuất quân kiểm tra thì toàn bộ hoạt động khai thác đều ngưng lại ngay. Hơn nữa, các đối tượng này hiện có xu hướng hoạt động ngoài giờ hành chính vào sáng sớm và ban đêm để tránh lực lượng tuần tra xử lý.

“Từ đầu năm đến nay địa phương thường xuyên kiểm tra các bãi cát hoạt động trái phép trên địa bàn mỗi tuần 2 lần. Tuy nhiên chỉ phát hiện xử lý được 2 vụ, trong đó 1 vụ tịch thu cát tại bãi nhưng không có chủ và 1 vụ bắt 1 xe cát chở tại bãi, phạt hành chính 300 ngàn đồng.

Tôi nghĩ mức phạt này quá nhẹ nên không mang tính răn đe cho các đối tượng chở cát lậu”, bà Thơ cho biết thêm.

Còn ông Nguyễn Đức Phú, Phó Trưởng phòng TN-MT huyện Diên Khánh cho biết, không chỉ trên địa bàn Diên Phú mà hiện nay tình trạng khai thác trái phép trên sông Cái đang diễn ra khắp nơi.

Thời gian qua đội liên ngành của huyện thường xuyên phối hợp với lực lượng các địa phương dùng ca nô tuần tra, bắt giữ ghe khai thác cát trái phép trên sông. Song việc khai thác mang lại lợi nhuận rất lớn nên nhiều đối tượng vẫn bất chấp, thậm chí không ít lần bọn chúng còn tấn công lại lực lượng liên ngành khi bị truy quét trên sông.

Tại cuộc họp mới đây về công tác quản lý khoáng sản trên địa bàn do Chủ tịch UBND huyện ông Đinh Văn Thiệu chủ trì đã kết luận: Để triển khai tốt công tác quản lý tài nguyên cát trên địa bàn, UBND huyện tổ chức kiểm tra xử lý và phân công trách nhiệm cụ thể cho địa phương và các ngành thuộc huyện.

Trong đó trách nhiệm chính là UBND các xã, thị trấn, phải bố trí lực lượng theo dõi, kiểm tra canh gác các bãi tập kết, vận chuyển cát trái phép. Trong quá trình xử lý nếu thấy cần thiết thì đề nghị đội kiểm tra liên ngành hỗ trợ.

Về thời gian thực hiện xử lý, đối với Công ty TNHH Trần Bình trước đây UBND tỉnh cấp phép cho Cty khai thác cát tại các xã Diên Lâm, Diên Sơn, Diên Đồng, Diên Phước, Diên Lạc, Diên Thọ và Diên Xuân, nay UBND tỉnh đã thu hồi giấy phép kể từ ngày 12/3/2015 và gia hạn Cty thời gian 6 tháng để di dời, máy móc thiết bị.

Vì vậy, từ ngày 12/9/2015 đến cuối tháng 9/2015 các xã phải xử lý dứt điểm không để các phương tiện khai thác cát của Cty neo đậu tại bãi. Còn đối với các bãi khai thác trái phép các xã cũng phải tổ chức xử lý trước ngày 15/9/2015.