ĐBSCL: Canh tác lúa tiên tiến giảm lượng giống gieo sạ

Những năm gần đây, ở ĐBSCL thông qua các chương trình khuyến nông, VnSAT triển khai các giải pháp kỹ thuật canh tác lúa tiên tiến, trên nền tảng “3 giảm 3 tăng”, “1 phải 5 giảm” đã chứng minh hiệu quả. Đặc biệt, áp dụng kỹ thuật giảm lượng giống gieo sạ đã giúp tiết kiệm được chi phí đầu tư lúa giống, phân bón và thuốc BVTV. Kết quả chi phí sản xuất giảm, đạt lợi nhuận cao hơn so canh tác lúa theo tập quán cũ.

Ở HTX Đại Lợi, thuộc xã Trường Xuân, huyện Thới Lai, TP Cần Thơ có nhiều nông dân thành viên theo học các lớp tập huấn kỹ thuật mới trong canh tác lúa với sự hỗ trợ từ chương trình VnSAT TP CầnThơ. Nhờ áp dụng kỹ thuật “3 giảm 3 tăng” qua 2 vụ lúa kiểm chứng, việc gieo sạ thưa cho thấy lúa ít sâu bệnh, giảm lượng phân bón, nhưng lúa vẫn trúng 1-1,3 tấn/công. Chi phí riêng hai khoản thuốc BVTV và phân bón giảm hơn 200.000 đ/công. Trong khi so với lượng giống gieo sạ trước đây 250 kg/ha, hiện nay 60% hộ nông dân thành viên trong HTX thực hành giảm giống còn 110 kg/ha.

Qua khảo sát thực tế, lượng giống gieo bình quân ở ĐBSCL khoảng 150 kg/ha, nhu cầu lượng giống mỗi năm khoảng 600.000 tấn cho khoảng 4 triệu ha. Nếu giảm được lượng giống gieo sạ mỗi vụ dưới 100 kg/ha sẽ là con số ý nghĩa. Trong khi lượng giống gieo sạ ở các tỉnh với miền Bắc: Lúa cấy 35-40 kg/ha, lúa gieo thẳng 45-50 kg/ha, ở khu vực các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên gieo sạ 70-80 kg/ha và khu vực Nam Bộ đang có xu hướng gieo sạ giảm giống còn 70-90 kg/ha.

Theo Cục Trồng trọt, hiện nay hầu hết các tỉnh trong vùng ĐBSCL đều triển khai kế hoạch và thực hiện giảm lượng giống gieo sạ, kết quả cho thấy lượng giống lúa gieo sạ dưới 100 kg/ha đang có chuyển biến tích cực. Lượng giống gieo sạ trên 150 kg/ha có chiều hướng giảm, xu hướng 120 – 130 kg/ha đang được triển khai nhiều tại các tỉnh. Ngoài ra, nhiều mô hình giảm lượng giống gieo sạ xuống còn 80 kg/ha có kết quả tốt và đang được tuyên truyền nhân rộng trong sản xuất.

Qua điều tra của Sở NN-PTNT các tỉnh trong vùng ĐBSCL, hiện có sự chuyển biến về việc giảm lượng giống lúa gieo sạ và giảm mạnh ở mức gieo sạ trên 150 kg/ha, giảm 0,7%. Mức gieo sạ dưới 100 kg/ha, tăng 0,2%. Lượng giống gieo sạ mức từ 100-150 kg/ha tăng 1,7% so với vụ đông xuân năm trước.

Qua phân tích của Cục Trồng trọt, có một số yếu tố hạn chế làm chậm việc thực hiện giảm khối lượng hạt giống lúa gieo sạ hiện nay là việc duy trì tập quán canh tác cũ, chưa thật sự chú tâm trong việc giảm giống của nông dân. Một phần do nông dân nhận thức chưa đầy đủ, chưa mạnh dạn thực hành thật sự quyết liệt theo khuyến cáo của các cơ quan chuyên môn. Hiệu quả từ các mô hình Khuyến nông Quốc gia, các chương trình nghiên cứu chuyển giao của nhiều cơ quan, đơn vị đã được chứng minh trong thực tế sản xuất nhưng vẫn chưa thật sự trở thành một phong trào rộng khắp.      

Bên cạnh đó, do điều kiện sản xuất khách quan, số lượng máy cấy lúa còn ít do chi phí đầu tư cho máy cấy cao, nhưng thời gian hoạt động trong năm ít làm tăng thời gian khấu hao. Diện tích ruộng lúa chưa bằng phẳng, ruộng không đồng đều nên việc ứng dụng máy cấy lúa còn gặp nhiều khó khăn. Một số đối tượng gây hại như chim, chuột, ốc bươu vàng làm giảm tỷ lệ nảy mầm.