Lạc vào giới chơi lan

Đã nhiều lần tôi có ý định tìm hiểu về lan và giới chơi lan nhưng sao khó khăn quá. Bởi tôi là người không đam mê và am hiểu về lan, nên nghe họ nói về lan như vịt… nghe sấm.

Tất cả cứ ù ù cạc cạc, như chuyện ở trên chín tầng mây, giá mỗi giò lan họ đưa ra thì thấy hoa hết cả mắt, đều là tiền triệu, rẻ vài ba triệu, bình thường hai ba chục triệu, có giò hơn trăm triệu, kỷ lục lên cả tỷ đồng. Nghe thế là xanh hết mắt.

Tôi có ông bạn làm nghề buôn bán vật liệu xây dựng, từ sau tết đến giờ lại mê chơi lan, nghe ở đâu có lan quý, lan đẹp là tìm đến xem, ưng giò nào thì mua giò ấy. Tiền đối với ông là chuyện vặt, không phải suy nghĩ.

Hôm rồi ông vừa đi Phú Thọ rước về một giò lan gần trăm triệu, tôi ngỏ ý muốn xem và chụp vài tấm hình đưa lên báo, ông xua tay: Ấy chớ, ông xem thì cứ xem, chụp thì cứ chụp, nhưng tuyệt đối không được đưa lên báo, đêm hôm bọn trộm biết được nó rình mình sơ ý vào cắt trộm là đi đời cả vườn lan ngay…

Vườn lan nhà ông đặt ở trên tầng hai, nằm phía sau nhà, vườn rộng khoảng gần hai chục mét vuông rào lưới B40 rất chắc chắn, trong vườn có đến vài chục giò lan, ông nói tên từng giỏ tôi không thể nào nhớ hết: Lan chi Ngọc điểm, Căn Diệp, Hoàng thảo hạc, Quế lan hương, Kiều tím, Kiều vàng, Phi điệp Thung Khe- Hòa Bình, Phi điệp vàng Tây Nguyên… Giò ít tiền nhất 15 triệu, giò nhiều nhất gần trăm triệu. Tính sơ sơ vườn lan nhà ông đã mấy trăm triệu, nghe mà choáng.

Chính vì thế nên ông lo trộm là phải, sáng vừa mở mắt là ông ra vườn lan xem đêm qua có kẻ nào đến viếng thăm không, rồi mới ngồi hút thuốc ngắm từng giò lan đêm qua chúng lớn được mấy cen ti mét, đôi mắt nheo nheo đầy vẻ thích thú.

Nếu phát hiện giò nào có biểu hiện bệnh vàng lá, hay thối rễ là ông gọi điện hỏi người nọ người kia đến xem, nghe họ tư vấn dùng thuốc gì… Xem ông chăm vườn lan chu đáo, tỷ mỉ hơn cả chăm con. Hạng ẩu đoảng như tôi không nhớ được tên lan, nhận biết được giống lan thì khó mà chơi lan được.

Sau khi giới thiệu các giò lan ông bạn gà gà đôi mắt nhìn qua làn khói thuốc bảo tôi: Xem ra anh đếch hiểu gì về lan, chơi lan là thứ rất công phu, hiểu nó mới thú…

Đúng là tôi không hiểu gì về lan thật, nhưng nghĩ bụng: Ông cũng chẳng hiểu về lan lắm đâu, chơi lan theo phong trào, giống như chuyện trưởng giả học làm sang. Những người chơi lan thuộc hàng quý tộc, nghe họ phỉnh cho vài câu thấy bùi tai là đổ tiền ra mua, chứ có biết giá trị thực của những giò lan đó đâu.

Tôi không dám nêu tên ông và đưa những hình ảnh giò lan của ông lên báo, nhỡ ra ông bị kẻ cắp mò vào thì tai họa cho ông. Vì thế, tôi quyết định lạc vào thế giới những người chơi lan xem sao.

May quá ông Nguyễn Quốc Ân, nguyên phó giám đốc Trung tâm nước sạch và Vệ sinh môi trường tỉnh Yên Bái độ năm nay lại hứng khởi với cây lan. Đi đâu ông cũng ngó nghiêng xem nhà nào trồng lan, rẻ thì mua vài giò về trồng chơi, không phải là người đam mê đến mê muội mất ăn mất ngủ như ông bạn là giám đốc doanh nghiệp mà tôi vừa kể trên.

Vườn lan của ông khoảng gần trăm giò, được để trong các chậu sành và các giá thể bằng gỗ lũa, hay thân cây dớn - họ dương sỉ mọc trên độ cao trên 1.000m.

