Giống lúa của Vinaseed ở vùng năng suất lúa thấp nhất 'chảo lửa' Tây Sơn

"Thử lửa" giống ĐB18

Hôm đi thăm mô hình sản xuất giống lúa ĐB18 của Công ty Cổ phần Giống cây trồng Trung ương Quảng Nam (đơn vị trực thuộc Tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam - Vinaseed) tại thôn Hữu Giang, xã Tây Giang (huyện Tây Sơn, Bình Định), vùng đất nằm sát chân núi phía bên kia sông Kôn, hàng chục nông dân ai cũng ngạc nhiên, tự hỏi không hiểu vì sao Công ty Cổ phần Giống cây trồng Trung ương Quảng Nam cứ xây dựng mô hình tại những vùng đất bất thuận cho sản xuất lúa, trong mùa vụ có khí hậu khắc nghiệt như vụ hè thu năm nay. Hóa ra Công ty muốn “thử lửa” giống lúa của mình ở trong những điều kiện khắc nghiệt nhất.

Ông Phan Thanh Trung (50 tuổi), nông dân ở thôn Hữu Giang (xã Tây Giang), người “cả gan” đưa giống lúa mới ĐB18 về sản xuất trong vụ hè thu 2023 - vụ có thời tiết rất khắc nghiệt chia sẻ: Trong vụ đông xuân 2022 - 2023, ông có đi thăm mô hình sản xuất trình diễn giống lúa ĐB18 tại xã Tây Thuận (huyện Tây Sơn), đây là vùng đất chẳng thuận lợi gì cho sản xuất lúa. Hơn nữa, vùng đất này lại là “điểm nóng” về bệnh đạo ôn của huyện Tây Sơn trong những vụ đông xuân, ấy vậy mà mô hình sản xuất giống lúa ĐB18 vẫn tốt bời bời, năng suất đạt đến 75 - 80 tạ/ha. Mê quá nên ông Trung cùng một số nông dân địa phương đã quyết định đưa giống ĐB18 về sản xuất trong vụ hè thu 2023.

Ông Trung cho biết, trong vụ đông xuân 2022 - 2023, giống lúa ĐB18 cho thấy nhiều tính năng ưu việt trên đồng đất xã Tây Thuận, nhất là khả năng chống chịu sâu bệnh. Vì vậy vụ hè thu 2023, ông đã quyết định sản xuất giống này với diện ích 0,5ha để xem khả năng chống chịu với thời tiết nắng nóng và thích ứng với thổ nhưỡng ở địa phương ra sao. Ông là một trong những người đầu tiên ở xã Tây Giang đưa giống lúa mới ĐB18 về sản xuất tại địa phương.

Trong vụ hè thu năm nay, nông dân ở thôn Hữu Giang (xã Tây Giang) sản xuất khoảng 5ha giống lúa ĐB18. Mặc dù thời tiết cả vụ nắng nóng gay gắt kéo dài nhưng cây lúa ĐB18 vẫn sinh trưởng, phát triển tốt.

Cũng theo ông Trung, vụ hè thu năm 2023, không chỉ nắng nóng gay gắt, suốt cả vụ không có một hạt mưa mà nguồn nước tưới cho đồng ruộng thôn Hữu Giang trong vụ này cũng không được đầy đủ như vụ đông xuân, nhưng lúa ĐB18 cho kết quả ngoài mong đợi của bà con nông dân.

“Làm lúa ĐB18 chăm sóc cũng tương tự những giống lúa tôi làm trước đây. Tôi là người không chuyên tâm lắm với đồng ruộng vì công việc buôn bán của gia đình chiếm phần lớn thời gian, vậy mà đám ruộng vẫn tốt bời bời. Từ đầu vụ đến nay tôi hầu như không phun một loại thuốc BVTV nào vì không thấy phát sinh sâu bệnh, năng suất ước tính đạt 72 tạ/ha”, ông Trung hồ hởi.

Theo ông Trần Đình Thọ, Giám đốc HTX Nông nghiệp Thượng Giang, xã Tây Giang (huyện Tây Sơn), lúa ĐB18 giấu bông rất kỹ, gié lúa nằm giấu hết dưới lá đòng nên rất khó đoán năng suất. Giống ĐB18 còn có đặc tính chống đổ ngã rất tốt, đặc biệt là khi lúa chín lá đòng vẫn còn xanh nên cây lúa quang hợp tốt, nuôi hạt lúa chín đến tận cậy, tỷ lệ lép rất thấp, đó là những yếu tố cấu thành năng suất cao của giống lúa ĐB18.

Giống lúa của "con nhà nghèo"

Tham quan mô hình sản xuất giống lúa ĐB18 trong vụ hè thu 2023 của nông dân Phan Thanh Trung tại thôn Hữu Giang (xã Tây Giang), ông Trương Thế Việt, Phó trưởng Phòng NN-PTNT huyện Tây Sơn nhớ lại vụ đông xuân 2022 - 2023, giống lúa này cũng đã “ghi điểm" tại thôn Tiên Thuận (xã Tây Thuận).

