Nông nghiệp Ailen: Thiên nhiên ưu đãi, khá giả không khó

Trở lại sau 2 năm tạm nghỉ vì đại dịch Covid-19, National Ploughing Championships 2022 có khoảng 1.700 gian hàng triển lãm, trong đó có một số gian hàng quốc tế như Toyota, Kubota, Samsung, New Holland, Claas, Kron...

Anh Nguyễn Lê Thăng - Quản lý Nông nghiệp, Công ty CP Sữa TH đánh giá: “Dù không thấy một số hãng tên tuổi hàng đầu thế giới về máy nông nghiệp như John Deere, nhưng sự hiện diện của các thương hiệu tại triển lãm chắc chắn vẫn làm hài lòng những người đến đây.

Tôi đặc biệt ấn tượng với cách thức tổ chức của Ailen, họ đảm bảo cho những ai có nhu cầu thiết kế một trang trại có thể tìm được trọn bộ giải pháp tại National Ploughing Championships 2022, từ giống đến thiết bị máy móc, phần mềm hỗ trợ chăn nuôi, giải pháp cho thức ăn và phân bón cho cây sinh khối cao, thậm chí đến vật liệu và thiết kế nhà, trại trên đồng... Tôi có nói vui với đồng nghiệp rằng, ai đến tay không đều có thể tìm hiểu rồi ký hợp đồng để ra về với một trang trại đạt chuẩn thế giới”.

Con số gian hàng tại một cuộc triển lãm nông nghiệp lớn đến vậy, và như đã nhắc đến ở bài trước là thu hút đến 277.000 khách tham quan nói lên điều gì? Không quá khó để có thể tìm ra những câu trả lời.

Người Ailen yêu nông nghiệp, phần nhờ truyền thống và trên hết là nhờ thiên nhiên ưu đãi. Lượng mưa 1.000mm mỗi năm nhưng rải đều chứ không ập đến cục bộ giúp thiên nhiên hài hòa và điểm thuận lợi nhất cho sản xuất nông nghiệp là không quá phụ thuộc vào hệ thống thủy lợi. Điểm này là sự thèm thuồng của không ít nơi, không ít quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Tại trang trại Country Crest ở Laois, ông chủ trẻ “đời thứ ba” đang trồng khoai tây, lúa mạch, cỏ sinh khối cho chăn nuôi... cho biết cũng chỉ mới làm hệ thống dẫn nước nhưng chủ yếu là để phòng khi cần chứ đất tốt, giống chuẩn, thiết bị đầy đủ và lượng mưa rải đều như món quà thiên nhiên ban tặng thì gia đình ông chỉ cần bỏ sức lao động rồi thu hoạch quanh năm chứ chẳng phải lo ngập úng, thối rễ chi cả.

Tính cha truyền con nối trong nông nghiệp Ailen rất cao, theo số liệu của Văn phòng Thống kê trung ương Ailen thực hiện năm 2020, với chu kỳ 10 năm/lần, 98% chủ trang trại chọn người trong gia đình để kế nghiệp.

Ailen rộng nhỉnh hơn 70 nghìn km² và diện tích đất nông nghiệp gồm cả đất rừng chiếm khoảng 64% con số đó. Dân số nước này theo số liệu cập nhật mới nhất chỉ tròm trèm 5 triệu người, trong đó hơn 5,5% tham gia trực tiếp nghề nông, tức khoảng 278.600 người - cũng theo số liệu của Văn phòng Thống kê Trung ương Ailen. Ấn tượng là người làm nông toàn thời gian ở Ailen đang có xu hướng tăng, nhiều hơn thống kê 10 năm trước đó đến 6.600 người.

Trước thập niên 80 thế kỷ trước, Ailen vẫn là một nền kinh tế trọng nông, sau nhờ đổi mới và chuyển đổi định hướng sáng tạo họ mới vươn lên thành nền kinh tế tri thức hiện đại dựa trên hai mũi nhọn là công nghiệp công nghệ cao và dịch vụ. Tuy vậy, nông nghiệp vẫn có đóng góp đáng kể vào xuất khẩu nhờ mảng chế biến vô cùng tân tiến, chủ yếu nhờ thực phẩm gồm cả đồ uống (ví như thương hiệu Guinness nổi tiếng toàn cầu). Nhưng đó là câu chuyện vào một dịp khác.

Năm 2021, theo xếp hạng của Quỹ Tiền tệ quốc tế, GDP của Ailen xếp hạng 44 thế giới với số lượng ròng là khoảng 500 tỷ USD. Con số tuyệt đối chưa phải lớn, nhưng vì dân số ít nên GDP bình quân lại khủng, lên tới 99.239 USD. GDP bình quân đầu người này cũng tương đương mức thu nhập bình quân từ một trang trại bò sữa gia đình có quy mô vừa phải tại Ailen.

