Giống lúa và đậu xanh mới triển vọng trên đất Quảng Trị

Triển vọng giống lúa Gia Lộc 35

Nhằm nâng cao kỹ thuật canh tác, đưa các giống lúa, giống đậu xanh mới có năng suất, chất lượng tốt bổ sung vào cơ cấu giống cây trồng các mùa vụ tại Quảng Trị, năm 2024, Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị phối hợp cùng Viện Cây Lương thực và Cây thực phẩm (Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam) tiến hành chuyển giao, tiếp nhận tiến bộ kỹ thuật, xây dựng mô hình sản xuất giống lúa Gia Lộc 26, Gia Lộc 35 và giống đậu xanh 12ĐX02 tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.

Cụ thể, mô hình sản xuất giống lúa mới được triển khai trong vụ xuân 2024 tại HTX Phước Điền (xã Hải Định, huyện Hải Lăng) và HTX Quảng Điền B (xã Triệu Đại, huyện Triệu Phong) trên diện tích 30ha. Mô hình sản xuất giống đậu xanh 10ĐX02 được triển khai tại xã Triệu Độ (xã Triệu Thượng, huyện Triệu Phong), xã Gio Sơn (huyện Gio Linh) và xã Hải Quế (huyện Hải Lăng) trên tổng diện tích 30ha. Triển khai các mô hình, Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm hỗ trợ 50% về giống và 50% chi phí vật tư; Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị tổ chức triển khai tập huấn, hướng dẫn, chỉ đạo kỹ thuật.

Đối với mô hình sản xuất các giống lúa Gia Lộc 26 và Gia Lộc 35, qua triển khai, theo dõi, đánh giá cho thấy, cả hai giống lúa đều thích nghi, phù hợp với điều kiện đất đai, thổ nhưỡng và thời tiết tại những vùng sản xuất, có nhiễm nhẹ bệnh khô vằn, sâu cuốn lá, cho năng suất khá cao và cao hơn so với giống có đặc điểm tương đương tại địa phương, thời sinh sinh trưởng trong vụ đông xuân 120 ngày.

Năng suất lúa Gia Lộc 26 đạt 50 - 55 tạ/ha. Đây là giống lúa chất lượng cao, hiệu quả kinh tế đạt 11 - 23 triệu đồng/ha. Giống lúa Gia Lộc 35 có tiềm năng năng suất cao, giàu tinh bột, phù hợp làm nguyên liệu cho chế biến, năng suất đạt 70 – 75 tạ/ha, lợi nhuận 35 - 42 triệu đồng/ha.

Ông Bùi Như Lộc – Phó Chủ tịch UBND xã Hải Định (huyện Hải Lăng) cho biết, với định mức đầu tư phân bón, vật tư tương đương với các giống HC95, HT1, giống lúa Gia Lộc 35 cho năng suất cao hơn so với HC95, HT1, Gia Lộc 26 nên hiệu quả kinh tế cao hơn 8 - 10 triệu đồng/ha.

Để có cơ sở theo dõi, đánh giá nhân rộng, vụ hè thu 2024, Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị tiếp tục gieo trồng thử nghiệm giống lúa Gia Lộc 35 với diện tích 1ha tại 2 HTX đã triển khai trong vụ xuân 2024. Quá trình sản xuất cho thấy cây lúa sinh trưởng, phát triển tốt, bộ rễ phát triển khỏe, không nhiễm khô vằn, đạo ôn, nhiễm nhẹ sâu cuốn lá, thời gian sinh trưởng trong vụ hè thu là 95 ngày, năng suất gần 68 tạ/ha, có thể đưa vào gieo cấy trà đầu của vụ hè thu.

Đậu xanh 12ĐX02 năng suất 1,5 - 2 tấn/ha

Đối với mô hình sản xuất giống đậu xanh 12ĐX02, quá trình triển khai mô hình ở 4 điểm của 3 huyện ở Quảng Trị cho thấy cây sinh trưởng, phát triển khá tốt, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu của tỉnh, chưa thấy các đối tượng sâu bệnh phát sinh, gây hại.

Giống đậu xanh 12ĐX02 có khả năng chịu hạn khá, khả năng đẻ nhánh (cành cấp 1) tốt, tạo tiền đề cho năng suất cao. Thời gian từ gieo hạt đến thu hoạch lứa 1 là 52 - 55 ngày, thuận lợi cho việc bố trí cơ cấu thời vụ.

