1 
Cô kính mến!
Học hành để có một bằng cấp kha khá vào đời thì cháu đã 27 tuổi. Cũng đâu có muộn đúng không cô? Vậy mà má cháu kêu muộn rồi, ế rồi. Tội nghiệp má, má góa sớm, nuôi ba đứa con bằng cửa hàng tạp hóa nhỏ ở khu dân cư của một quận xa trung tâm thành phố.
Cô cũng đoán biết, gái cao học giờ đầy ra nhưng các chàng cao học thì nhìn xuống các em trẻ. Yêu cô trẻ, rồi sẽ cưới cô ấy, nhịp nhàng tuổi tác. Còn những người học cao hơn thì đã yên bề gia thất, các cô gái như cháu mắc kẹt giữa đám con trai và đàn ông như vậy đó.
Rồi cũng đụng phải duyên cô ạ. Anh ấy hơn cháu 15 tuổi, hai đứa con riêng, con của anh ấy 16 và 13 tuổi. Má cháu buồn ghê gớm. Cháu tin là anh trục trặc gia đình, đang ly thân, tin bằng cảm nhận, tin bằng thông tin nhiều nguồn, tin bằng chính mình đi thám tử ở cổng trường các con của anh.
Cháu phải đích thân nhìn thấy những đứa bé và tự ước lượng mình, chỉ trừ đi gặp vợ của anh mà thôi. Nhưng cô bạn thân của cháu đã làm thay và kết luận của nó làm cháu an tâm rằng, anh thực sự đang bên bờ vực đổ vỡ, không dính líu gì sự xuất hiện của cháu.
Nhưng má cháu là cửa ải, để cháu còn uy tín làm chị hai đứa em của mình. Khi cháu đưa anh đến gặp má cháu thì căng thẳng quá cô, má cháu ra điều kiện, cháu và anh không được gặp nhau nữa, khi nào có giấy ly hôn hãy đưa đến trình với bà.
Nhớ nhau, gặp nhau trong bao che của bè bạn, như hoạt động tình báo vậy cô. Rồi anh cũng ly dị xong, sáu tháng sau đó. Cầm tờ giấy má cháu khóc, không vui mừng gì đâu, bà nói thương con gái trí thức mà phải là tập 2 của người ta và phải cảnh mẹ ghẻ con chồng.
Rồi cũng qua. Con cái ở với mẹ, chồng cháu chu cấp và chị ấy cũng đã có người khác. Giờ con của vợ chồng cháu đã bốn tuổi mà bà ngoại vẫn buồn.
----------------------
Cháu thân mến!
Cô cũng hay gặp và luôn nghĩ như cháu, phụ nữ học cao, đường chồng con phải muộn. Tâm sức và thời gian dành cho việc học thì phải vậy, “được này mất kia”. Và đúng như cháu và những phụ nữ học hành bằng cấp như ý đã gặp, nghĩa là phải va vào một người đã lỡ dở gia đình.
Việc ấy tệ nếu mình nghĩ nó tệ. Người phụ nữ thế hệ cháu dù đã văn minh lên, vẫn phải mắc rễ với cái cội là mẹ cha, gia tộc ảnh hưởng Nho gia phong kiến cổ hủ, lạc hậu. Đó là sự thật chứ không phải trách móc hay hỗn hào.
Hầu như thế nào cũng mắc kẹt ở cái khe ấy. Này nhé, ngày xưa tảo hôn, chồng bé vợ già, buồn cười chết được. Nhích lên tí nữa thì cha mẹ đặt đâu con ngồi đó, vừa lớn đã “bị” người ta đến “coi mắt”, đã cho đến là cha mẹ đã bật đèn xanh với bà mối rồi đó, thế là chạm ngõ, dạm hỏi và cưới.
Không tìm hiểu nhau gì cả, đôi trẻ ấy. Ổn định là vì chữ trinh chữ hiếu, trai năm thê bảy thiếp, gái chính chuyên một chồng, xong đời. Thế hệ của cô nếu không có cách mạng nữ quyền, chắc gì đã có cô ngồi viết tư vấn thế này.
Mẹ cháu là phụ nữ gia đình, an phận, trũng thấp tri thức, yêu thương con bằng bản năng phi thường của bà mẹ góa. Và mẹ rất là sâu sắc dù không lý lẽ được với con vì sao mẹ cứ buồn như vậy. Kỳ vọng ở con nhiều, con học cao, tự hào, nhưng đời tư của nó vậy vậy, hết ti toe với họ hàng, với hàng xóm nhé.
Và mẹ nhân văn, mẹ thấu tình đạt lý, mẹ biết cảnh mẹ ghẻ con chồng nó nhiêu khê phức tạp như thế nào. Rồi cháu sẽ thấy, để chồng yêu là phải yêu lấy con của chồng. Có mẹ chúng nó đấy, cứ yêu và chăm thật lòng đi rồi hai người phụ nữ sẽ gần lại, như bạn hữu, như hai nhà phải lo lắng cho nhau, vì những đứa trẻ.
Bởi vì tận cùng, con của cháu là em của hai đứa trẻ kia, ruột rà, cùng họ, đúng không?
Đừng quá bận tâm mẹ vui hay buồn. Việc đã cũ, các cháu đang hạnh phúc, rồi cứ đà như cô nhắc, sẽ hạnh phúc nữa, hạnh phúc mãi. Mẹ sẽ bình tâm (chứ không mong bà sẽ vui như hội đâu nhé).