Người Ailen yêu nông nghiệp, nhờ làm nông cũng sống dư dả, chỉ có điều chắc ít thời gian để... chơi. Tại một trang trại vệ tinh nuôi khoảng 150 bò sữa sử dụng nhiều thiết bị chăn nuôi của Công ty Easyfix tại hạt Galway, hai cha con ông chủ ngày đều đặn 2 lần lùa bò về trạm vắt, việc đã có máy, ngoại trừ một số thao tác thủ công như chụp ống hút, dọn phân chuồng hay sửa sang các thứ lặt vặt, xong là có thể nghỉ ngơi thư giãn.

Bò được vắt sữa xong sẽ được đẩy theo luồng là lại nhởn nhơ ra cánh đồng cỏ sát cạnh, thấm cái không khí trong lành từ da vào thịt mà làm thơm thêm sâu, tươi thêm sắc, mềm thêm thớ, rồi lại cho ra những dòng sữa không cần gọi là hữu cơ mà tự nhiên đã chuẩn hữu cơ.

Tạm tính như thế này để thấy... độ giàu của nông dân Ailen, tất nhiên chúng tôi chỉ có thể tính “kiểu ta” nên con số sẽ có chút ít xê dịch. Với 150 con bò tại trang trại vệ tinh của Công ty Easyfix, mỗi ngày thu được 27 lít từ một con bò, cùng khả năng 300 ngày vắt sữa mỗi năm và giá bình quân tính ổn định là 0,6 EUR/lít sữa tươi, một năm một con bò cho trang trại gia đình thu về tiền bán sữa vào khoảng 4.860 EUR, tức tổng thu từ cả đàn khoảng 729.000 EUR, tính ra tiền Việt Nam gọi tròn là 17 tỷ đồng.

Tôi không có điều kiện so sánh với các nơi khác trên khắp đất nước Ailen, nhưng các kỹ sư làm ở các doanh nghiệp sữa lớn của Việt Nam nhận xét với tôi rằng, mức đó chưa hẳn là đã cao. Tin các anh, tôi cũng tin thế thì người nuôi bò sữa ở Ailen chưa giàu thì cũng ở mức khá giả.

Nhưng vì sao tôi lại nói là "nông dân Ailen chắc ít thời gian để chơi"? Với chu kỳ vắt sữa đã nhắc ở trên, và đương nhiên cả đàn bò không thể đồng lứa, sẽ chia thành nhiều nhóm vắt sữa, vì vậy khi mà 1 con bò đã cho 300 ngày vắt sữa thì một đàn trung bình 150 con kia chắc sẽ khiến hai bố con ông chủ đến ngày Giáng sinh cũng phải ra trại để gặp đàn bò của mình.

Anh Trịnh Phương Nam - Giám đốc Nông Nghiệp, Công ty Bò sữa Việt Nam (thành viên của Công ty CP Sữa Việt Nam Vinamilk) nhận xét, nông nghiệp Ailen hướng trọng tâm đến mô hình gia trại, có quy mô vừa phải.

“Nhưng dù vậy, điểm dễ nhìn thấy là họ đầu tư rất quy củ, gia trại nào cũng sắm đủ thiết bị để làm chủ đầy đủ các khâu sản xuất, ít đi mượn, hạn chế đi thuê. Nếu nhìn từ một góc độ khác, đó có thể là sự lãng phí, tuy nhiên mảng chế tạo thiết bị lại phát triển nên ai cũng có thể sắm đủ những thứ họ cần, phù hợp với quy mô sản xuất của mình. Tôi nghĩ đó cũng là điểm truyền thống của nông nghiệp Ailen”, anh Nam nói.

Năm 2021, tổng kim ngạch xuất khẩu ngành hàng nông sản - thực phẩm của Ailen đạt 15,2 tỷ EUR; trong đó nhóm thực phẩm - đồ uống đạt giá trị 13,5 tỷ EUR, tăng trưởng 4% so với 1 năm trước đó và 2% so với năm kề trước đại dịch Covid-19. Điều đó cho thấy, đại dịch cũng không ảnh hưởng đến tăng trưởng xuất khẩu nông sản, và đặc biệt ấn tượng là số tiền đó chỉ do khoảng 163.600 người làm ra (số lao động trực tiếp trong ngành nông sản - thực phẩm) - theo số liệu từ Trường Đại học Dublin (nằm trong nhóm 1% các đại học hàng đầu thế giới, thành lập từ năm 1854), nơi có Khoa Giáo dục và Nghiên cứu sản phẩm từ sữa nổi tiếng toàn cầu.

Ailen hiện có hơn 135.000 trang trại với diện tích bình quân 33,4ha, trong đó chỉ khoảng 20,8% có diện tích dưới 10ha. Nuôi bò thịt chiếm phần lớn với số liệu thống kê gần nhất là 74.159 trang trại, có diện tích bình quân 21ha, chuyên bò sữa có 15.319 trang trại, diện tích bình quân 55ha.