Theo ông Trương Văn Thượng (thôn An Trung Đông, xã Triệu Độ, huyện Triệu Phong) - hộ thực hiện mô hình, qua quá triển khai mô hình nhận thấy cây đậu xanh 12ĐX02 ra hoa tập trung, quả được tạo thành tầng vượt lên tầng lá nên rất thuận tiện cho quá trình chăm sóc, thu hoạch quả. Vỏ quả chín có màu đen, vỏ dày, hạt bóng, mẩy, có màu xanh đồng đều, đây cũng là điểm trội cho sự lựa chọn của người sản xuất và tiêu dùng.

Đối với giống đậu xanh này, các vùng đất bãi bồi ven sông có khả năng thích nghi, sinh trưởng phát triển tốt hơn, có tỷ lệ ra hoa, đậu quả và năng suất cao hơn các chân ruộng đất thịt, đất lúa của vụ trước. Dự kiến năng suất thu hoạch bình quân đạt tương đương 1,5 tấn/ha, cá biệt có nơi cao đạt 2 tấn/ha. Với giá bán trên thị trường dao động 24.000 - 25.000đ/kg, sau khi trừ chi phí cho lợi nhuận khoảng 25 - 28 triệu đồng/ha.

Ông Trần Cẩn – Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị cho biết: Qua quá trình triển khai các mô hình và chuyển giao công nghệ sản xuất hạt giống của các giống lúa Gia Lộc 35, Gia Lộc 26 và đậu xanh 12ĐX02 tại tỉnh Quảng Trị cho thấy cả hai giống lúa Gia Lộc 26 và Gia Lộc 35 đều có sự thích nghi, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, thời tiết tại những vùng sản xuất, có nhiễm nhẹ bệnh khô vằn, sâu cuốn lá, cho năng suất khá cao và cao hơn so với giống có đặc điểm tương đương tại địa phương. Đặc biệt giống lúa Gia Lộc 35 có nhiều ưu điểm vượt trội, có thể đưa vào cơ cấu sản xuất đại trà thay thế giống HC95 đang ngày bị thoái hoá, nhiễm sâu bệnh nặng, đặc biệt là rầy nâu cuối vụ.

Đối với giống đậu xanh 12ĐX02, có thể bố trí trồng trên nhiều chân đất khác nhau như đất ruộng lúa thiếu nước, đất cát pha, đất phù sa bồi ven sông, đất đỏ bazan... đều rất tốt. Là cây trồng có khả năng chịu hạn khá nên giống đậu xanh này có thể bố trí vào vụ hè thu (gieo trà sớm) rất phù hợp. Trên ruộng lúa thiếu nước trong vụ hè thu, sau khi thu hoạch lúa đông xuân cần tiến hành làm đất, gieo ngay để tận dụng được độ ẩm của đất cho giai đoạn nảy mầm, tránh rủi ro do mưa kéo dài, bất lợi cho giai đoạn ra hoa, đậu quả và lũ lụt khi thu hoạch.

TS Nguyễn Trọng Khanh – Viện trưởng Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm cho biết: Giống lúa Gia Lộc 35, Gia Lộc 26 và giống đậu xanh 12ĐX02 lần đầu tiên được sản xuất trên địa bàn tỉnh Quảng Trị cho thấy có thời gian sinh trưởng phù hợp. Hai giống lúa đều gieo cấy được cả 2 vụ trong năm với điều kiện cơ cấu trà đầu, ít nhiễm sâu bệnh, cho năng suất cao, hạt gạo trong và dài, phù hợp làm nguyên liệu cho chế biến.

Giống đậu xanh 12ĐX02 có kiểu hình quả vươn lên tầm của tầng lá nên dễ thu hoạch hơn, thời gian sinh trưởng ngắn, nếu gieo trồng thời vụ phù hợp, chăm sóc đúng quy trình, đặc biệt các vùng bãi bồi ven sông hay đất lúa thiếu nước trong vụ hè thu đều cho năng suất cao, có thể đạt 1,8 - 2 tấn/ha.

TS Nguyễn Trọng Khanh đề nghị tỉnh Quảng Trị tiếp tục nghiên cứu, có chính sách và chỉ đạo sản xuất để mở rộng diện tích hai giống lúa và giống đậu xanh, coi đây là những giống chất lượng cao trong cơ cấu giống chất lượng cao của tỉnh.

Đánh giá cao hiệu quả các mô hình, tại hội nghị đánh giá kết quả các mô hình ngày 5/8, ông Hà Sỹ Đồng, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị đề nghị các đơn vị của tỉnh phối hợp với Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm tiếp tục hỗ trợ, thực hiện các mô hình thêm các vụ tiếp theo ở nhiều chất đất của các vùng sinh thái khác nhau trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm cần tiếp tục hỗ trợ, chuyển giao quy trình sản xuất hạt giống để địa phương chủ động nguồn giống tốt tại chỗ, hỗ trợ nhân rộng mô hình trong những năm tiếp theo.