Liên hệ cả vụ đông xuân và vụ hè thu năm nay, ông Việt đánh giá: Giống lúa ĐB18 chỉ mới được sản xuất khảo nghiệm trên địa bàn huyện Tây Sơn chứ chưa đưa vào sản xuất đại trà, thế nhưng đã cho thấy nhiều đặc tính ưu việt. Vùng đất Tiên Thuận thuộc xã Tây Thuận trước nay cây lúa thường xuyên bị bệnh đạo ôn gây hại trong vụ đông xuân do thời tiết lạnh. Thế nhưng vụ đông xuân 2022 - 2023, lúa ĐB18 sản xuất trên đất Tây Thuận cho thấy gần như “miễn nhiễm” với bệnh đạo ôn, thực tế này đã được Sở NN-PTNT ghi nhận. Năng suất lúa ĐB18 trong vụ đông xuân tại xã Tây Thuận đạt đến 80 tạ/ha khiến nông dân rất vui.

Về mô hình sản xuất giống lúa ĐB18 trong vụ hè thu 2023 tại xã Tây Giang, ông Việt đánh giá đây quả là giống lúa của “con nhà nghèo” vì vừa chịu được áp lực sâu bệnh, vừa vững vàng trước nắng nóng cao độ. Tuy không được chăm sóc đúng quy trình nhưng giống lúa này vẫn phát triển tốt, cho năng suất trên 72 tạ/ha - mức năng suất hiếm thấy trong vụ hè thu.

“Ruộng sản xuất giống ĐB18 trong vụ hè thu 2023 sạ giống muộn hơn so với lịch thời vụ của huyện, lại chăm sóc kém, không đảm bảo thâm canh cây lúa theo quy trình nhưng cây lúa vẫn sinh trưởng, phát triển và cho năng suất cao, nếu được chăm sóc tốt thì năng suất vụ hè thu chẳng thua kém vụ đông xuân”, ông Việt đánh giá. 

Cũng theo ông Việt, hiện nay năng suất lúa bình quân ở xã Tây Vinh đạt hơn 80 tạ/ha, năng suất lúa bình quân cả huyện Tây Sơn khoảng 71 - 72 tạ/ha. Trong khi đó, năng suất lúa tại xã Tây Giang chỉ khoảng 67 - 68 tạ/ha, thấp nhất huyện. “Qua sản xuất khảo nghiệm giống lúa ĐB18 tại xã Tây Giang cho thấy giống lúa này nổi trội về năng suất so với các giống lúa khác. Nếu thời gian tới xã Tây Giang nhân rộng sản xuất giống lúa ĐB18, hi vọng năng suất của xã này sẽ được nâng cao hơn so với trước đây”, ông Việt chia sẻ.

Nông dân mê mẩn giống ĐB6

Theo ông Lê Văn Toàn, Trưởng phòng Kinh doanh - Phát triển sản phẩm (Công ty Cổ phần Giống cây trồng Trung ương Quảng Nam), hàng năm, Công ty đưa vào sản xuất trình diễn diện rộng nhiều giống lúa tại Bình Định trên nhiều chân đất và địa bàn khác nhau.

Vụ đông xuân 2022 - 2023, Công ty sản xuất trình diễn tại Bình Định 2 giống lúa là VNR10 và ĐB18 tại các huyện Hoài Ân, Phù Cát, Phù Mỹ, Tuy Phước, Tây Sơn và thị xã Hoài Nhơn. Trong vụ hè thu năm 2023, HTX Nông nghiệp Nhơn An cùng Công ty Cổ phần Giống cây trồng Trung ương Quảng Nam đã liên kết sản xuất giống lúa ĐB6 với diện tích 11ha.

Theo ông Nguyễn Văn Phước, Phó Giám đốc HTX Nông nghiệp Nhơn An, giống ĐB6 đã được HTX này sản xuất liên tiếp 2 vụ (vụ đông xuân 2022 - 2023 và vụ hè thu 2023). Qua thực tế sản xuất cho thấy, giống lúa này rất sạch sâu bệnh, đặc biệt có sức chống chịu với thời tiết bất thuận trong vụ hè thu. Dù trong điều kiện nắng nóng kéo dài bất thường nhưng vụ hè thu này lúa ĐB6 có tỷ lệ hạt chắc rất cao.

“Trong vụ hè thu 2023, năng suất bình quân lúa ĐB6 sản xuất tại xã Nhơn An đạt từ 72 - 75 tạ/ha. Nông dân trực tiếp sản xuất đánh giá cao giống lúa này. Vụ này giá lúa trên thị trường đã tăng cao, lúa ĐB6 của HTX liên kết sản xuất giống được Công ty Cổ phần Giống cây trồng Trung ương Quảng Nam bao tiêu với phương thức 1kg lúa tươi bằng 1kg lúa khô theo giá thời điểm nên vụ này nông dân lãi khá”, ông Nguyễn Văn Phước, Phó Giám đốc HTX Nông nghiệp Nhơn An chia sẻ.