Đừng đùa với quốc phục

Poster của cuộc thi

Tiêu chí của cuộc thi khá ồn ào: “Cuộc thi dành cho tất cả những người yêu thích thời trang hiện đang sinh sống, làm việc trong và ngoài nước đều có thể tham gia. Các tác phẩm tham dự phải được sáng tạo trên trang phục hoặc các vật dụng đặc trưng của Việt Nam, tác phẩm thể hiện được sự sáng tạo, nét độc đáo, tinh thần văn hóa dân tộc và có thể quảng bá văn hoá, du lịch Việt Nam”.

Đành rằng, Cty Hoàn Vũ Sài Gòn đang giữ bản quyền đề cử thí sinh dự thi Hoa hậu Hoàn Vũ Thế giới, nhưng chuyện quốc phục thì một đơn vị tư nhân làm sao kham nổi. Phải chăng, đây là một lời lẽ đao to búa lớn hay một thái độ tùy tiện xưng danh?

Ở các sân chơi nhan sắc quốc tế, luôn có một phần thi mang tên “national costume”, nghĩa là giới thiệu trang phục truyền thống của các quốc gia. Hai khái niệm “trang phục truyền thống” và “quốc phục” khác nhau hoàn toàn. Cho nên, để đồng hành với thí sinh Hoa hậu Hoàn Vũ Thế giới mà tổ chức một cuộc thi thiết kế “quốc phục” thì kể ra cũng quá cao hứng và hơi ngộ nhận.

Việt Nam có nhiều dân tộc anh em, mỗi dân tộc đều có bản sắc riêng. Việc xác định được “quốc phục” là một vấn đề mà các chuyên gia đều rất đắn đo. Đã có nhiều hội thảo bàn về “quốc phục” nhưng vẫn chưa thống nhất được. Ngay cả trang phục truyền thống phổ biến nhất là áo dài khăn đóng cũng chỉ tạm thời được xem như “lễ phục dân tộc”.

Với các mẫu thiết kế trang phục nhằm phục vụ cho các hoạt động mang tính chất nghi lễ quốc gia, các sự kiện trang trọng, hiện nay cũng chỉ gọi tên chung là “lễ phục Nhà nước”. Ví dụ, với sự kiện có tầm vóc đặc biệt quan trọng là APEC 2017 sắp diễn ra, thì mẫu thiết kế phục vụ các nhà lãnh đạo cấp cao của 21 nền kinh tế thành viên APEC cũng gọi tên là “Trang phục APEC”.

Muốn gọi là “quốc phục” phải xét đầy đủ góc độ văn hóa và lịch sử. Thế nhưng, năm ngoái, Cty Hoàn Vũ Sài Gòn cũng đã tổ chức thi thiết kế “quốc phục” và chọn tác phẩm thời trang “Nàng Mây” của nhà tạo mẫu Thái Trung Tín theo chân Á hậu Lệ Hằng trình diễn tại sân khấu Hoa hậu Hoàn vũ Thế giới. Dù tác phẩm thời trang “Nàng Mây” có nét độc đáo khi khai thác chất liệu dân gian quen thuộc của nghề đan lát mây tre của Việt Nam, nhưng không thể gọi đó là “quốc phục”.

Tương tự tác phẩm thời trang “Nàng Mây” tự xưng là “quốc phục” tại cuộc thi Hoa hậu Hoàn Vũ Thế giới 2016, bộ trang phục “Sen vàng Việt Nam” của nhà tạo mẫu Lê Long Dũng cũng đã được siêu mẫu Dương Nguyễn Khả Trang mang đến cuộc thi Hoa hậu Siêu Quốc gia 2016 và tự xưng “quốc phục”.

Sau khi bị dư luận phản ứng khá gay gắt về cuộc thi “Thiết kế quốc phục cho đại diện Việt Nam tham gia Miss Universe”, đại diện Cty Hoàn Vũ Sài Gòn phân bua rằng: “Mỗi năm Ban tổ chức chúng tôi rất đau đầu chuyện tìm trang phục đại diện cho dân tộc trên trường quốc tế. Các năm trước chúng tôi đều nhờ các nhà thiết kế nổi tiếng thiết kế trang phục cho thí sinh. Nhưng ý tưởng còn hạn chế. Do đó, chúng tôi muốn tạo cơ hội cho các bạn trẻ, mở rộng đối tượng thiết kế để có nhiều trang phục sáng tạo riêng. Ở nhiều cuộc thi sắc đẹp lớn trên thế giới chúng ta cũng chưa có giải cao về trang phục. Chúng tôi cũng muốn tìm ý tưởng, trang phục dân tộc. Biết đâu sau đó có bộ nào hợp thì có thể tham khảo thành quốc phục”.

Dẫu có “tham khảo” như tham vọng của Cty Hoàn Vũ Sài Gòn, thì từ trang phục cho thí sinh chân dài ở cuộc thi Hoa hậu Hoàn Vũ Thế giới đến “quốc phục” là cả một quá trình không đơn giản. Vì vậy, cuộc thi “Thiết kế quốc phục cho đại diện Việt Nam tham gia Miss Universe” đã phải đổi tên thành “Tuyển chọn trang phục dân tộc cho thí sinh đại diện VN thi Miss Universe 2017”. Đây là một hành động cần thiết, vì không ai có thể đùa với “quốc phục”.