Kể chuyện Biển Đông bằng xẩm

Với việc ra mắt MV này, nhóm Xẩm Hà Thành xác định sẽ mở ra một hướng đi mới trong việc bảo tồn và phát triển nghệ thuật xẩm, loại hình nghệ thuật truyền thống quý giá của dân tộc.

Ngay từ khi mới bắt đầu thực hiện, nhóm Xẩm Hà Thành đã xác định mục tiêu của dự án này là: “Truyền tải thông điệp thể hiện tinh thần yêu nước của nhân dân, và sự quyết tâm đồng sức đồng lòng bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ đất nước”.

“Tiễu trừ cướp biển” chính là MV đặc biệt mà Xẩm Hà Thành phát hành nhằm nói lên thông điệp trên. MV là những lời lẽ đanh thép, hùng hồn lên tiếng tố cáo hành động xâm phạm chủ quyền vùng biển Việt Nam của Trung Quốc trong thời gian qua, đồng thời khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa - Trường Sa.

Xẩm Hà Thành thực hiện MV “Tiễu trừ cướp biển” dựa trên làn điệu xẩm sai. Hát sai có nguồn gốc trong âm nhạc trừ tà ma, đem lại cuộc sống bình yên cho nhân dân của các thầy cúng. Hát sai rất ít khi được sử dụng trong xẩm bởi điệu hát này chỉ được sử dụng vào thời điểm quan trọng của đất nước, hoặc nói đến một vấn đề xã hội được nhiều người quan tâm.

Tác phẩm mở màn với tiếng tù và rúc, cho thấy ngay không khí khẩn trương khi đất nước lâm nguy, mọi con tim đều đập rộn ràng tạo nên dòng nhiệt huyết thúc đẩy con người xung trận.

Âm nhạc được khai thác chủ yếu là tiết tấu và giọng hát cá tính của ba nghệ sĩ Nguyễn Quang Long, Mai Tuyết Hoa và nghệ sĩ trẻ Trần Đình Dũng. Ba cá tính riêng biệt đảm nhận phần hát xướng, như đang trò chuyện với nhau về vấn đề chủ quyền biển đảo.

Điều đặc biệt ở MV này là sự “chắc giọng” của những nghệ nhân có tên tuổi. Hát mà như nói, như quát, như mắng vào sự ngạo ngược của bọn cướp biển “lạ”. Thực tế, MV không chỉ thể hiện riêng nghệ thuật xẩm, mà còn có đồng dao, phú, ngâm thơ, hịch nhưng được các nghệ sĩ, nghệ nhân trình bày một cách sáng tạo.

Nghệ sĩ Nguyễn Quang Long, người sáng tác lời cho “Tiễu trừ cướp biển” cho biết: “Bài xẩm này hi vọng sẽ hấp dẫn giới trẻ vì giai điệu, tiết tấu nhanh, gần với Hip hop, Rap là các thể loại âm nhạc được các bạn trẻ ưa chuộng.

Đây cũng chính là mong muốn của ê-kíp thực hiện MV, tôn vinh những cái hay cái đẹp của nghệ thuật truyền thống và được những con người của thế hệ trẻ đón nhận”.

Cộng thêm sự đầu tư hiệu quả vào dàn hợp xướng nhân dân phụ họa tạo nên một không gian âm nhạc giống kiểu “buôn chuyện” ở làng quê, hết sức dân dã nhưng không kém phần lôi cuốn, hấp dẫn.

“Một giọng nam chỉn chu, giọng một ông già hay lè nhè chế giễu, một bà già giống như mẹ mõ, bốp chát người ta. Họ hòa quyện vào nhau, hát lời nối tiếp nhau như đang trò chuyện về vấn đề chủ quyền biển đảo, như lên tiếng phản ứng về việc bị nước ngoài xâm phạm chủ quyền. Có lúc họ hát mà như nói, hát mà như quát, mắng… tạo nên sự hóm hỉnh, dí dỏm mà đầy mỉa mai”, nghệ sĩ Nguyễn Quang Long cho biết.

Ngoài ra, ê kíp thực hiện còn đưa vào MV những hình tượng mang tính giải trí nhằm hiện đại hóa hình thức nghệ thuật cổ này. Điển hình như sự ví von hóm hỉnh mang tính hình tượng, hài hước giữa những người chiếm đóng trái phép vùng biển của Việt Nam với lũ cướp biển Caribe (nửa người nửa ma) trong bộ phim nổi tiếng cùng tên mà giới trẻ đặc biệt yêu thích.

Thêm vào đó, MV còn có sự xuất hiện của thày phù thủy phù phép đuổi và tiêu diệt những âm binh, ma quái như là phép ẩn dụ về những thế lực tâm linh phản đối việc làm trái phép của lũ “cướp biển”.

Điều đặc biệt khi thực hiện MV này là kinh phí hoàn toàn là do công tác thiện nguyện và sự đóng góp của các thành viên nhóm Xẩm Hà Thành. Bên cạnh ê kíp diễn viên chính, dự án còn nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của nhạc sĩ Giáng Son, ca sĩ Quỳnh Hoa và các sinh viên tại trường Sân khấu Điện ảnh, học viên lớp xẩm của Trung tâm Nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy âm nhạc dân tộc.

Việc ra mắt MV xẩm “Tiễu trừ cướp biển” còn được giới chuyên môn đánh giá là một dấu ấn để bắt đầu một chặng đường đi mới trong sự nghiệp bảo tồn và phát triển nghệ thuật xẩm.