Đó là trong một chuyến đi lên Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ thăm em trai, ông Lý Khang thấy có giống bưởi ngon quá nên mang theo một cây về trồng trong vườn nhà. Về sau, cây ra quả ông đem biếu họ hàng, làng xóm, bà con thấy ăn ngon quá nên mới xin giống trồng ra khắp làng.
Dù có nguồn gốc thực sự ở đâu thì bưởi Diễn cũng là một đặc sản nức tiếng Hà thành, với vỏ quả mầu vàng tươi, hương thơm ngát, múi mọng nước, ăn ngọt mát được nhiều vùng ở miền Bắc ưa trồng.
Ngay cả trên chính đất của bưởi Đoan Hùng cũng ngày một xuất hiện nhiều bưởi Diễn mà khu vườn rộng 1 ha của chị Vũ Thị Tráng, anh Vũ Tuấn Dậu ở xã Vân Đồn là một ví dụ. 3 năm trước họ tham gia vào chương trình đào tạo IPM rồi lại đăng ký thực hiện mô hình của khuyến nông tỉnh, được hướng dẫn kỹ thuật thụ phấn bổ sung giúp 80-90% quả đậu cùng nhiều kỹ thuật chăm sóc tiên tiến khác.
Bọc quả để tránh côn trùng phá hoại. Ảnh: NNVN.
Nếu xưa họ phun thuốc theo định kỳ thì nay biết điều tra đối tượng dịch hại, đến ngưỡng nào đó mới phun và dùng bằng chế phẩm sinh học. Nếu khi xưa họ chỉ dùng phân hóa học thì nay kết hợp cả hữu cơ lẫn hóa học để tối ưu tác dụng của mỗi loại.
“Phân vô cơ tôi dùng là lân và NPK-S của Lâm Thao, sử dụng đặc biệt hợp lúc thu hoạch xong, để phục hồi cây sau khi đã bị hút gần hết dinh dưỡng khi đã xuống hết quả. Mọi thứ vật tư mua để chăm sóc cho vườn bưởi đều được tôi ghi tên, ngày mua, đại lý nào, dùng khi nào để tiện cho việc theo dõi cũng như minh bạch hóa thông tin về sản phẩm”.
Thì ra, làm nông sản an toàn theo chuẩn Vietgap thật kỳ công nhưng nhờ đó mà anh chị hầu như vụ bưởi nào cũng đắt hàng, thu lãi được trung bình mỗi năm 300-400 triệu. Theo anh Đào Mạnh Đạt-Giám đốc HTX bưởi Vân Đồn cho biết cả 15 thành viên chính thức cùng 165 thành viên liên kết với tổng diện tích 101 ha của đơn vị đều áp dụng những kỹ thuật chung để tạo ra một lượng hàng hóa lớn, bán được cho những đầu mối to, không lo thương lái ép giá như trước nữa nên thu lợi nhuận khá hoặc cao tùy từng hộ.
Kiểm tra sâu bệnh trên bưởi. Ảnh: NNVN.
Hay gần trung tâm thành phố Việt Trì, ở xã Chu Hóa cũng có nhiều hộ dân cải tạo vườn tạp bằng cây bưởi Diễn và cho hiệu quả kinh tế cao nhờ chăm sóc đúng quy trình mà nhất là bón phân khép kín, vừa tránh ô nhiễm môi trường vừa đỡ tổn hao. Vườn bưởi nhà ông Nguyễn Minh Phương là một ví dụ tiêu biểu. Khu vườn không lớn, chỉ 2.500m2 với 70 gốc cây mới hơn 5 năm tuổi vốn từng là một cái ao được cải tạo, san lấp mà thành hình.
Thường là những cây ăn quả có múi dưới 7,8 năm tuổi như bưởi sẽ ăn chưa ngon, nhạt và có vị the thế mà bưởi Diễn nhà ông lại được người mua đánh giá khá cao về chất lượng nên tò mò tôi mới gạn hỏi. Ông cười bảo, chăm sóc bưởi Diễn không hề dễ dàng từ tỉa cành, thụ phấn bổ sung mà nhất là bón phân bởi chỉ cần thiếu một loại trung hay vi lượng là múi sẽ bị khô, ăn nhạt nhẽo ngay.
Nhờ vào quy trình được cán bộ khuyến nông hướng dẫn bón phân NPK-S Lâm Thao bốn đúng: đúng chủng loại, đúng liều lượng, đúng thời điểm, đúng phương pháp mà hai vụ gần đây vườn nhà ông quả sai trĩu cành mỗi gốc xấp xỉ 150-200 quả, kích cỡ đều chằn chặn và cây cũng rất mạnh khỏe, ít sâu bệnh.
Một vườn bưởi kiến thiết rất đẹp. Ảnh: NNVN.
Điều quan trọng là khi bón phân khép kín thì giúp cho cây đủ các chất dinh dưỡng cần thiết nên quả ăn ngon, vụ nào cũng được khách đến tận vườn đặt mua thậm chí còn trước cả thời điểm thu hoạch dài để ăn hay làm quà biếu những chỗ thân tình. Có nhiều lúc “cháy hàng” quá khiến cho ông vừa từ chối đơn đặt hàng vừa chỉ biết cười trừ. Trung bình mỗi gốc bán lãi 700-800.000đ, nhờ vườn bưởi Diễn có diện tích khiêm tốn này mà mỗi năm gia đình ông thu lãi 40-50 triệu.
Khi thấy gia đình ông có “đồng ra, đồng vào”, nhiều hộ xung quanh cũng tìm đến tham quan. Không hề giấu bí quyết, ông tự nguyện trở thành một “khuyến nông viên không tuổi” để hướng dẫn, chia sẻ kinh nghiệm tích lũy được từ thực tế hay sách vở, báo đài.
Học theo ông, nhiều gia đình khác trong xã hay ngoài xã cũng đã trồng bưởi Diễn và áp dụng quy trình bón phân NPK-S Lâm Thao theo dạng khép kín. Không chỉ thế, họ còn dùng phân NPK-S Lâm Thao cho cả các cây ăn quả khác và dùng để bón cho lúa và đều cho kết quả tốt cả về chất lượng của nông sản lẫn hiệu quả kinh tế.