Có lần đang đi xe, ông chợt dừng lại hỏi mua bằng được khúc gỗ là cây dớn họ vứt lăn lóc bên đường dưới chân đèo Ách, xã Cát Thịnh, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái, xuýt xoa: May quá, chỉ mấy chục ngàn, ngoài thành phố khúc này phải mua tiền triệu chứ không ít…

Tôi nhờ ông đưa đến nhà cô em gái họ vợ ông tên là Trần Thị Thúy, giáo viên đã nghỉ hưu, nhà trên trục đường Yên Ninh. Phía sau nhà chị là khu vườn lan được rào bằng sắt khá kiên cố, rộng chừng năm chục mét vuông, hai tầng được che chắn bằng bạt ni lông rất cẩn thận.

Tầng dưới chị ươm các chậu lan vừa tách các ky ra, cùng nhiều giò lan khác, tầng trên là nhiều loài lan, giống lan. Chị mở khóa dẫn tôi lên vườn lan trên tầng hai. Tôi choáng ngợp trước vườn lan bạc tỷ nhà chị với hàng trăm giống lan, loài lan mà tôi không thể nào nhớ hết tên.

Chị bảo: Tháng trước anh đến đây thì thấy hoa nở đẹp ngây ngất luôn. Tôi hỏi chị trồng lan để kinh doanh hay để chơi, chị đáp: Chơi là chủ yếu, ai đến đây thích giò nào thì bán, cũng như mình đến nhà họ thấy giò nào ưng thì mua, chứ không phải quảng cáo gì…

Tôi hỏi chị giò lan Kiều tím mọc trên gốc cây giá bao nhiêu, chị đáp: Giò này trông thế nhưng tuổi đời của nó 50 - 60 năm rồi đấy, có người trả tôi 60 triệu, còn giò Kiều vàng Văn Yên kia cũng có người trả 30 triệu nhưng tôi chưa muốn bán. Với giò lan quý, bán là mất, không bao giờ mua lại được.

Với giá như thế, người như tôi không dám mơ tới lan, chứ đừng nói tới chuyện chơi lan. Chị cười bảo: Đã thấm vào đâu, lan Phi điệp 5 cánh trắng biến thể gen, chỉ một ky thôi cũng tiền tỷ rồi, chứ mấy giò lan nhà tôi đáng giá gì so với họ.

Nói rồi chị chỉ giò Nữ hoàng 28, chị mua ky nhỏ về ươn đến nay thân cao chừng một gang tay giá 20 triệu khiến tôi hết cả hồn vía.

Chưa kinh hãi bằng một giò lan mà giới chơi lan tỉnh Yên Bái đang ồn ào sôi sục việc một số người chung tiền mua một giò lan biến đổi gen giá 1,111 tỷ.

Anh Kiều Tư Giang, Phó Chi cục Kiểm lâm tỉnh Yên Bái - một người chơi lan và hiểu biết về lan - cho tôi hay: Đầu tháng 7 vừa qua có 9 người trong hội chơi lan chung nhau tiền mua một giò lan giá 1,111 tỷ (tứ nhất), gồm 2 thân, có khoảng 30 ky và 4 mầm giống, tổng chiều dài 1,4m, khiến tôi không còn hồn vía.

Tôi hỏi anh Giang, anh đã được nhìn thấy giò lan đột biến đó chưa hay chỉ nghe thôi? Anh Giang thành thật: Tôi cũng chỉ nghe thôi, chưa tận mắt nhìn thấy giò lan đó, họ gửi cho ảnh đây, nên thực hư thế nào không thể nào hiểu nổi…

Anh Giang nói thêm: Mọi người chung tiền mua giò lan đó giao cho ai chăm sóc và bảo vệ nó là một câu chuyện không dễ…

Một người chơi lan khác là anh Trần Anh Văn, Phó Chi cục thủy lợi cho hay: Tôi đã mua cả yến lan rừng bà con vùng cao mang xuống thành phố bán, giá từ vài chục đến vài trăm nghìn một cân. Nói lan cả tỷ bạc một giò là họ thổi giá lên để lừa người chơi thôi. Ông nào không sành, sẵn tiền trong túi lại nghe họ phán nổ như pháo, máu lên là mua chứ giá thật đâu phải thế.

Anh Văn cho biết thêm, hiện đang có tin đồn một số người đang thu gom lan bán sang Trung Quốc, càng khiến cho những người chơi lan hoảng hồn, thế là họ mua bằng bất cứ giá nào, giống như chuyện bán hàng đa cấp, lôi kéo được nhiều người mua càng tốt…